Luật Giá sửa đổi sẽ hạn chế tối đa sự can thiệp bằng mệnh lệnh hành chính

Chiều 2/11, tiếp tục Kỳ họp thứ 4, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội Nguyễn Phú Cường  trình bày báo cáo thẩm tra dự án Luật Giá (sửa đổi). Ông chỉ rõ sau gần 10 năm thực hiện, Luật Giá năm 2012 đã bộc lộ một số hạn chế cần chỉnh sửa...

Đảm bảo không mâu thuẫn, chồng chéo

Theo ông Nguyễn Phú Cường, Ủy ban nhất trí với đề xuất sửa đổi Luật nhằm hoàn thiện khuôn khổ pháp lý, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước

Về phạm vi sửa đổi, Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội đề nghị Ban soạn thảo xác định rõ giới hạn phạm vi điều chỉnh của Luật và các mối quan hệ với các đạo luật liên quan theo hướng không trùng lắp, mâu thuẫn dẫn đến xung đột pháp luật.

Việc quản lý giá trong một số lĩnh vực đặc thù như đất đai, y tế… ngoài việc tuân thủ luật này cũng sẽ được điều chỉnh bởi các luật khác như Luật Đất đai, Luật Khám bệnh, chữa bệnh… Vì vậy, Ban soạn thảo cần dẫn chiếu cụ thể để tạo căn cứ áp dụng, minh bạch, dễ tiếp cận.  

Bên cạnh đó, để đảm bảo tính thống nhất, cụ thể, bao quát của dự thảo Luật, Ủy ban Tài chính, Ngân sách đề nghị các luật khác có thể quy định những vấn đề đặc thù, cụ thể thuộc lĩnh vực chuyên ngành liên quan đến quản lý giá, song cần tuân thủ các nguyên tắc chung được quy định tại Luật này. Ủy ban cũng đề nghị Chính phủ rà soát các luật liên quan để bảo đảm không mâu thuẫn, chồng chéo.

Quỹ bình ổn nên có thời hạn

Quy định nguyên tắc bình ổn giá, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách đề nghị việc áp dụng bình ổn giá phải bảo đảm trên cơ sở điều tiết thông qua các biện pháp kinh tế như điều hòa cung-cầu đối với một số mặt hàng cần có khung giá phù hợp đồng thời kiểm soát tốt biến động giá từ đó kiềm chế lạm phát hoặc giảm phát. Luật mới phải hạn chế tối đa can thiệp bằng mệnh lệnh hành chính, trái quy luật thị trường cũng như việc áp dụng biện pháp hỗ trợ về giá thông qua trực tiếp sử dụng ngân sách nhà nước để bù giá, bù lỗ.

Chủ nhiệm Nguyễn Phú Cường nêu rõ việc quy định về Quỹ bình ổn giá cần đánh giá kỹ, toàn diện cả lý luận và thực tiễn của việc thành lập Quỹ cần có mục tiêu, thời hạn và giải thể Quỹ khi hoàn thành mục tiêu.

Đối với Quỹ bình ổn giá xăng dầu, đa số ý kiến của Ủy ban Tài chính, Ngân sách đề nghị cần phải đổi mới theo hướng duy trì Quỹ nên có thời hạn và thời điểm, sau đó tiến tới phải vận hành theo thị trường.

"Việc điều hành Quỹ bình ổn giá xăng dầu phải linh hoạt, hiệu quả, kịp thời. Bên cạnh đó, Luật cần có quy định tăng cường trách nhiệm quản lý, đề cao tính công khai, minh bạch trước người dân. Tuy nhiên, một số ý kiến đề nghị không tiếp tục duy trì Quỹ bình ổn giá xăng dầu" Chủ nhiệm Nguyễn Phú Cường nói.

Danh mục hàng hóa tránh áp dụng tùy tiện

Về danh mục hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước định giá, ông Nguyễn Phú Cường cho biết so với quy định của Luật hiện hành, Dự thảo Luật bổ sung nhiều hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước định giá.

Ủy ban đề nghị rà soát, để một mặt bảo đảm vai trò quản lý Nhà nước song phải tôn trọng yếu tố thị trường đồng thời bổ sung các tiêu chí để bảo đảm tính cụ thể, tránh áp dụng tùy tiện, ảnh hưởng đến sản xuất, kinh doanh và người tiêu dùng.

Hơn nữa, quy định danh mục hàng hóa đối với một số lĩnh vực đặc thù cần đánh giá kỹ thực tiễn để khắc phục những bất cập phát sinh thời gian qua.

Như với sách giáo khoa, đây là mặt hàng thiết yếu và giá sách giáo khoa có phạm vi ảnh hưởng rất rộng, tác động trực tiếp đến người dân, trong đó có người thu nhập thấp.

Vì vậy, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách đề nghị cần thiết phải kiểm soát, khống chế mặt bằng giá để bảo đảm không tác động tiêu cực đến người tiêu dùng, để tạo công cụ bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người dân, nhất là người nghèo.

Riêng về kiểm tra yếu tố hình thành giá, dự thảo Luật sửa đổi nhiều so với quy định hiện hành về kiểm tra yếu tố hình thành giá. Tuy nhiên, Tờ trình của Chính phủ chưa báo cáo về các nội dung sửa đổi. Do đó, Ủy ban Tài chính, Ngân sách đề nghị báo cáo cụ thể về những nội dung này, ngoài ra, một số nội dung tại Dự thảo Luật chưa hợp lý.

Việc thẩm định giá của Nhà nước, Chủ nhiệm Nguyễn Phú Cường đề nghị quy định rõ giá trị pháp lý của Kết quả thẩm định giá của Hội đồng thẩm định giá, chứng thư thẩm định giá của doanh nghiệp và cần rà soát kỹ từng điều khoản của Luật để đảm bảo rõ ràng, minh bạch, khả thi khi áp dụng, đảm bảo tính thống nhất của các điều khoản trong Dự thảo Luật. 

Cụ thể hóa 9 nhóm chính sách

Trước đó, Quốc hội nghe Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc, thừa ủy quyền của Thủ tướng trình bày tờ trình về dự án Luật Giá (sửa đổi).

Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cho biết nội dung dự thảo Luật giá (sửa đổi) đã bám sát mục đích, quan điểm chỉ đạo và cụ thể hóa 9 nhóm chính sách đề nghị xây dựng dự án luật, (gồm Những quy định chung; Chính sách về danh mục hàng hóa, dịch vụ do nhà nước định giá; Chính sách về phương pháp định giá; Chính sách về bình ổn giá; Chính sách về hiệp thương giá; Chính sách về kê khai giá; chính sách tổng hợp, phân tích, dự báo; các chính sách về nội dung thẩm định giá và Doanh nghiệp thẩm định giá; Chính sách về thẩm định giá của Nhà nước).

Bên cạnh đó, Bộ trưởng Bộ Tài chính cho hay qua rà soát, dự thảo luật đưa ra khỏi danh mục 14 hàng hóa, dịch vụ không phù hợp với 4 tiêu chí xác định hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước định giá đã đề ra tại Luật và thực hiện theo cơ chế giá thị trường. Mặt khác, Chính phủ đề nghị bổ sung 2 mặt hàng vào Danh mục hàng hóa dịch vụ do Nhà nước định giá là sách giáo khoa và hàng hóa, dịch vụ phục vụ nhiệm vụ quốc phòng, an ninh thực hiện đặt hàng, giao nhiệm vụ cho các đơn vị, doanh nghiệp quốc phòng, an ninh. Như vậy, danh mục hàng hóa dịch vụ do Nhà nước định giá là 40 nhóm hàng hóa, dịch vụ.

Đối với chính sách về bình ổn giá, Bộ trưởng Bộ Tài chính khẳng định dự thảo Luật chỉ quy định nguyên tắc xác định danh mục hàng hóa, dịch vụ bình ổn giá và giao Chính phủ quy định chi tiết để bảo đảm tính linh hoạt trong thực hiện.

Về Quỹ bình ổn giá xăng dầu, theo Bộ trưởng Hồ Đức Phớc, trong suốt thời gian qua, Quỹ được sử dụng nhất quán cho mục tiêu bình ổn giá xăng dầu theo đúng quy định của pháp luật. Quỹ bình ổn giá xăng dầu đã phát huy tác dụng tích cực và hiệu quả trong việc tạo nên một “bước đệm” nhằm góp phần bình ổn giá trong trường hợp cần thiết, linh hoạt trong việc bình ổn giá nhằm ổn định giá xăng dầu trong một thời kỳ hoặc không cho giá xăng dầu trong nước tăng sốc, góp phần kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, duy trì tăng trưởng và ổn định an sinh xã hội.

“Trên cơ sở đánh giá kỹ cho thấy thời gian qua diễn biến giá mặt hàng này phức tạp, khó dự báo nên công cụ Quỹ bình ổn giá vẫn cần thiết. Vì vậy, Chính phủ đã thống nhất đề xuất trước mắt chưa bỏ công cụ Quỹ bình ổn giá xăng dầu đồng thời củng cố các cơ chế trong triển khai, tổ chức thực hiện nhằm tăng cường tính công khai, minh bạch trong việc sử dụng Quỹ,” Bộ trưởng Hồ Đức Phớc nói.