Đề xuất điện một giá gây tranh cãi: Bộ Công Thương lên tiếng

Ông Nguyễn Anh Tuấn - Cục trưởng Cục Điều tiết Điện lực (Bộ Công Thương) trả lời báo chí về dự thảo Quyết định cơ cấu biểu giá bán lẻ điện của Chính phủ, trong đó có đề xuất cách tính điện một giá bằng 145-155% giá bán lẻ điện bình quân đang gây xôn xao dư luận.

Theo số liệu từ phía Bộ Công Thương, hiện nay, giá bán lẻ điện bình quân hiện ở mức 1.864,44 đồng một kWh. Như vậy, điện một giá tương đương 2.704 - 2.890 đồng mỗi kWh, chưa gồm 10% thuế VAT.

Khách hàng dùng điện có thể chọn giữa phương án điện một giá và 5 bậc thang, thời gian tối thiểu khi khách hàng thay đổi từ giá bán lẻ điện 5 bậc sang điện một giá (hoặc ngược lại) là một năm (12 kỳ hóa đơn thanh toán).

Ngay sau khi được đưa ra, dự thảo nhận sự quan tâm rất lớn từ phía dư luận. Tuy nhiên, phần lớn là không đồng tình với cách tính điện một giá. Nhiều chuyên gia cho rằng, mức điện một giá bằng 145-155% giá bán lẻ điện bình quân là quá cao, không hợp lý. Ngoài ra, phương thức này cũng không phù hợp với đại đa số người dùng, gây thiệt cho những người dùng ít.

Trả lời báo chí về vấn đề đang được dư luận đặc biệt quan tâm này, đại diện Bộ Công Thương cho biết, thời gian qua, đơn vị này đã nghiên cứu, xây dựng các phương án sửa đổi biểu giá bán lẻ điện cho mục đích sinh hoạt. Các phương án sửa đổi được thực hiện theo nguyên tắc đảm bảo giữ nguyên mức giá bán lẻ điện bình quân cho sinh hoạt hiện hành; chi phí tiền điện của đa số các khách hàng sử dụng điện không tăng, đặc biệt là nhóm 18,7 triệu khách hàng sử dụng điện dưới 200kWh/tháng.

Ngoài ra, việc thay đổi cũng đảm bảo Ngân sách nhà nước hỗ trợ tiền điện cho các hộ nghèo, hộ chính sách xã hội tiếp tục duy trì như mức hiện nay. Phương thức giá điện bậc thang vẫn được ưu tiên hướng đến nhằm khuyến khích sử dụng điện tiết kiệm, hiệu quả nhưng sẽ nghiên cứu giảm bớt số bậc thang để phù hợp với mức độ sử dụng điện của nhân dân.

Tại dự thảo, Bộ đã đưa ra 2 phương án. Trong đó, phương án 1 cải tiến từ 6 bậc thang sang 5 bậc thang đảm bảo nguyên tắc giữ nguyên giá điện bình quân hiện hành cho mục đích sinh hoạt.

Tại phương án này, cơ quan soạn thảo ghép bậc 1 và bậc 2 hiện tại thành bậc 1 mới (từ 0-100 kWh), giá bậc 1 mới được giữ bằng bậc 1 hiện hành. Giữ nguyên giá các khách hàng sử dụng điện từ 101-200 kWh.

Ghép các bậc từ 201-300 kWh với 301- 400 kWh thành bậc mới. Tách bậc thang trên 401 kWh thành 2 bậc mới: bậc tư 401 đến 700 kWh và bậc trên 701 kWh.

Ở phương án 2, ông Tuấn cho biết cải tiến từ 6 bậc thang thành 5 bậc và thêm lựa chọn giá bán lẻ sinh hoạt 1 giá. Khách hàng được quyền lựa chọn áp dụng biểu giá bán lẻ điện 5 bậc hoặc 1 giá để phù hợp với mức tiêu thụ điện.

Theo ông Tuấn, khác với phương án một giá đã đưa ra lấy ý kiến trước đây bằng giá bình quân sinh hoạt. Phương án một giá bằng giá điện sinh hoạt bình quân không nhận được sự ủng hộ của phần đông của các Bộ ngành đã lấy ý kiến. Lý do: Với phương án một giá bằng giá sinh hoạt bình quân, tiền điện các khách hàng sử dụng điện mục đích sinh hoạt có mức sử dụng điện dưới 200 kWh/tháng (khoảng 18,7 triệu khách hàng) phải trả tăng từ 19.000 đến 39.000 đồng/khách hàng/tháng. Số tiền ngân sách hỗ trợ cho hộ nghèo và hộ chính sách xã hội hàng năm tăng từ mức trên 1.000 tỷ đồng/năm lên khoảng 1.240 tỷ đồng/năm (tăng thêm khoảng 240 tỷ đồng/năm) do mức giá điện 1 giá cao hơn so với giá bậc 1 hiện hành.

Trên cơ sở tiếp thu các ý kiến góp ý và đảm bảo khách hàng có thêm sự lựa chọn, Bộ Công Thương đã xây dựng phương án 2A và 2B để lấy ý kiến. Trong đó biểu giá ở 4 bậc thang đầu tiên của phương án 2 A và Phương án 2B giống như phương án 1. Biểu giá điện ở Phương án 2A và 2B lần lượt được đề xuất ở mức 145% và 155% giá bình quân, tương ứng với mỗi phương án thì giá điện tại bậc thang thứ 5 sẽ được tính toán lại để giá điện sinh hoạt bình quân không đổi.

Đánh giá tác động của các phương án sửa đổi biểu giá bán lẻ điện sinh hoạt đến khách hàng, Bộ Công Thương cho rằng, với tất cả các phương án, đa số các khách hàng sử dụng dưới 600 kWh chi phí tiền điện sẽ giảm so với giá điện hiện hành (từ 2.800 - 12.800 đồng), trong đó, khách hàng sử dụng 400 kWh là được giảm nhiều nhất. 

Riêng các khách hàng nếu sử dụng ở mức 300 kWh chi phí tiền điện sẽ tăng do ghép bậc 201-300 kWh và 301-400 kWh thành bậc mới. Số tiền phải trả tăngthêm khi sử dụng ở mức 300 kWh là 7.100 đồng.

Nếu áp giá điện một giá ở mức bằng mức giá bình quân thì để đảm bảo giá điện sinh hoạt bình quân không đổi sẽ phải điều chỉnh tăng mức giá bán lẻ ở các mức dưới 700 kWh/tháng. "Khi khách hàng lựa chọn biểu giá theo phương án một giá sẽ hạn chế những nhược điểm của giá điện bậc thang, đặc biệt là những khách hàng sử dụng điện ở mức cao như việc tiền điện tăng bất thường vào các tháng nắng nóng, sai lệch về thời điểm ghi chỉ số công tơ hàng tháng", ông Tuấn khẳng định.

Cũng theo ông Tuấn, các Phương án nêu trên đã khắc phục được một phần nhược điểm của biểu giá bán lẻ điện cho mục đích sinh hoạt hiện hành. Bộ Công Thương sẽ tổng hợp ý kiến lựa chọn của các cơ quan đơn vị, các khách hàng sử đụng điện để hoàn chỉnh và báo cáo Thủ tướng xem xét, quyết định.