Tín dụng đen hoành hành với lãi suất 1.000%/năm, xuất hiện nhiều hội bùng nợ

Nhiều hội bùng nợ

Tại hội thảo “Xóa sổ tín dụng đen bằng cách nào?” do Báo Tuổi Trẻ tổ chức, thượng tá Lê Vinh Tùng, Phó trưởng Phòng trọng án (Cục Cảnh sát hình sự Bộ Công an) cho biết, trong thời gian qua có hàng triệu lao động thất nghiệp, do đó nhu cầu vay tiêu dùng, vay sử dụng vào mục đích sinh hoạt tăng mạnh.

“Chính vì nhu cầu vay của người dân tăng mạnh nhưng không có khả năng chi trả nên dẫn đến việc xuất hiện các hội bùng nợ. Bộ Công an đang tập trung đấu tranh với nhóm đối tượng này, bao gồm cả nhóm hướng dẫn bùng nợ và nhóm bùng nợ. Những nhóm này phát sinh ra các loại tội phạm như lạm dụng tín nhiệm lừa đảo, chiếm đoạt tài sản”, thượng tá Tùng nói.

Theo ông Tùng, ngoài những nhóm bùng nợ, lực lượng công an cũng phát hiện các đối tượng nước ngoài (Trung Quốc, Nga, Nam Phi, Latvia) đến Việt Nam thành lập doanh nghiệp có chức năng cầm đồ, tư vấn, kinh doanh tài chính. Những người này tuyển dụng nhân viên để vận hành các website cho vay nặng lãi lên đến hơn 1.000%/năm.

Mới đây, Cục Cảnh sát hình sự đã phối hợp với Công an TP.HCM, Hà Nội, Tiền Giang đã bắt giữ, xử lý hàng ngàn đối tượng thành lập công ty luật nhưng thực chất là đi đòi nợ.

Thủ đoạn của các công ty đòi nợ là chửi bới, đe dọa người thân của khách vay rồi ghép ảnh tung lên mạng xã hội. Một số trường hợp mang quan tài, vòng hoa, can xăng đến nhà hoặc cơ quan của người vay để gây áp lực.

Thượng tá Tùng cho biết, để xóa sổ tín dụng đen, ngoài việc tăng cường tuyên truyền cho người dân nắm được các thủ đoạn, chiêu trò, tác hại thì cần kịp thời giải quyết vấn đề an sinh xã hội, hỗ trợ việc làm, tạo sinh kế cho người dân.

Bộ Công an cũng đề nghị Bộ Thông tin và Truyền thông tăng cường kiểm duyệt, gỡ bỏ hoặc cấm hoạt động đối với các ứng dụng, website liên quan đến hoạt động tín dụng đen; có phương án sao lưu, phục hồi dữ liệu phục vụ công tác điều tra, xử lý tội phạm; xử lý nghiêm các hành vi vi phạm của các cá nhân, doanh nghiệp có liên quan theo quy định.

Cấp có thẩm quyền nên sớm xem xét sửa đổi các quy định tội cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự (điều 201 Bộ luật Hình sự) theo hướng tăng nặng hình phạt tương ứng với số tiền thu lời bất chính.

Các cơ quan quản lý Nhà nước cũng cần hoàn tất việc xác thực, làm sạch và loại bỏ sim rác, tài khoản ngân hàng “ảo”; xác thực thông tin các tài khoản trên không gian mạng.

Lãi, phí vay tiêu dùng ở Việt Nam đang quá cao?

Tại hội thảo, TS Lê Thị Hoàng Thanh, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp luật dân sự, kinh tế (Bộ Tư pháp) chia sẻ, cần có quy định giới hạn trần lãi suất cho vay và giới hạn các loại phí quản lý khoản vay để cân bằng quyền lợi chính đáng giữa bên vay và bên cho vay.

Theo bà Thanh, Việt Nam là quốc gia có mức lãi, phí của hoạt động cho vay tiêu dùng tương đối cao so với các nước khác. Mức lãi suất vay tiêu dùng phổ biến mà các công ty tài chính áp dụng là từ 40 - 50%/năm, một số trường hợp cá biệt có lãi vay lên đến 85%/năm.

Trong khi đó, tại Nhật Bản, trần lãi suất vay tiêu dùng là 20%/năm; Ấn Độ có lãi vay tiêu dùng dao động từ 12 - 48%/năm; Brazil từ 30 - 70%; Mỹ từ 8 - 36%/năm; Trung Quốc từ 10 - 40%/năm.

Kinh nghiệm từ các quốc gia phát triển cho thấy, việc kiểm soát lãi vay bằng phương án giảm lãi suất trần các khoản vay tiêu dùng sẽ giúp hạn chế rủi ro tín dụng. Đồng thời, hạ trần lãi suất cho vay tiêu dùng cũng bảo vệ quyền lợi của người đi vay.

Chính vì vậy, bà Thanh cho rằng, Việt Nam cần có quy định giới hạn trần lãi suất cho vay và giới hạn các loại phí quản lý khoản vay để cân bằng quyền lợi chính đáng giữa bên vay và bên cho vay. Mức lãi suất 85%/năm hiện nay là khó có thể chấp nhận được, gây rủi ro cho bên cho vay.

Để thị trường tài chính tiêu dùng phát triển lành mạnh và bền vững, tiến sĩ Thanh kiến nghị cần xây dựng khung pháp lý nhằm nâng cao nghĩa vụ của người đi vay với tổ chức tín dụng và có các biện pháp hữu hiệu, chặt chẽ để bên đi vay phải thực hiện đúng nghĩa vụ, không thể chây ỳ trả nợ.

Thông tư 18 năm 2019 của Ngân hàng Nhà nước đã có quy định về thu hồi nợ, giải quyết khiếu nại của khách hàng. Theo đó, biện pháp đôn đốc, thu hồi nợ phải phù hợp với đặc thù của khách hàng, không đe dọa khách hàng. Số lần nhắc nợ tối đa 5 lần/ngày, hình thức nhắc nợ, thời gian nhắc nợ do các bên thỏa thuận trong hợp đồng cho vay tiêu dùng nhưng phải trong khoảng thời gian từ 7h đến 21h.

Bên cạnh đó, Thông tư 18 cũng quy định, không nhắc nợ, đòi nợ, gửi thông tin về việc thu hồi nợ của khách hàng với tổ chức, cá nhân không có nghĩa vụ trả nợ cho công ty tài chính; bảo mật thông tin khách hàng theo quy định của pháp luật.