Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam: 'Thông tuyến khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế là chủ trương đúng đắn'

Năm 2016, cả nước có 148 triệu lượt người khám chữa bệnh (KCB) bảo hiểm y tế, trung bình là 1,89 lần/người/năm, tương đương mức trung bình trong nhiều năm, cho thấy việc thông tuyến không làm gia tăng số lượt KCB.

Bội chi bảo hiểm y tế (BHYT) năm 2016 là 5.130 tỷ đồng chủ yếu do điều chỉnh giá dịch vụ y tế, sự phát triển của khoa học kỹ thuật trong KCB, tăng cường chuyển giao kỹ thuật đối với tuyến dưới, mô hình bệnh tật thay đổi và một phần do thông tuyến.

Tác động tích cực đến người dân, cơ sở y tế

Theo Tổng Giám đốc Bảo hiểm xã hội (BHXH) Việt Nam Nguyễn Thị Minh, thông tuyến khám chữa bệnh bảo hiểm y tế có nhiều tác động tích cực.

Người có thẻ BHYT được hưởng các dịch vụ KCB tốt hơn. Người dân sống ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn, đặc biệt khó khăn; sống ở xã đảo, huyện đảo được KCB nội trú tại bệnh viện tuyến tỉnh, tuyến trung ương mà không cần giấy chuyển viện.

Các cơ sở KCB, đặc biệt ở tuyến huyện, bắt buộc phải đổi mới phong cách phục vụ, đầu tư về cơ sở vật chất, nhân lực nhằm nâng cao chất lượng KCB để thu hút người bệnh.

Tuy nhiên, vấn đề được các đại biểu đặt ra là trên thực tế, một số cơ sở KCB có biểu hiện tiếp thị trong KCB, nhằm thu hút người đến khám bệnh; là nơi giải quyết chuyển tuyến không cần thiết, gây chi phí tốn kém cho quỹ BHYT, cho người bệnh, tăng chi phí đa tuyến cho bệnh viện tuyến huyện.

Việc thông tuyến đã làm giảm số lượt người có thẻ BHYT đi KCB tại trạm y tế xã (năm 2016 giảm 14,1% so với năm 2015), gây lãng phí về nguồn lực của xã hội và gây quá tải tại nhiều cơ sở KCB tuyến huyện.

Một số bệnh viện tuyến tỉnh, hạng II, trong năm 2015 nhưng trong năm 2016 đã “xin” xuống hạng III, tuyến huyện để được áp dụng quy định thông tuyến...

Nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban về Các vấn đề xã hội của Quốc hội Nguyễn Văn Tiên cho rằng cần có giải pháp để “vực dậy” các trạm y tế xã này bằng cách cho phép tự chủ thực hiện khám chữa bệnh bảo hiểm y tế, lồng ghép mô hình y học gia đình, coi y tế cơ sở là nơi khám, tư vấn, chăm sóc sức khỏe ban đầu cho người dân và tư vấn người bệnh lên tuyến chuyên môn hợp lý.

Đồng tình với ý kiến của ông Nguyễn Văn Tiên, Phó Chủ nhiệm Ủy ban về Các vấn đề xã hội của Quốc hội Đặng Thuần Phong đề nghị cần có ngay giải pháp để tránh tình trạng nhiều trạm y tế được đầu tư khang trang nhưng không có người đến khám.

Đại biểu Nguyễn Anh Trí (Viện trưởng Viện huyết học Truyền máu trung ương) thì cho rằng những hạn chế nêu trên lỗi chính do công tác tổ chức, quản lý chứ không phải do người mua bảo hiểm.

Trả lời câu hỏi của các đại biểu, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến cho rằng để phân tuyến tốt cần phải tăng cường cho y tế cơ sở từ đổi mới về phương thức hoạt động, cơ chế tài chính cho trạm y tế xã như tăng mức trần chi, các loại dịch vụ, thuốc được BHYT thanh toán.

Trong đó chú trọng hoạt động chăm sóc sức khỏe ban đầu, khám định kỳ cho người dân, quản lý bệnh mãn tính, bệnh không lây nhiễm và dự phòng…

Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Nguyễn Thị Minh khẳng định ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) là vấn đề sống còn để quản lý, giám định BHYT, hạn chế trục lợi, thực hiện tốt việc quản lý Quỹ BHYT khi thực hiện thông tuyến. Thực tế do một số địa phương do điều kiện chuẩn bị chưa đầy đủ nên khi thông tuyến huyện đã xảy ra tình trạng lạm dụng, trục lợi BHYT.

Thực hiện lộ trình thông tuyến càng sớm, càng tốt

Phát biểu tại phiên giải trình, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cho rằng thời gian qua việc tăng tỷ lệ bao phủ BHYT đã đạt được những kết quả rất quan trọng.

Đến nay tỷ lệ người dân tham gia BHYT đã đạt 81,7%, và Chính phủ phấn đấu đến năm 2020 ít nhất là 90%, chưa kể những người tham gia BHYT dưới dạng thương mại.

Nếu tỷ lệ người dân tham gia BHYT đạt 95%, đi kèm với thực hiện lộ trình tăng giá dịch vụ y tế, nâng mệnh giá BHYT thì sẽ bảo đảm nâng cao chất lượng KCB cho người dân, phát triển BHYT toàn dân một cách bền vững.

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam khẳng định thực hiện thông tuyến trong khám chữa bệnh bảo hiểm y tế là chủ trương đúng đắn vì lợi ích của người dân.

Dù trong quá trình thực hiện có những bất cập, vướng mắc và không ít tiêu cực nhưng không làm lùi quyết tâm của Chính phủ, các bộ ngành liên quan, các địa phương phải tiếp tục triển khai và đẩy nhanh hơn việc thực hiện thông tuyến khám chữa bệnh bảo hiểm y tế.

“Chính phủ nhận thức rằng các mốc thời gian do Quốc hội quy định đối với việc thực hiện thông tuyến khám chữa bệnh bảo hiểm y tế là thời hạn chậm nhất còn sớm ngày nào tốt hơn ngày đó cho người dân”, Phó Thủ tướng nói.

Phó Thủ tướng cũng nhấn mạnh: Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ rất nhiều lần yêu cầu các bộ, ngành, đặc biệt là Bộ Y tế, với tinh thần trách nhiệm cao nhất trước hết là ban hành các văn bản quy phạm pháp luật, hướng dẫn thực hiện việc thông tuyến. Đây là sự thể hiện y đức của những người làm công tác quản lý nhà nước các cấp về y tế.

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam nêu lên hai nhóm giải pháp lớn: Tin học hóa các bệnh viện để liên thông trong giám định, thanh toán  BHYT và khẩn trương tăng cường năng lực y tế cơ sở, y tế dự phòng.

Phó Thủ tướng cho biết Chính phủ đã chỉ đạo rất quyết liệt trong triển khai hệ thống giám định, thanh toán BHYT kết nối tới 12.000 cơ sở y tế.

Tuy nhiên, hiện mới chỉ có 30% cơ sở y tế thực hiện cập nhật được dữ liệu theo ngày, khoảng 30% cập nhật khi bệnh nhân đi về nhà, ra khỏi cơ sở y tế, còn lại gần 40% không cập nhật.

Hiện nay, với hơn 23.000 loại thuốc, gần 17.000 loại dịch vụ y tế, và khoảng 150 triệu lượt khám BHYT trong năm 2016 nếu không tin học hóa, chưa nói tiêu cực chỉ là nhầm lẫn thì cũng là con số không nhỏ. Vì vậy, tin học hóa trong quản lý các cơ sở y tế là yêu cầu bắt buộc.

“Mặc dù cần khắc phục một số giải pháp kỹ thuật, nhân lực nhưng về cơ bản những cơ sở y tế chậm cập nhật là chưa ý thức được trách nhiệm của mình trước nhân dân, thậm chí có biểu hiện tiêu cực.

Các cơ sở y tế phải thực hiện ngay chứ không thể chờ đợi đến năm 2017 như báo cáo của Bộ Y tế. Chưa cập nhật theo thời gian thực được thì ít nhất là trong ngày, trước khi bệnh nhân ra khỏi viện.

Đây không phải là câu chuyện kỹ thuật hay kinh phí. BHXH Việt Nam đã rất tích cực, chủ động, và hỗ trợ kinh phí những phần cơ bản trong thực hiện tin học hóa, điều đó là thuận lợi hơn chứ không phải gây khó khăn cho các bệnh viện”, Phó Thủ tướng yêu cầu kiên quyết.

Giải “bài toán” vượt tuyến từ y tế cơ sở

Để giải căn cơ cho “bài toán” vượt tuyến khi thực hiện thông tuyến khám chữa bệnh bảo hiểm y tế, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cho rằng cần phải đi từ “cái gốc” của ngành y tế là cơ sở và dự phòng.

Nhắc lại ý kiến được nhiều chuyên gia y tế đầu ngành cho rằng y tế cơ sở, dự phòng đang phát triển chậm hơn so với y tế điều trị, chuyên sâu, Phó Thủ tướng cho biết Chính phủ xác định trong thời gian tới cần tập trung nhiều hơn cho y tế dự phòng, y tế cơ sở.

Video: Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam trò chuyện với các chuyên gia y tế hàng đầu

Vừa qua Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Đề án Tăng cường y tế cơ sở và sắp tới là Kế hoạch Thực hiện quản lý sức khỏe cho từng người dân gắn với chăm sóc sức khỏe toàn dân, BHYT toàn dân (Kế hoạch).

Cụ thể, Phó Thủ tướng cho biết trong số hơn 90 triệu người dân hiện nay có một số đối tượng thuộc quy định của các luật là phải được chăm sóc sức khỏe ngay từ ban đầu như: học sinh, sinh viên, người già và những người lao động có quan hệ lao động bằng hợp đồng… nhưng thực tế nhiều đối tượng vẫn chưa được thụ hưởng các chính sách do luật định.

Việc thực hiện khám, chữa bệnh trong chăm sóc sức khỏe ban đầu tại các trạm y tế cơ sở không chỉ giúp phát huy hiệu quả hệ thống y tế cơ sở, giảm tải bệnh viện tuyến trên một cách vững chắc, tiến tới giảm chi phí y tế cho cả hệ thống mà còn là việc làm thiết thực thể hiện tinh thần tất cả vì người dân và định hướng xã hội chủ nghĩa trong phát triển kinh tế - xã hội nói chung và trong y tế nói riêng.

“Chỉ khi chúng ta làm được điều này, thì tổng chi cho sức khỏe người dân, dù không tăng được nhiều, nhưng hiệu quả sẽ nâng lên. Đồng thời khắc phục được tình trạng lạm dụng kỹ thuật cao để chiếu chụp, xét nghiệm.

Khắc phục tình trạng rất nhiều người dân vùng sâu, vùng xa chỉ đi khám khi đã có bệnh, thậm chí nhiều người bệnh nặng rồi, khám xong là vào giai đoạn cuối; hay nhiều người già không được khám mắt nên phải chấp nhận mắt bị mờ đi như một quy luật”, Phó Thủ tướng trăn trở.

Về nhân lực thực hiện Kế hoạch, ngành y tế đã có những bước chuẩn bị, quan trọng nhất là đưa trạm y tế xã trực thuộc quản lý trực tiếp của trung tâm y tế huyện nên sẽ được hỗ trợ trực tiếp cả về chuyên môn, cán bộ, bác sĩ từ tuyến huyện.

“Nhiều anh chị em ở trạm y tế nói với tôi đối với họ không chỉ là nâng cao tay nghề, có thêm thu nhập mà điều quan trọng nhất, day dứt nhất là làm sao mình có ích. Không có việc làm đối với họ cũng là một thứ cực hình.

Cũng có người nói rằng không nên đặt vấn đề này ra một cách toàn dân bởi có nhiều người không đi khám bệnh. Nhưng chúng ta đừng quên có rất nhiều người nghèo rất tha thiết được đi khám bệnh mà không có cơ chế cho người ta đi khám.

Bằng chứng là cứ khi có những đội bác sĩ trẻ tình nguyện đi thăm khám thì bà con nô nức như thế nào. Chúng tôi vừa rồi làm thử ở một số địa phương (Phú Thọ, Bắc Ninh) thấy bà con rất cảm động”, Phó Thủ tướng chia sẻ.

Về nguồn kinh phí thực hiện, bên cạnh phương án đã được BHXH Việt Nam đề xuất, Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Y tế khẩn trương ban hành ngay gói dịch vụ y tế cơ bản sẽ do Quỹ BHYT chi trả theo quy định của Luật BHYT.

"Các đồng chí đừng cứng nhắc mà phải vận dụng tất cả các chính sách để lo cho người dân. Đơn cử như nghịch lý khiến BV hạng II phải xin xuống hạng III để được áp dụng quy định thông tuyến thì phải sửa ngay.

Làm với tinh thần như vậy thì người dân thực sự thấy rằng BHYT rất thiết thực và sẽ cùng với chúng ta phát triển BHYT ra toàn dân”, Phó Thủ tướng nói.

Video: Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam đến thăm đại học FPT