Cứ mỗi độ từ rằm tháng 8 đến cuối tháng 9 âm lịch, làng Mễ Trì (phường Yên Hòa, Hà Nội) lại tấp nập người ra vào. Nhiều người không quản đường xa, tìm tới tận đây để mua những mẻ cốm non thơm dẻo nhất - món quà tinh túy của mùa thu Hà Nội đã được đưa vào danh mục 17 Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Mặc dù làng Mễ Trì đã lên phố nhưng nhiều hộ gia đình vẫn giữ gìn nghề truyền thống quê hương. Ngay từ cổng làng, Mễ Trì đã "đón" khách du lịch bằng hương thơm đồng nội của những bó lúa nếp non tấp nập được đưa về sản xuất theo hình thức bán công nghiệp để đáp ứng nhu cầu ngày càng lớn của thị trường.
Máy móc hiện đại tại Hợp tác xã làng nghề truyền thống cốm Mễ Trì.
Dù quy trình có phần hiện đại hơn, nhưng những công đoạn quan trọng như chọn nếp, giã cốm hay sàng sảy cốm vẫn được giữ nguyên cách thức sản xuất truyền thống, bảo đảm hương vị.
Và Hợp tác xã làng nghề truyền thống cốm Mễ Trì nổi tiếng với việc sản xuất cốm theo phương pháp truyền thống kết hợp với công nghệ hiện đại để đảm bảo chất lượng và đáp ứng yêu cầu của thị trường.
Bà Ngô Thị Thức, Giám đốc Hợp tác xã cho biết, việc giữ gìn giá trị văn hóa truyền thống là trọng tâm trong hoạt động của đơn vị.
"Chúng tôi vẫn giữ quy trình làm cốm từ thời cha ông để lại. Các công đoạn như chọn lúa, rang thóc, giã cốm… vẫn phải được thực hiện một cách tỉ mỉ và kỳ công. Tuy nhiên, để đáp ứng nhu cầu sản xuất lớn và đảm bảo chất lượng ổn định, chúng tôi đã áp dụng các công nghệ hiện đại trong một số khâu như đóng gói và bảo quản", bà Thức nói.
Những năm qua, hợp tác xã luôn nhận được sự quan tâm của chính quyền địa phương về công tác an toàn thực phẩm. Vì vậy, thương hiệu "Cốm Mộc Ngô Thức" luôn được người tiêu dùng đón nhận, tin tưởng về chất lượng sản phẩm.
Hợp tác xã luôn thực hiện tốt các khâu từ lựa chọn giống lúa, vùng trồng và các nhà cung cấp phân bón hữu cơ để giới thiệu cho bà con mua sử dụng. Hợp tác xã cũng liên kết và bao tiêu các vùng nguyên liệu. Các khâu chế biến đều được kiểm tra, giám sát chặt chẽ.
"Công nghệ không chỉ giúp chúng tôi làm việc hiệu quả hơn, mà còn giúp giữ được hương vị truyền thống của cốm. Tuy nhiên, vẫn có những công đoạn quan trọng mà chỉ đôi bàn tay của người thợ mới có thể thực hiện hoàn hảo, như việc rang thóc bằng chảo gang dưới ngọn lửa than củi. Vì vậy hợp tác xã luôn tập trung tốt vào chất lượng dịch vụ cũng như tay nghề nhân công để làm hài lòng mọi khách hàng", bà Thức chia sẻ.
Ngoài cốm tươi, hợp tác xã còn đa dạng hóa sản phẩm như chả cốm, bánh cốm, xôi cốm... Hay các sản phẩm mới như mochi cốm, sữa chua cốm, và cả bánh chưng cốm cũng đã được người tiêu dùng đón nhận.
Với mục tiêu nâng cao hiệu quả sản xuất và giảm thiểu sức lao động, bà Ngô Thị Thức cho hay, hợp tác xã đã và đang đầu tư thêm các máy móc công nghệ mới trong nhiều công đoạn sản xuất cốm (giã cốm, sàng lọc, đóng gói) để giúp giảm bớt công việc thủ công, tiết kiệm thời gian và đảm bảo tính đồng nhất cho từng mẻ cốm.
Bên cạnh đó, hợp tác xã còn chú trọng phát triển thương hiệu và quảng bá sản phẩm thông qua các hoạt động du lịch làng nghề. Mễ Trì là một trong những điểm đến thu hút du khách nhờ nghề làm cốm lâu đời và truyền thống văn hóa đặc sắc của người dân địa phương.
Hợp tác xã đã tổ chức các tour tham quan quy trình làm cốm, giúp du khách hiểu rõ hơn về nghề thủ công truyền thống này.
"Du khách khi đến đây không chỉ được tận mắt chứng kiến các công đoạn làm cốm mà còn được trải nghiệm trực tiếp, từ việc rang lúa cho đến giã cốm. Điều này giúp họ thêm trân trọng sản phẩm và giá trị văn hóa của cốm Mễ Trì", bà Thức nói.
Các sản phẩm cốm được quảng bá trên nhiều kênh thông tin.
Hiện nay, giá cốm Mễ Trì dao động từ 220.000-250.000 đồng/kg đối với loại cốm non loại ngon nhất, dẻo và thơm nhất. Còn với cốm bánh tẻ (hay còn gọi là cốm già), giá thường thấp hơn, khoảng 150.000-170.000 đồng/kg.
Tuy nhiên, giá cốm không cố định mà thay đổi theo từng ngày, phụ thuộc vào chất lượng nguyên liệu và thời điểm trong mùa vụ. Thông thường, giá cốm sẽ đạt đỉnh vào cuối mùa, khi lượng cốm giảm dần nhưng nhu cầu thưởng thức của người dân vẫn rất cao.


Bình luận