Điểm tiếng Anh thấp: Cần thời gian để cải thiện, không thể ngày một ngày hai

Năm 2020, điểm thi tốt nghiệp THPT môn tiếng Anh tiếp tục đứng vị trí thấp nhất về kết quả so với các môn khác, với điểm trung bình là 4,58, trong đó số lượng học sinh đạt điểm dưới 5 chiếm 63,13%.

Nguyên nhân theo TS Vũ Thị Thanh Nhã (Trưởng khoa tiếng Anh, Đại học Ngoại ngữ - Đại học Quốc gia Hà Nội) là do chương trình môn tiếng Anh hệ 10 năm (từ lớp 3 đến lớp 12) chưa được triển khai đại trà trên cả nước, nhiều địa phương chưa đủ điều kiện triển khai chương trình này.

Thực tế theo phân tích của Bộ GD&ĐT, trung bình điểm bài thi môn tiếng Anh của học sinh theo học chương trình tiếng Anh hệ 10 năm cao hơn khoảng 2 điểm so bài thi môn này của học sinh học tiếng Anh hệ 7 năm (từ lớp 6 đến lớp 12). Như vậy, khi tỷ lệ học sinh cả nước được học chương trình môn tiếng Anh hệ 10 tăng lên thì dự kiến điểm thi trung bình của môn học sẽ dần cải thiện.

Một nguyên nhân khác khiến điểm thi môn tiếng Anh năm nay vẫn thấp, theo TS Nhã, là do đề thi có những câu hỏi khó nhằm mục tiêu phân loại thí sinh. So với mặt bằng chung học sinh cả nước đặc biệt với học sinh khu vực nông thôn và miền núi, yêu cầu của các câu hỏi này là hơi cao.

Ngoài ra, do tâm lý của phần lớn thí sinh dự thi môn tiếng Anh là chỉ để xét tốt nghiệp THPT nên các em ít đầu tư học tập và dành thời gian cho các môn tuyển sinh đại học khác. Điểm thi môn tiếng Anh do đó thấp hơn các môn còn lại.

PGS.TS Phạm Thị Hồng Nhung (Hiệu trưởng Đại học Ngoại ngữ, Đại học Huế) phân tích, không giống những môn khoa học khác, để cải thiện năng lực ngoại ngữ cần một quá trình lâu dài và bền bỉ. Đây là đặc điểm đã được ghi nhận trong cơ sở lý luận về tiếp thụ ngoại ngữ. Vì thế không nên trông đợi các nỗ lực cải thiện năng lực ngoại ngữ chung của người học có hiệu quả ngay trong một vài năm, hay khi giáo viên được cải thiện năng lực thì lập tức có hiệu quả trên kết quả của người học.

Đồng quan điểm, cô giáo Lê Thị Tâm, giáo viên môn tiếng Anh, trường THPT Hàm Nghi (Hà Tĩnh) cho rằng, tiếng Anh là môn học đường dài, cần đầu tư và cần có cái “gốc”. “Việc nâng chất lượng học ngoại ngữ không phải lập tức có hiệu quả ngay được. Đặc biệt, với những trường hợp đã mất gốc khi học tiếng Anh, các em phải rất chật vật mới có thể đạt mức điểm “tạm tạm” khi thi tốt nghiệp THPT”, cô giáo nói.

Theo cô, không nên so sánh điểm thi môn tiếng Anh với các môn học khác bởi tiếng Anh là môn học đặc thù. Thứ nhất là sự khác biệt lớn giữa học và thi. Hiện việc dạy và học hướng theo phát triển và đánh giá năng lực, tăng cường kỹ năng nói - viết, khuyến khích giao tiếp. Trong khi đó, việc thi hiện nay mới giới hạn ở mức kiểm tra từ vựng, ngữ pháp, đọc hiểu.

Thứ hai là điều kiện kinh tế xã hội tại nhiều khu vực của đất nước còn hạn chế; nhận thức của phụ huynh, học sinh về tầm quan trọng của tiếng Anh chưa đầy đủ nên thiếu đầu tư về thời gian và nỗ lực cho môn học này. Quan trọng nhất là vì nhiều học sinh không được tiếp cận tiếng Anh từ sớm mà chỉ bắt đầu học bài bản khi lên cấp 2 thậm chí cấp 3 nên mất gốc nhiều.

Ông Gavan Iancono, Giám đốc học thuật Trung tâm tiếng Anh Language Link cho rằng, có nguyên nhân đến từ việc học sinh phải học online nhiều trong học kỳ II năm học vừa qua, khiến kết quả thi tốt nghiệp THPT môn tiếng Anh không cao.

Do đặc thù môn học là việc học và ôn cần sự tương tác trực tiếp giữa giáo viên với học sinh, giữa học sinh với nhau, không chỉ ở những kỹ năng nghe nói mà còn với kỹ năng đọc hiểu, kiến thức ngôn ngữ như từ vựng, ngữ pháp, ngữ âm. Khi học online, sự tương tác đó bị ảnh hưởng mạnh, đặc biệt là các học sinh vùng nông thôn, miền núi, vùng điều kiện khó khăn nhiều nơi còn không đảm bảo việc dạy-học trực tuyến.

Nhìn chung các chuyên gia, giáo viên đều khẳng định, kết quả thi tốt nghiệp THPT 2020 môn tiếng Anh còn thấp, nhưng đã có sự cải thiện hơn so với năm 2019. Điểm trung bình tiếng Anh nâng từ mức 4,36 năm 2019 lên 4,58 năm 2020; điểm trung vị từ 4,00 lên 4,2; số học sinh đạt trên 5 điểm tăng từ 31,26% năm 2019 lên 36,87% năm 2020. Đây là điều đáng mừng, đáng ghi nhận và cho thấy sự nỗ lực từng bước trong công tác cải thiện chất lượng giáo dục ngoại ngữ trong trường phổ thông.

TS Lê Thống Nhất vẫn cho rằng kết quả thi tốt nghiệp THPT 2020 môn tiếng Anh đặt ra yêu cầu đối với ngành giáo dục là phải nâng cao chất lượng giáo dục ngoại ngữ theo hướng đào tạo công dân toàn cầu. Khi triển khai chương trình giáo dục phổ thông mới, việc đầu tư, đẩy mạnh chất lượng giảng dạy môn tiếng Anh cũng là điều rất cần các cấp, ngành, địa phương và mỗi người hết sức quan tâm.