Điều tra của New York Times tố ông Trump 'né' thuế thế nào?

Tuyên bố có được hồ sơ thuế của Tổng thống Trump trong vòng hơn 2 thập kỷ, New York Times (NYT) cho rằng ông liên quan đến hàng loạt khoản xóa nợ lớn, cuộc chiến kiểm toán và những xung đột lợi ích giữa một doanh nhân và một tổng thống.

Theo điều tra của NYT, Tổng thống Mỹ “chỉ trả 750 USD tiền thuế thu nhập liên bang vào năm ông đắc cử tổng thống”, và “trong năm đầu tiên ở Nhà Trắng, ông cũng trả thêm 750 USD”. 

“Các khoản thuế của Trump cho thấy những khoản lỗ kinh niên và nhiều năm tránh thuế”, là tiêu đề bài báo.

Hồ sơ thuế của tổng thống từ lâu đã trở thành mục tiêu của các báo cáo chính trị Hoa Kỳ. Theo NYT, ông đã không phải trả thuế thu nhập trong nhiều năm (11 trong số 18 năm mà các phóng viên kiểm tra) - phần lớn là do báo cáo thua lỗ, mất nhiều tiền hơn số tiền kiếm được. Nhiều cơ sở kinh doanh của ông, bao gồm cả các sân golf, đều báo cáo các khoản lỗ tài chính đáng kể.

NYT cũng báo cáo rằng ông Trump sở hữu tài sản trị giá hàng trăm triệu USD, nhưng họ không tiết lộ tài sản thực sự của ông. Họ cũng không tiết lộ bất kỳ mối liên hệ nào từng được báo cáo trước đây về quan hệ tài chính giữa ông Trump với Nga.

Tại cuộc họp báo vào Chủ Nhật (27/9), ông Trump cáo buộc đây là những âm mưu chống lại ông, bác bỏ báo cáo của NYT, nói đó là "tin tức hoàn toàn giả mạo". Ông nói: “Chúng tôi đã trải qua những câu chuyện tương tự, bạn có thể đã hỏi tôi những câu hỏi tương tự cách đây 4 năm, tôi từng phải đi kiện và giải thích về nó".

"Hoàn toàn là tin giả. Trên thực tế, tôi đã nộp thuế". Ông cho biết thêm cơ quan thuế vụ Mỹ (I.R.S) đã "không đối xử tốt" với mình.

NYT cũng cho biết ông Trump sử dụng "các biện pháp đáng ngờ" để giảm hóa đơn thuế của mình. Ông có thể phải đối mặt với khoảng hơn 100 triệu USD tiền phạt và tiền hoàn thuế nếu thua trong cuộc chiến kiểm toán kéo dài một thập kỷ với cơ quan thuế. Cuộc chiến nhắm vào tính hợp pháp của khoản hoàn thuế 72,9 triệu USD mà ông đề nghị và đã nhận được, sau khi tuyên bố thua lỗ triền miên.

Trump là tổng thống đầu tiên kể từ những năm 1970 giấu kín hồ sơ thuế, theo NYT.

72,9 triệu USD

Thành công về mặt tài chính của chương trình "The Apprentice", gắn liền với MC Donald Trump, có lẽ là khoản thu khiến ông phải đóng nhiều thuế nhất trong cuộc đời của ông.

Theo NYT, các hồ sơ bí mật cho thấy bắt đầu từ năm 2010, ông Trump đã khai và nhận được khoản hoàn thuế thu nhập tổng cộng 72,9 triệu USD – cho tất cả thuế thu nhập liên bang mà ông đã trả từ năm 2005 đến năm 2008, cộng với tiền lãi.

Tính hợp pháp của khoản hoàn trả đó là trung tâm của cuộc chiến kiểm toán đang diễn ra giữa ông với sở thuế vụ. Ông cũng nhiều lần gián tiếp viện dẫn đây là lí do ông không công khai các hồ sơ thuế.

Trọng điểm cuộc chiến này là một tuyên bố thua lỗ hơn 700 triệu USD. Các tài liệu mà NYT thu được không xác định doanh nghiệp nào tạo nên khoản thua lỗ này.

Nhưng các trường hợp thua lỗ chỉ được hoàn thuế khi nhà đầu tư từ bỏ lợi ích của mình trong doanh nghiệp. Nếu nhà đầu tư chia tay doanh nghiệp mà không có lợi ích gì, họ có thể tuyên bố các khoản thua lỗ đã không được sử dụng để hoàn thuế trong những năm trước. Nhưng nếu nhà đầu tư vẫn nhận quyền lợi từ doanh nghiệp, khoản thua lỗ được cho phép tuyên bố sẽ giảm xuống chỉ còn 3.000 USD một năm.

Và ông Trump được cho là đã nhận 5% cổ phần công ty mới khi sòng bạc Atlantic City phá sản năm 2009, phù hợp với khoảng thời gian ông khai nhận khoản hoàn thuế 72,9 triệu USD.

Như vậy, nếu các nhà kiểm toán tuyên bố khoản hoàn thuế này là bất hợp pháp, ông Trump sẽ phải trả lại khoản tiền này, kèm theo lãi và tiền phạt nếu có, tổng cộng có thể lên đến hơn 100 triệu USD.

Phương pháp 20%

Theo NYT, một phương pháp giúp giảm các hóa đơn thuế của ông Trump là các khoản phí tư vấn không xác định, và một số khoản phí này có thể "khớp" với các khoản thanh toán mà con gái Ivanka Trump nhận được.

Kiểm tra hồ sơ thuế của Tổ chức Trump, một mô hình kỳ lạ nổi lên: Từ năm 2010 đến năm 2018, ông Trump đã trích khoảng 26 triệu USD "phí tư vấn" không giải thích được làm chi phí kinh doanh cho gần như tất cả các dự án của mình. Trong hầu hết các trường hợp, khoản phí này chỉ bằng 1/5 thu nhập của ông: Ở Azerbaijan, ông Trump thu 5 triệu USD cho một hợp đồng khách sạn và báo cáo 1,1 triệu USD phí tư vấn, trong khi ở Dubai là 3 triệu USD với phí 630.000 USD, v.v.

Các khoản thanh toán lớn bí ẩn trong các giao dịch kinh doanh có thể dấy lên những dấu hiệu đáng ngờ, đặc biệt là ở những nơi thường xuyên có hoạt động hối lộ hoặc giao dịch với người trung gian. Nhưng không có bằng chứng nào cho thấy ông Trump đã tham gia vào các hoạt động như vậy. Thay vào đó, dường như có một lời giải thích sát hơn cho ít nhất một số khoản phí: Ông Trump giảm thu nhập chịu thuế của mình bằng cách coi một thành viên trong gia đình là nhà tư vấn, và sau đó khấu trừ khoản phí này như một chi phí kinh doanh.

“Các nhà tư vấn” không được xác định trong hồ sơ thuế. Nhưng bằng chứng về sự sắp xếp này đã được thu thập bằng cách so sánh hồ sơ thuế bí mật với bản tiết lộ tài chính mà Ivanka Trump đã nộp khi cô gia nhập đội ngũ nhân viên Nhà Trắng vào năm 2017. Cô Trump cho biết đã nhận được các khoản thanh toán từ một công ty tư vấn mà cô đồng sở hữu, tổng cộng là 747.622 USD, phù hợp với phí tư vấn được Tổ chức Trump tuyên bố là khoản khấu trừ thuế cho các dự án khách sạn ở Vancouver và Hawaii.

Người sử dụng lao động có thể khấu trừ phí tư vấn như một chi phí kinh doanh và tránh được các khoản thuế áp dụng cho tiền lương. Để yêu cầu khấu trừ, thỏa thuận tư vấn phải là một phần “bình thường và cần thiết” trong việc điều hành doanh nghiệp, với mức phí hợp lý và dựa trên thị trường, theo cơ quan thuế vụ Mỹ. Người nhận khoản phí tư vấn vẫn phải trả thuế thu nhập.

Cơ quan thuế vụ từng theo đuổi điều tra các vụ "phí tư vấn" như thế này, song không có dấu hiệu nào cho thấy họ đã đặt câu hỏi về việc ông Trump khấu trừ hàng triệu USD phí tư vấn. Một khả năng khác, nguy hiểm hơn về mặt pháp lý là các khoản phí này là một cách để ông chuyển tài sản cho con cái mà không phải chịu thuế cho tặng.

Khấu trừ chi phí kinh doanh

Một "hình thức đáng ngờ" khác được Times dẫn ra như một cách giảm thuế của ông Trump là khi phí máy tạo kiểu tóc, khăn trải bàn, thuế bất động sản trên tài sản riêng của gia đình - tất cả đều đã được khấu trừ vào chi phí kinh doanh.

Để cho phép khấu trừ chi phí kinh doanh, cơ quan thuế vụ yêu cầu các khoản này phải “bình thường và cần thiết”, một tiêu chuẩn thường được các chủ doanh nghiệp xác định một cách lỏng lẻo và "hào phóng".

Một ví dụ được NYT đưa ra cho việc ông Trump giảm thuế nhờ khấu trừ chi phí kinh doanh là những việc ông làm với bất động sản Seven Springs ở Quận Westchester, N.Y.

Ông Trump đã có những kế hoạch lớn khi mua bất động sản này vào năm 1996 - một sân gôn, một câu lạc bộ và 15 nhà riêng. Nhưng cư dân xung quanh ngăn cản tham vọng của ông, cho rằng sự phát triển sẽ thu hút quá nhiều phương tiện giao thông và có nguy cơ gây ô nhiễm nước uống.

Thay vào đó, ông được cho là đã tìm ra cách để thu được lợi ích về thuế từ bất động sản này.

Năm 2015, ông đã ký một thỏa thuận với một công ty bảo tồn đất đai, đồng ý không phát triển phần lớn bất động sản này. Đổi lại, ông yêu cầu khấu trừ thuế từ thiện trị giá 21,1 triệu USD.

Hồ sơ thuế tiết lộ một cách khác mà Seven Springs đã tạo ra khoản tiết kiệm thuế đáng kể. Vào năm 2014, ông Trump đã phân loại bất động sản này là tài sản đầu tư, khác biệt với tài sản cá nhân. Kể từ đó, ông đã khấu trừ 2,2 triệu USD tiền thuế bất động sản như một khoản chi phí kinh doanh - ngay cả khi luật thuế năm 2017 của ông cho phép các cá nhân chỉ được trừ 10.000 USD tiền thuế bất động sản mỗi năm.

Các tòa án cho rằng để coi nhà ở là cơ sở kinh doanh vì mục đích thuế, chủ sở hữu phải chứng minh rằng họ có “mục tiêu thực tế và trung thực là kiếm lợi nhuận”, thể hiện bằng cách nỗ lực cho thuê bất động sản và cuối cùng tạo ra thu nhập. Thế nhưng gia đình Trump đã mô tả bất động sản này chủ yếu như một nơi nghỉ dưỡng của gia đình. 

Xung đột lợi ích

Báo cáo của New York Times cũng chỉ ra những nguy cơ mà ông Trump có thể tạo ra xung đột lợi ích giữa hai vai trò: Một doanh nhân và một tổng thống.

Không mất nhiều thời gian để xung đột nổi lên khi ông Trump tranh cử tổng thống và giành chiến thắng. Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte, đã chọn doanh nhân đứng sau tháp Trump ở Manila làm đặc phái viên thương mại cho Washington. Tại Argentina, một nhân vật chủ chốt từng tham gia vào một thỏa thuận cấp phép của Uruguay, mang về cho ông Trump 2,3 triệu USD, đã được bổ nhiệm vào vị trí nội các.

Xung đột lợi ích của tổng thống thể hiện rõ nhất với Thổ Nhĩ Kỳ, nơi cộng đồng doanh nghiệp và chính phủ Tổng thống Recep Tayyip Erdogan được cho là tận dụng các doanh nghiệp Trump khác nhau để có lợi cho họ.

Khi quan hệ Thổ Nhĩ Kỳ - Mỹ đang ở mức thấp, một nhóm doanh nghiệp Thổ Nhĩ Kỳ đã hủy một hội nghị tại khách sạn Washington của ông Trump. 6 tháng sau, khi hai nước đã có quan hệ tốt hơn, sự kiện được dời lại với sự tham dự của các quan chức chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ. Hãng hàng không Turkish Airlines cũng đã chọn Câu lạc bộ Golf Quốc gia Trump ở ngoại ô Virginia để tổ chức một sự kiện.

Nói rộng hơn, hồ sơ thuế cho thấy nhiệm kỳ tổng thống của ông Trump có thể đã hỗ trợ rất lớn cho lợi nhuận của ông, theo NYT.