Lãi vay mua nhà giảm mạnh, người dân vẫn không mặn mà

Theo bảng lãi suất vay ngân hàng tháng 12/2023 mới nhất, hầu hết các ngân hàng đều áp dụng hai mức lãi suất, đó là lãi suất vay ưu đãi trong khoảng thời gian cố định và lãi suất sau thời gian ưu đãi. Biên độ điều chỉnh lãi suất cho vay giữa ưu đãi và sau ưu đãi ở các ngân hàng phổ biến là 2-3,8%.

Cụ thể, lãi suất ưu đãi khi vay mua nhà ở thương mại tại các ngân hàng hiện dao động 6-10,99%/năm, áp dụng ưu đãi ở kỳ hạn vay ngắn từ 3-6 tháng. Hết thời gian ưu đãi, lãi suất thả nổi rơi vào khoảng 9,5 - 13%/năm.

Có nhu cầu vay 1,5 tỷ đồng để mua nhà, anh Nguyễn Trung Kiên (Hà Đông, Hà Nội) được nhân viên một ngân hàng thương mại cổ phần tư vấn nhiều gói vay ưu đãi. Trong đó, anh chú ý nhất đến gói vay với lãi suất chỉ khoảng 6,9%/năm. Tuy nhiên, khi đọc kỹ, anh nhận thấy mức này chỉ áp dụng trong 3 tháng đầu tiên, sau đó thả nổi sẽ lên khoảng 12%/năm.

Cũng tại gói vay trên, theo anh Kiên, nếu khách hàng nhận ưu đãi 12 tháng đầu, khoản vay sẽ chịu mức lãi suất 8%/năm. Với ưu đãi 24 tháng đầu tiên, lãi suất của khoản vay vào khoảng 9%.

“Mức lãi suất như vậy vẫn quá cao so với thu nhập của vợ chồng tôi. Mức ưu đãi 6,9%/năm chỉ được áp dụng trong 3 tháng đầu, những tháng sau lại tăng quá cao, mỗi tháng riêng tiền lãi đã hơn 10 triệu đồng, vượt quá khả năng chi trả của gia đình tôi”, anh Kiên chia sẻ.

Tương tự, anh Lê Dũng Nhân (Thanh Xuân, Hà Nội) cũng đang muốn mua căn chung cư 2 phòng ngủ, nội thất đầy đủ với giá trên 3 tỷ đồng và dự định vay ngân hàng khoảng 1 tỷ đồng.

Một nhân viên ngân hàng thương mại tư vấn cho anh Nhân gói vay ưu đãi 6,8%/năm, áp dụng trong 6 tháng đầu, sau đó lãi suất thả nổi khoảng 10,5 - 11%.

“Với lãi suất ưu đãi khoảng 6,8%/năm, một tháng vợ chồng tôi đã phải trả nợ lãi và gốc hơn 10 triệu đồng. Với số tiền này, gia đình cũng phải co kéo chi tiêu. Vì vậy, khi thả nổi thì chúng tôi không biết lấy đâu ra tiền để chi trả”, anh Nhân nói và cho biết do không đủ tài chính, gia đình anh chấp nhận tiếp tục đi thuê nhà thay vì vay ngân hàng để mua.

Theo các chuyên gia, dù lãi suất cho vay mua nhà đã giảm, thậm chí về đáy nhưng đó chỉ là mức lãi suất ưu đãi trong thời gian ngắn, khi lãi suất được thả nổi thì vẫn ở mức trên dưới 10% - mức mà người mua nhà chưa thể hấp thụ được. 

Theo ông Giang Anh Tuấn - Giám đốc sàn bất động sản Tuấn Anh, người vay mua nhà thường là vay dài hạn, đóng tối thiểu là 5 năm, 10 năm, thậm chí là đến 20 năm. Do đó với chính sách lãi suất ưu đãi hiện tại, người mua không mấy mặn mà. Chưa kể, một số nhà băng còn tính thêm các “phụ phí” khác như bảo hiểm, chi phí đáo hạn… tổng cộng thêm khoảng 2-3%/năm.

Bên cạnh đó, mức lãi suất hiện tại tuy có giảm nhưng nếu so sánh với giai đoạn 2020 – 2021 thì vẫn cao. 

“Mức lãi suất mà người mua nhà mong muốn và có thể hấp thụ được chỉ khoảng 7-8%/năm, vì vậy, mức lãi suất hiện nay vẫn chưa phải là kỳ vọng của người mua”, ông Tuấn chia sẻ.

Chuyên gia kinh tế Trương Hiền Phương, Giám đốc cấp cao Chứng khoán KIS Việt Nam cũng cho rằng, người vay mua nhà cần chú ý đến thời gian được hưởng lãi suất ưu đãi và biên độ điều chỉnh lãi suất. Bên cạnh đó, không nên vay quá 50% giá trị căn nhà và số tiền phải trả hàng tháng (bao gồm gốc, lãi) không vượt quá 30% thu nhập.

"Khoảng thời gian 2 - 3 năm đầu là khó khăn và nhiều thách thức nhất, mỗi cá nhân phải dự phòng được nguồn thu nhập ổn định, bền vững để có thể hấp thụ khoản vay mà không khiến cuộc sống bị ảnh hưởng quá nhiều", ông Phương lưu ý.

PGS.TS. Phạm Thế Anh, chuyên gia kinh tế vĩ mô, giảng viên Trường đại học Kinh tế Quốc dân, khuyến cáo nếu quyết định vay vốn, khách hàng cần phải xem kỹ lãi suất vay thời gian sau này được tính thế nào cũng như biên độ có cao không. Ngoài ra, cần tính toán tỷ lệ giữa khoản phải trả và thu nhập, chiếm khoảng 50% thu nhập là hợp lý, còn cao hơn là nguy hiểm.