Bệnh lý tăng huyết áp là nguyên nhân hàng đầu gây ra các bệnh tim mạch với 2/3 các ca đột quỵ. Trong khi đó, ăn mặn là trong những nguyên nhân gây tăng huyết áp.
PGS.TS.BS Lê Bạch Mai - Nguyên Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia cho hay, trong quá trình khám tư vấn dinh dưỡng, bà gặp rất nhiều bệnh nhân khi tới khám không biết lượng muối mình ăn đến từ đâu. Thậm chí, có người còn thốt lên: “Tôi có ăn mặn đâu mà bác sĩ khuyến cáo ăn giảm mặn”. Tuy nhiên, khi được bác sĩ phân tích, bệnh nhân mới giật mình vì thấy mình đang ăn quá mặn.
"Trong tất cả các nguồn muối đưa vào cơ thể nói trên, cần lưu ý nhất là lượng muốn nêm thêm vào thức ăn khi nấu. Lượng muối này chiếm tới 70% tổng số lượng muối mà mỗi người tiêu thụ trong ngày" - PGS.TS Bạch Mai cho biết.
PGS.TS.Bạch Mai phân tích, người Việt đưa muối vào cơ thể thông qua 3 nguồn chính: thứ nhất là nguồn muối được cho vào trong thức ăn thông qua tẩm ướp, nêm nếm…; thứ 2 là nguồn gia vị chấm do mâm cơm của người Việt luôn có sẵn bát nước mắm, xì dầu hoặc đĩa bột canh…; thứ 3, trong thực phẩm cũng có sẵn lượng muối.
Lượng muối trong thực phẩm có nguồn gốc từ biển thường cao hơn so với thực phẩm được nuôi trồng trên cạn, và các thực phẩm chế biến sẵn thường chứa nhiều muối hơn các thực phẩm tươi.
Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới, mỗi người trưởng thành chỉ nên tiêu thụ 5g muối/ngày. Tuy nhiên, kết quả nghiên cứu của Bộ Y tế cho thấy: người Việt tiêu thụ đến 9,4g muối/ngày, tức là gần gấp đôi lượng muối khuyến nghị. Đây là con số đáng báo động và cần có sự thay đổi để bảo vệ sức khỏe, phòng tránh những bệnh lý gây ra do ăn mặn kéo dài.
Giảm mặn để giảm gánh nặng bệnh tật
PGS.TS Bạch Mai cho biết, người Việt nên thực hành chế độ ăn giảm mặn (ăn hạn chế muối) ngay từ khi còn trẻ để phòng tránh nguy cơ tăng huyết áp và một số bệnh không lây nhiễm, hoặc giảm nhẹ biến chứng của bệnh. Ăn mặn sẽ làm dư thừa muối, gây tăng tính thấm và tăng trương lực thành mạch máu, gây ứ nước trong tế bào, tăng sức cản ngoại vi, kết quả là làm tăng nguy cơ mắc bệnh tăng huyết áp, tai biến mạch máu não (đột quỵ) và nhiều bệnh mạn tính không lây khác.
Đối với những bệnh nhân đang phải dùng thuốc điều trị tăng huyết áp, giảm ăn mặn sẽ hỗ trợ kiểm soát huyết áp tốt hơn. Khi bệnh nhân kiểm soát tốt được huyết áp sẽ giúp ngăn ngừa được tai biến mạch máu não, giảm bệnh mạch vành, nhồi máu cơ tim và một số bệnh tim mạch khác.
Việc ăn giảm mặn còn bớt tác động xấu tới chức năng thận, hạn chế và giảm mức độ suy thận. Ăn giảm mặn còn giúp hạn chế đào thải canxi qua nước tiểu, phòng ngừa loãng xương, gãy xương, giảm được nguy cơ ung thư đường tiêu hoá, đặc biệt là ung thư dạ dày do muối là yếu tố thúc đẩy hoạt động của vi khuẩn Helicobacter pylori.
PGS Bạch Mai cho biết: "Giảm ăn mặn có rất nhiều lợi ích cho sức khoẻ, đặc biệt là đối với bệnh lý tăng huyết áp. Đây là một trong những giải pháp giúp kiếm soát huyết áp và giảm nguy cơ mắc bệnh tăng huyết áp dễ thực hiện nhất, đem lại hiệu quả rõ ràng".
Giảm mặn - khó mà dễ
PGS.TS Bạch Mai chia sẻ: "Ăn mặn là thói quen đã được hình thành và lặp đi lặp lại theo năm tháng của cuộc đời mỗi người, cho nên việc thay đổi ăn giảm mặn cũng không thể thực hiện ngay được. Người ăn mặn cần ăn giảm mặn dần dần để cơ thể có thời gian thích nghi với thói quen mới và giúp ăn giảm mặn thành công”.
Giảm mặn rất khó thực hiện vì các món ăn nhạt nhẽo vô cùng là điều mà nhiều bệnh nhân nói với bác sĩ.
Người Việt cần giảm mặn phân nửa so với hiện tại để đạt được con số khuyến nghị của WHO là dưới 5g muối mỗi này, tuy nhiên Việc giảm ngay một nửa lượng muối tiêu thụ hàng ngày là khó khả thi. Vì vậy, theo hướng dẫn của Bộ Y tế, chúng ta cần tạo thói quen ăn giảm mặn dần dần: bước đầu, cố gắng theo mục tiếu giảm xuống mức 7g muối/người/ngày từ nay đến 2030. Sau đó sẽ tiếp tục ăn giảm mặn để đạt mục tiêu 5g muối/ngày/người.
Theo PGS.TS Bạch Mai, để giảm được lượng muối hàng ngày thì mỗi người cần thực hiện 3 khuyến cáo về thực hành ăn giảm mặn sau đây của Bộ Y tế:
- Cho bớt muối khi chế biến thực phẩm: Khi nấu ăn cho giảm bớt lượng muối nêm vẫn thường dùng (giảm từ từ tiến tới giảm một nửa lượng muối).
- Chủ động nấu ăn tại nhà nhiều hơn: Nấu ăn tại nhà để trực tiếp điều chỉnh giảm mặn trong mọi gia vị và thức ăn. Việc nêm nếm thức ăn cho trẻ nhỏ cũng cần tiết chế, giúp trẻ có một khẩu vị vừa phải tốt cho sức khỏe.
- Lựa chọn các thực phẩm, gia vị giảm mặn: Hiện nay trên thị trường đã có các sản phẩm giảm mặn, đặc biệt là gia vị có công thức giảm mặn, nhận biết bằng lô-gô hoặc thông tin trên nhãn sản phẩm. Thay vì lựa chọn nước mắm thông thường, bà nội trợ có thể chọn loại nước mắm giảm mặn, giúp giữ được hương vị đậm đà của món ăn, mà vẫn tốt cho sức khỏe.
Việc ăn giảm mặn nên chú ý lựa chọn các sản phẩm có gắn nhãn giảm mặn.
Để ăn giảm mặn thành công, chúng ta cần chú ý và nhớ rõ phương châm “Giảm mặn trong mọi gia vị và đồ ăn”. Bên cạnh đó cần áp dụng cả gia đình, mọi độ tuổi, và áp dụng xuyên suốt để ngày càng cải thiện sức khỏe hiện tại và giữ gìn sức khỏe cho tương lai.
Bình luận