Thủ tướng: Để thực hiện mục tiêu và khát vọng, phải đổi mới sáng tạo

Nội dung được Thủ tướng nhấn mạnh tại Triển lãm quốc tế đổi mới sáng tạo Việt Nam 2021 và khởi công xây dựng Trung tâm đổi mới sáng tạo quốc gia, do Bộ Kế hoạch và Đầu tư tổ chức sáng 9/1, tại Hà Nội.

Với đề xuất của Bộ Kế hoạch và đầu tư, Thủ tướng quyết định lấy ngày 10/1 là ngày Đổi mới sáng tạo quốc gia của Việt Nam.

Đổi mới sáng tạo là “chìa khóa thành công” 

Theo Thủ tướng, 20 năm trở lại đây, thực tế đã chứng minh đổi mới sáng tạo có vai trò động lực quan trọng đối với tăng năng suất, hiệu quả, tăng trưởng và năng lực cạnh tranh quốc gia trong dài hạn. Vì lẽ này, đổi mới sáng tạo đã trở thành “chìa khóa thành công” và một trong những “lợi khí” quan trọng nhất trong chiến lược phát triển kinh tế xã hội của hầu hết các quốc gia và vùng lãnh thổ.

Đảng và Nhà nước ta cũng đã sớm nhận ra vai trò quyết định của đổi mới sáng tạo trong đổi mới mô hình tăng trưởng, thiết lập lập nền tảng cho tăng trưởng cao – bền vững và tạo việc làm có chất lượng. Bối cảnh CMCN 4.0, với tốc độ thay đổi nhanh chóng của các nền tảng công nghệ số, kết nối vạn vật, dữ liệu lớn, tự động hóa và trí tuệ nhân tạo, buộc chúng ta phải thích nghi và hành động mạnh mẽ.

Thủ tướng cho biết, nước ta được cộng đồng quốc tế vinh danh là một nền kinh tế năng động, tăng trưởng nhanh tại châu Á với GDP tăng trung bình 6,3% trong 10 năm qua. Năm 2020, chúng ta là một trong 16 nền kinh tế mới nổi thành công nhất, đã thực hiện thắng lợi mục tiêu kép, đẩy lùi dịch bệnh và duy trì được mức tăng trưởng dương (+2,91%), nằm trong nhóm quốc gia có tốc độ tăng trưởng cao nhất thế giới. 

Quan trọng nhất là uy tín và ảnh hưởng của Việt Nam ngày một gia tăng trên trường quốc tế, đời sống vật chất và tinh thần của người dân phong phú, khá giả hơn kể cả vùng nông thôn, miền núi và hải đảo...

Những kết quả trên cho thấy một triển vọng kinh tế rất tươi sáng phía trước; niềm tin xã hội, niềm tin thị trường, đặc biệt là niềm tin của các nhà đầu tư trong nước và quốc tế về sự phục hồi kinh tế của Việt Nam đang gia tăng mạnh mẽ.

Theo Thủ tướng, để thực hiện mục tiêu, khát vọng trên chúng ta phải dựa vào tri thức, khoa học công nghệ, và đặc biệt là đổi mới sáng tạo, đây là yếu tố nội sinh quan trọng của tăng trưởng.

"Chính công nghệ mới cùng với nguồn nhân lực phù hợp (có khả năng sử dụng, kiểm soát và sáng tạo công nghệ mới) là yếu tố quyết định cho tăng trưởng trong dài hạn, là chìa khóa để chúng ta đột phá trong phát triền, thoát khỏi bẫy thu nhập trung bình", Thủ tướng nhấn mạnh.

Thực tiễn đã cho thấy nhiều nước giàu tài nguyên, nhưng không thể tăng trưởng nhanh và bền vững, ngược lại có nước có rất ít tài nguyên nhưng vẫn đạt được tăng trưởng kinh tế cao. Yếu tố quan trọng tạo nên sự khác biệt đó chính là con người và công nghệ. Chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu của Việt Nam những năm gần đây được cải thiện liên tục, tăng 10 bậc từ năm 2015, đứng thứ 42/131 quốc gia, vùng lãnh thổ; đứng đầu nhóm 29 quốc gia, nền kinh tế cùng mức thu nhập. Đây là nền tảng quan trong, là bệ phóng cho sắp tới.

Tuy vậy, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho rằng, Việt Nam tụt hậu về đổi mới sáng tạo và khoa học công nghệ vì chưa có thể chế tốt, cơ chế tốt, khung khổ pháp lý chưa tạo động lực cho đổi mới sáng tạo và ứng dụng khoa học công nghệ, vì vậy, nếu không đầu tư xứng đáng cho đổi mới sáng tạo thì chúng ta sẽ mắc kẹt trong bẫy thu nhập trung bình. 

Tôn vinh đổi mới sáng tạo của người Việt

Trước đó, phát biểu khai mạc triển lãm, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng nhận định đây là sự kiện đầu tiên trong năm 2021 về đổi mới sáng tạo, khởi đầu của một kỷ nguyên mới, kỷ nguyên của đổi mới sáng tạo mà Việt Nam đang nhanh chóng nắm bắt để bứt phá vươn lên.

Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã thành lập Mạng lưới Đổi mới sáng tạo Việt Nam quy tụ các chuyên gia, nhà khoa học người Việt trên khắp thế giới để cùng góp sức với các cơ sở nghiên cứu, các doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, các chuyên gia trong nước thúc đẩy nghiên cứu khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, đến nay đã quy tụ được hơn 1000 thành viên và thiết lập được 5 văn phòng mạng lưới tại 4 quốc gia Mỹ, Đức, Nhật và Australia.

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch đầu tư Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh: “Nghị quyết 52 cuả Bộ chính trị đã xác định phát triển hệ thống đổi mới sáng tạo lấy doanh nghiệp là trung tâm, trường đại học là chủ thể nghiên cứu ngành. Thực hiện chủ trương đó, Bộ Kế hoạch Đầu tư đã và đang không ngừng lan tỏa tinh thần đổi mới sáng tạo trong mọi hoạt động của nhân dân, doanh nghiệp, coi trọng doanh nhân sáng tạo trong nghiên cứu, sản xuất thúc đẩy sự liên kết hợp tác từ thực tiễn doanh nghiệp với các Viện nghiên cứu, trường học, đồng thời khơi dậy khát vọng cống hiến và không ngừng đổi mới sáng tạo trong nhân dân, doanh nghiệp, đặc biệt của thanh niên và tuổi trẻ Việt nam.

Ý tưởng về triển lãm đổi mới sáng tạo sáng tạo ra đời sẽ trở thành sự kiện quốc tế thường niên của Việt Nam nhằm tôn vinh sản phẩm công nghệ và đổi mới sáng tạo của người Việt, doanh nghiệp Việt, để tìm kiếm và thúc đẩy sự hợp tác của các chủ thể sinh thái đổi mới trong và ngoài nước”.

Chúng ta hoàn toàn có thể tự hào về những bước tiến của công nghệ nước nhà, nhưng cũng không quên những thách thức còn hiện hữu. Để vượt qua những thách thức và tận dụng được thành tựu công nghệ mới, chúng ta cần tiếp tục phấn đấu, chung sức đồng lòng, đóng góp công sức, trí tuệ cho phát triển của đổi mới sáng tạo nước nhà, góp phần đưa đất nước phát triển nhanh hơn, bền vững hơn, trở thành nước phát triển có thu nhập cao vào năm 2045.

Về Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, Trung tâm được Thủ tướng "khai sinh" tại Quyết định số 1269/QĐ-TTg ngày 02/10/2019. Đây là mô hình đầu tiên được Thủ tướng Chính phủ thành lập và khác với mô hình trung tâm phổ biến ở các nước trên thế giới chủ yếu do doanh nghiệp, tập đoàn thiết lập và thường chỉ phục vụ mục tiêu nghiên cứu phát triển của doanh nghiệp. Với ý nghĩa đó, Chính phủ đã ban hành một Nghị định riêng (Nghị định 94/2020/NĐ-CP) quy định Trung tâm được hưởng các ưu đãi đầu tư cao nhất, thuận lợi nhất theo quy định hiện nay.

Sau hơn một năm chuẩn bị, Trung tâm đã sẵn sàng để chính thức khởi công xây dựng tại Khu Công nghệ cao Hòa Lạc ngày hôm nay. Đây sẽ là nơi quy tụ các doanh nghiệp, tập đoàn công nghệ lớn trong và ngoài nước, nơi cung cấp các cơ sở nghiên cứu, không gian làm việc, thử nghiệm sản phẩm và điều kiện hạ tầng tốt nhất phục vụ cho nghiên cứu phát triển các ý tưởng công nghệ theo chuẩn mực quốc tế, đưa các ý tưởng đổi mới sáng tạo vào một hệ sinh thái đầy đủ và hỗ trợ thông qua các cơ chế thuận lợi, đặc thù, từ đó hoàn chỉnh vòng kết nối, thúc đẩy mạnh mẽ đầu tư, nghiên cứu phát triển và thương mại hoá sản phẩm.

Lễ khởi công ngày hôm này là hoạt động quan trọng đánh dấu sự hình thành Trung tâm đổi mới sáng tạo quốc gia quy mô, tầm cỡ và đáp ứng yêu cầu cấp thiết của thực tiễn, thúc đẩy hình thành mạng lưới các trung tâm đổi mới sáng tạo tại các địa phương, khu vực theo chủ trương của Đảng, Chính phủ, góp phần quan trọng trong thúc đẩy cơ cấu lại nền kinh tế và đổi mới mô hình tăng trưởng nâng cao năng suất chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế.

Theo Nghị định số 94/2020/NĐ-CP ngày 21 tháng 8 năm 2020 của Chính phủ, Trung tâm được hưởng các cơ chế, chính sách ưu đãi cao nhất và các thủ tục hành chính thuận lợi nhất theo quy định của pháp luật nhằm thực hiện hỗ trợ, phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo, góp phần đổi mới mô hình tăng trưởng trên nền tảng phát triển khoa học và công nghệ.

Một số ưu đãi dành cho Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia:

- Được hưởng ưu đãi trong tín dụng đầu tư của Nhà nước.

- Được ưu tiên thuê đất trong thời hạn 50 năm trong các Khu CNC và được miễn toàn bộ tiên thuê đất cho cả thời hạn thuê

- Được miễn thuế hàng hóa nhập khẩu sử dụng cho nghiên cứu khoa học

- Được hưởng các thuế xuất ưu đãi tốt nhất hiện nay.

Ưu đãi dành cho doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo hoạt động tại Trung tâm:

- Được hỗ trợ các thủ tục hành chính về ĐKKD, giấy phép lao động, xác lập quyền sở hữu công nghiệp;

- Được hỗ trợ văn phòng làm việc và các điều kiện cần thiết

- Được tạo thuận lợi trong các thủ tục đấu thầu theo quy định hiện hành

- Được huy động và nhận tài trợ từ các chương trình tài trợ nghiên cứu của Chíhn phủ, cá nhân, tổ chức.

- Được hưởng các ưu đãi về thuế theo quy định hiện hành.

(Nghị định số 94/2020/NĐ-CP của Chính phủ)