Hút thuốc lá thụ động gây chết người như hút thuốc chủ động

Hút thuốc lá từ lâu được cảnh báo là nguyên nhân hàng đầu gây ra hàng loạt bệnh lý nguy hiểm như ung thư, tim mạch, đột quỵ, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính. Tuy nhiên, điều đáng sợ hơn là khói thuốc không chỉ giết người cầm điếu mà còn âm thầm tước đi sức khỏe của những người đứng cạnh.

Theo PGS.TS Phan Thu Phương, Giám đốc Trung tâm Hô hấp, Bệnh viện Bạch Mai, khi một người hút thuốc, khói từ đầu điếu và hơi thở người đó lan tỏa ra không khí, mang theo hơn 7.000 hóa chất độc hại, trong đó ít nhất 70 chất được chứng minh gây ung thư. Người thân, đồng nghiệp hay thậm chí trẻ nhỏ trong cùng không gian sẽ hít phải lượng khói này mà không có sự lựa chọn nào khác.

Thực tế lâm sàng cho thấy, không ít bệnh nhân ung thư phổi chưa từng hút thuốc. Họ là những người sống hoặc làm việc lâu dài trong môi trường đầy khói thuốc, nạn nhân của hút thuốc lá thụ động.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm có khoảng 1,2 triệu người tử vong do hít khói thuốc từ người khác, tức cứ chưa đầy 30 giây lại có một người chết vì nguyên nhân này.

Những tác hại với người hút thuốc thụ động không hề nhỏ. Trẻ em sống trong môi trường có khói thuốc dễ mắc viêm đường hô hấp, hen, viêm tai giữa, viêm phổi, thậm chí chậm phát triển trí tuệ và chức năng phổi.

Phụ nữ mang thai hít khói thuốc thường xuyên có nguy cơ sảy thai, sinh non, sinh con nhẹ cân hoặc dị tật bẩm sinh. Người trưởng thành cũng đối mặt với ung thư phổi, bệnh tim mạch, đột quỵ.

Điều đáng buồn là nhiều người hút thuốc vẫn tin rằng hút ngoài ban công, bật quạt hay mở cửa sổ là “an toàn”. Thực tế, khoa học đã chứng minh: không có ngưỡng an toàn nào cho việc tiếp xúc với khói thuốc.

Chỉ vài phút trong môi trường có khói thuốc, người xung quanh đã hít phải lượng chất độc đáng kể. Trong không gian kín như phòng trọ, ô tô, quán cà phê hay thang máy, chỉ một điếu thuốc cũng đủ khiến không khí ô nhiễm nghiêm trọng.

Không chỉ thuốc lá điếu, thuốc lá điện tử, sản phẩm được quảng bá “ít hại hơn” cũng đang tạo nên làn sóng tổn thương mới, đặc biệt trong giới trẻ. Với thiết kế hiện đại, mùi hương dễ chịu và chiến dịch quảng cáo đánh vào tâm lý tò mò, thuốc lá điện tử đã khiến nhiều học sinh, sinh viên sa vào thử nghiệm.

PGS.TS Phan Thu Phương cho biết, thuốc lá điện tử chứa nicotine gây nghiện cùng hàng nghìn hóa chất dễ bay hơi, thậm chí có thể bị pha trộn ma túy hoặc chất độc thần kinh. Bệnh viện Bạch Mai từng tiếp nhận hàng trăm ca cấp cứu do thuốc lá điện tử, có bệnh nhân chỉ mới 19–20 tuổi. Nguy hiểm hơn, người hít phải khói từ thiết bị này cũng chịu ảnh hưởng tương tự nhưng lại không hề được cảnh báo.

Quốc hội đã thông qua quy định cấm thuốc lá điện tử, nhiều trường đại học cũng đang đẩy mạnh xây dựng “môi trường học đường không khói thuốc”. Tuy nhiên, để bảo vệ bản thân và cộng đồng, mỗi người cần chủ động lên tiếng, góp ý khi thấy người khác hút thuốc nơi công cộng, và bảo vệ quyền được hít thở không khí trong lành.

Hút thuốc lá là hành vi cá nhân, nhưng hậu quả của nó là vấn đề xã hội. Người hút có thể chọn, nhưng trẻ em, người già hay phụ nữ mang thai thì không thể. Khói thuốc không màu, không mùi rõ ràng, song tác hại của nó có thể kéo dài cả đời.

Đã đến lúc, mỗi người không chỉ nói “Không” với thuốc lá, mà còn phải nói “Không” với việc để người khác phải hít khói thuốc vì thói quen của mình. Một hơi thuốc bạn hít vào, có thể là một hơi thở trong lành bị cướp đi từ người bên cạnh và đôi khi, đó lại là người bạn yêu thương nhất.