Nuôi heo đen, nông dân Gia Lai có “tấm vé vàng” thoát nghèo

Heo đen là "cứu cánh" của làng

Con heo đen da đen tuyền, nhỏ thó, từng là vật nuôi quen thuộc bên hiên nhà sàn, nay đã trở thành "tấm vé vàng" mở hướng thoát nghèo bền vững cho đồng bào thiểu số ở vùng sâu, vùng cao Đông Gia Lai. Nhờ giá trị thịt đặc sản gấp nhiều lần heo trắng, giống bản địa này đang thay đổi hoàn toàn sinh kế của hàng trăm hộ gia đình, mang lại lãi ròng đáng mơ ước.

Nếu coi những cánh rừng bạt ngàn là "lá phổi" của miền núi Đông Gia Lai, thì con heo đen chính là "trái tim" kinh tế của nhiều ngôi làng vùng sâu. Ở Canh Tiến, làng vùng sâu của xã Canh Vinh (Gia Lai), nơi đồng bào Bana và Chăm chiếm gần hết dân số, cuộc sống gắn liền với nhận khoán quản lý rừng và chăn nuôi.

Trong lần ghé thăm nhà ông Phạm Đình Ngọc, một trong những hộ người Kinh hiếm hoi, tôi không khỏi "dán mắt" vào mấy con heo da đen tuyền, bụng ỏng đang thong dong gặm cây chuối ngoài bìa rừng. Chúng mang vẻ ngoài giản dị, đối lập hoàn toàn với giá trị kinh tế mà chúng mang lại.

Ông Ngọc hào hứng kể: "Từ làng Canh Tiến về miền xuôi không có đường giao thông, phải đi ghe trên mặt hồ Núi Một, việc vận chuyển bò đi tiêu thụ là điều không tưởng. Nhập gia tùy tục ông... loài heo này nuôi đến mấy chúng cũng chỉ đạt trọng lượng chừng ấy, không thể to hơn, nhưng bán có giá gấp mấy lần con heo trắng ở miền xuôi."

Con heo đen này là giống heo bản địa, với khả năng thích ứng tuyệt vời với khí hậu khắc nghiệt, chính là lựa chọn duy nhất và tối ưu.

Thay đổi kỹ thuật nuôi, thay đổi cuộc sống

Câu chuyện "đổi đời" của heo đen càng trở nên mạnh mẽ hơn tại xã Bok Tới (nay là xã Kim Sơn, Gia Lai), nơi mà trong số 531 hộ dân với 1.830 nhân khẩu, chỉ có 1 hộ người Kinh sinh sống. Tại đây, phong trào nuôi heo đen được chính quyền địa phương "chắp cánh" thông qua chương trình mục tiêu quốc gia về giảm nghèo bền vững.

Anh Nguyễn Văn Tiến, Giám đốc Công ty TNHH Tổng hợp Việt Tiến cẩn thận giải thích về quy trình lựa chọn con giống: "Con giống heo đen được chúng tôi chọn mua tại địa phương, toàn là heo cái, trọng lượng từ 12-15kg/con, phải đạt chuẩn heo đen bản địa, có độ đồng đều cao. Heo mua về được tiêm đầy đủ 4 mũi vaccine, sau 21 ngày kiểm dịch mới cấp cho dân."

Khi tận mắt chứng kiến buổi cấp con giống cho bà con Bok Tới, mỗi hộ 3 con, sự tỉ mẩn của anh Tiến khiến tôi cảm phục. Anh tập hợp bà con, hướng dẫn cách trộn thuốc tụ huyết trùng, tiêu chảy và vitamin C vào thức ăn để tăng sức đề kháng. Đặc biệt, anh căn dặn nguyên tắc "thuần hóa": "Đừng cho heo ăn uống vội ngày đầu tiên, qua ngày hôm sau mới cho ăn một ít, sau 5 ngày khi heo đã thuần mới cho ăn no bình thường."

Đặc biệt, lời khuyên "làm chuồng để nuôi nhốt" thay vì thả rông là bước ngoặt quan trọng, giúp heo tránh lây dịch bệnh từ môi trường, đảm bảo phát triển ổn định. Cũng từ đó, giá trị kinh tế của giống heo đen được quan tâm và nuôi đúng kỹ thuật đã nói lên tất cả.

Chị Đinh Thị Phúc ở xã An Trung (nay là xã An Vinh, Gia Lai) hào hứng chia sẻ: "Nuôi 1 con heo đen khoảng 9 tháng, bà con bán được 4-5 triệu đồng. Một năm nuôi mấy lứa, mỗi hộ kiếm được 40-50 triệu đồng."

Ngoài ra chị Phúc còn cho biết 3 ưu điểm khi nuôi loại heo này. Giá trị cao của heo đen là không tăng trọng nhanh nhưng giá trị thịt ngon vượt trội, được thị trường thu mua rất mạnh. Chi phí nuôi thấp khi chúng chỉ ăn các loại phụ phẩm nông nghiệp, không cần cám công nghiệp. Ngoài ra heo đen còn có sức đề kháng "khủng" khi là giống bản địa, quen với thời tiết vùng cao vùng sâu nên có sức đề kháng cao, chống chọi với dịch bệnh rất tốt.

Minh chứng rõ ràng nhất là giá trị thị trường: "Trước khi dịch tả heo bùng phát trên địa bàn, giá heo đen chỉ có 120.000đ/kg hơi, hiện nay đã tăng đến gần 150.000đ/kg" chị Đinh Thị Phúc cho hay.

Từ việc đào tạo nghề nuôi heo đen tại huyện miền núi An Lão (tỉnh Bình Định cũ) cho đến các dự án giảm nghèo tại Gia Lai, con heo đen đã thực sự trở thành "người bạn đồng hành" đáng tin cậy, thắp lên hy vọng và mang lại cuộc sống sung túc, ấm no cho đồng bào dân tộc thiểu số miền núi.