Năm 2025, thương mại điện tử tăng trưởng mạnh nhưng cũng đặt ra áp lực lớn cho công tác quản lý thị trường, các giải pháp giám sát, kiểm tra trên không gian số được triển khai quyết liệt nhằm lập lại trật tự thị trường.
Thương mại điện tử tiếp tục là một trong những động lực tăng trưởng quan trọng của nền kinh tế năm 2025, song cũng kéo theo nhiều thách thức về quản lý thị trường, đặc biệt trong bối cảnh hoạt động kinh doanh ngày càng dịch chuyển mạnh sang không gian số.
Trước yêu cầu đó, Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước (Bộ Công Thương) đã thể hiện rõ vai trò “nhạc trưởng” trong tổ chức, điều phối và triển khai các giải pháp quản lý, kiểm tra, giám sát thị trường trên môi trường thương mại điện tử, nhất là giai đoạn cao điểm cuối năm.
Theo đánh giá của Bộ Công Thương, năm 2025 là năm đánh dấu bước chuyển rõ nét trong phương thức quản lý thị trường từ truyền thống sang số hóa, lấy dữ liệu làm nền tảng. Trong quá trình đó, Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước không chỉ giữ vai trò tham mưu chính sách mà còn trực tiếp chỉ đạo, hướng dẫn lực lượng quản lý thị trường cả nước triển khai các kế hoạch kiểm tra chuyên đề, tập trung vào các lĩnh vực, mặt hàng và nền tảng có nguy cơ vi phạm cao.
Chủ động “đi trước một bước” trong giám sát thị trường số
Một trong những điểm nổi bật trong năm 2025 là việc Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước chủ động xây dựng và triển khai các chương trình giám sát thị trường thương mại điện tử theo hướng có trọng tâm, trọng điểm, gắn với diễn biến thực tế của thị trường. Ngay từ đầu năm, Cục đã ban hành kế hoạch chuyên đề về kiểm tra hoạt động kinh doanh trên sàn thương mại điện tử, mạng xã hội và các hình thức bán hàng qua livestream – lĩnh vực được đánh giá tiềm ẩn nhiều rủi ro về hàng giả, hàng kém chất lượng.
Tính đến tháng 12/2025, lực lượng quản lý thị trường cả nước đã thực hiện hơn 3.500 cuộc kiểm tra liên quan đến thương mại điện tử.
Theo số liệu tổng hợp, tính đến tháng 12/2025, lực lượng quản lý thị trường cả nước đã thực hiện hơn 3.500 cuộc kiểm tra liên quan đến thương mại điện tử, tăng gần 20% so với năm 2024. Qua đó, phát hiện và xử lý khoảng 1.600 vụ vi phạm, tổng số tiền xử phạt vi phạm hành chính ước đạt trên 45 tỷ đồng.
Đáng chú ý, riêng tháng 11 và tháng 12/2025, thời điểm thị trường bước vào cao điểm mua sắm cuối năm, số vụ vi phạm bị phát hiện chiếm gần 1/3 tổng số vụ của cả năm. Các hành vi vi phạm chủ yếu gồm kinh doanh hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ; buôn bán hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ; lợi dụng chương trình khuyến mại, livestream để quảng cáo sai sự thật, đánh lừa người tiêu dùng.
Thực tiễn kiểm tra cho thấy, nhiều đối tượng đã sử dụng thủ đoạn tinh vi, phân tán kho hàng, ẩn thông tin người bán, thường xuyên thay đổi tài khoản kinh doanh trên mạng xã hội. Trước tình hình đó, Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước đã chỉ đạo lực lượng quản lý thị trường tăng cường theo dõi, thu thập dữ liệu, kết hợp kiểm tra thực địa, qua đó bóc gỡ nhiều đường dây kinh doanh vi phạm có quy mô lớn.
Điển hình, cuối tháng 12/2025, lực lượng quản lý thị trường tại Hà Nội và TP.HCM đã phối hợp kiểm tra một số kho hàng cung cấp mỹ phẩm, thực phẩm chức năng bán qua livestream, phát hiện hơn 15.000 sản phẩm nhập lậu, không có hóa đơn chứng từ, tổng trị giá ước tính trên 7 tỷ đồng. Toàn bộ số hàng hóa vi phạm đã bị tạm giữ, xử lý theo quy định, góp phần kịp thời ngăn chặn hàng hóa kém chất lượng tràn vào thị trường dịp cuối năm.
Những bài học quan trọng
Song song với công tác kiểm tra, xử lý vi phạm, Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước đặc biệt chú trọng vai trò điều phối, kết nối giữa các cơ quan quản lý nhà nước, doanh nghiệp và các nền tảng thương mại điện tử. Trong năm 2025, Cục đã phối hợp với nhiều sàn TMĐT lớn thiết lập cơ chế trao đổi thông tin, cảnh báo sớm các gian hàng có dấu hiệu vi phạm, qua đó nâng cao hiệu quả quản lý ngay từ khâu đăng tải sản phẩm.
Theo thống kê, thông qua hoạt động giám sát trực tuyến, trong năm 2025, Cục đã yêu cầu gỡ bỏ hoặc tạm khóa hơn 9.500 sản phẩm vi phạm trên các nền tảng thương mại điện tử, riêng giai đoạn tháng 12/2025 chiếm gần 2.700 sản phẩm. Đây được coi là giải pháp mang tính phòng ngừa, giúp hạn chế hàng hóa vi phạm tiếp cận người tiêu dùng, thay vì chỉ xử lý khi hậu quả đã xảy ra.
Trong năm 2025, Cục đã yêu cầu gỡ bỏ hoặc tạm khóa hơn 9.500 sản phẩm vi phạm trên các nền tảng thương mại điện tử.
Từ thực tiễn quản lý năm 2025, Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước cũng rút ra nhiều bài học quan trọng cho công tác điều hành năm 2026. Trong đó, bài học lớn nhất là phải tiếp tục đổi mới phương thức quản lý theo hướng số hóa toàn diện, tăng cường ứng dụng công nghệ, dữ liệu lớn trong giám sát thị trường. Bên cạnh đó, việc nâng cao năng lực chuyên môn, kỹ năng nhận diện vi phạm trên môi trường số cho lực lượng quản lý thị trường cơ sở cũng được xác định là nhiệm vụ trọng tâm.
Ngoài ra, kinh nghiệm từ giai đoạn cao điểm cuối năm cho thấy, công tác quản lý thị trường thương mại điện tử chỉ thực sự hiệu quả khi có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng, chính quyền địa phương và doanh nghiệp nền tảng. Trên cơ sở đó, Cục sẽ tiếp tục tham mưu hoàn thiện cơ chế, chính sách, đồng thời tăng cường trách nhiệm của các chủ thể tham gia thị trường trong việc tuân thủ pháp luật.
Với những kết quả đạt được trong năm 2025, đặc biệt trong tháng 12 – thời điểm “thử lửa” của thị trường, Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước đã khẳng định rõ vai trò trung tâm trong quản lý thị trường nội địa và thương mại điện tử. Đây cũng là nền tảng quan trọng để bước sang năm 2026, công tác quản lý thị trường tiếp tục được nâng tầm, đáp ứng yêu cầu phát triển nhanh nhưng bền vững của nền kinh tế số.
Bình luận