Bộ trưởng GD&ĐT: Nhiều trường hiểu sai về tự chủ đại học nên không dám làm

Nội dung trên được Bộ trưởng GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn nêu tại buổi gặp gỡ giảng viên các đại học chiều nay (15/8).

Ông đánh giá hiện nay có nhiều trường đại học đã tự chủ rất cao. Việt Nam đã thực hiện tự chủ đại học hơn 30 năm, với khởi đầu là sự ra đời của hai Đại học Quốc gia.

Trong công tác triển khai tự chủ đại học, một điểm vướng hay được nhắc đến là thể chế. Bộ trưởng cho biết, đã ban hành Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục Đại học (Luật 34), Nghị định 99 hướng dẫn thi hành luật, quy định nhiều nội dung chi tiết để thực hiện tự chủ. Tuy nhiên, nó vẫn có những sự xung đột, chồng chéo, chưa đồng bộ trong hệ thống các bộ luật khác khiến quyền tự chủ của trường đại học khó được thực hiện một cách đầy đủ.

Hiện đang điều chỉnh Nghị định 99. Theo kế hoạch, đến năm 2024, Chính phủ, Quốc hội sẽ giao Bộ GD&ĐT xem xét, sửa đổi Luật 34. Từ đó tiếp tục mở đường cho tự chủ đại học được đúng hướng, có chiều sâu, thuận lợi cho cơ sở giáo dục đại học hơn.

Bên cạnh đó, một khó khăn khác của thực hiện tự chủ là hiểu đúng về tự chủ. "Có nơi chưa hiểu hết, không dám làm hết, có nơi hiểu tự chủ là thích làm gì thì làm. Những cách hiểu trên đều dẫn đến sai lệch trong quá trình thực hiện", ông nói.

Ông Sơn thông tin thêm, thời điểm này, các cơ quan từ Đảng, Quốc hội, Chính phủ đã tương đối thống nhất quan điểm tự chủ không phải là tự túc, không phải phó thác cho các trường tự lo kinh phí. Tự chủ vẫn cần đầu tư, nhưng đầu tư như thế nào, lúc nào, cách gì còn đang là câu chuyện cần tiếp tục kiến nghị chính sách. Hơn thế nữa, những vấn đề về tự chủ học thuật, tự chủ tài chính cũng cần có điều chỉnh để làm tốt hơn vấn đề tự chủ trong thời gian tới.

Trước đó, PGS.TS Phạm Thị Huyền, Trưởng bộ môn Marketing, trường Đại học Kinh tế Quốc dân nêu ý kiến, tự chủ trong đại học hiện nay, xã hội vẫn hiểu là tự chủ trong thu học phí, thiên về tài chính và gắn liền với việc tăng học phí. Từ đó, người học ngại vào học, các trường ngại tự chủ, công cuộc tự chủ hóa khó thành công.

Ngoài ra, công chúng cũng định nghĩa tự chủ có nghĩa là nhà nước không hỗ trợ học phí và các hoạt động. 

"Đây là vấn đề cần được truyền thông để xã hội hiểu rõ, đề nghị Bộ GD&ĐT chung tay truyền thông về tự chủ đại học. Không nhấn mạnh vào tự chủ tài chính mà cần nhấn mạnh tự chủ học thuật, tăng cường quyền cho các nhà trường", bà Huyền nói.

Theo đó, hướng tới tự chủ, các trường được chủ động liên kết tạo các mối quan hệ, tạo thêm cơ hội để người học có thêm thực tế thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong giáo dục đại học. Đồng thời, tạo điều kiện để các trường được chủ động mời nhà khoa học, chuyên gia quốc tế, tăng cường các hoạt đội đối ngoại để nâng tầm giáo dục đại học Việt Nam.

Các trường tự chủ hướng đến chủ động trong việc huy động các nguồn lực từ doanh nghiệp, xã hội để xây dựng không gian học tập mang tầm quốc tế. Các trường được tự chủ trong liên kết tạo ra dịch vụ đại học mang đẳng cấp quốc tế. Tự chủ tài chính, đảm bảo thu đúng thu đủ là cần thiết, cần để xã hội không phàn nàn về vấn đề học phí.

Sự thiếu đồng bộ trong điều hành tự chủ tài chính đang đặt ra khó khăn cho các nhà trường, bà Huyền mong mỏi Bộ GD&ĐT và các cơ quan điều hành có đề xuất cơ chế chính sách, văn bản chỉ đạo giúp các trường đại học điều hành tự chủ tại chính một cách hợp lý trong thời gian tới.