Góp ý về chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia về nông thôn mới, giảm nghèo bền vững, phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi đến năm 2035, đại biểu Trần Thị Thu Hằng (Đoàn Lâm Đồng) bày tỏ thống nhất với đề xuất của Chính phủ.
Đại biểu Trần Thị Thu Hằng (Đoàn Lâm Đồng).
Tuy nhiên, bà Hằng đề nghị trước khi thực hiện tích hợp, cần có một đánh giá mang tính tổng thể, làm rõ các khó khăn và thuận lợi của việc sắp xếp nguồn lực, tránh đầu tư dàn trải.
"Đặc biệt cần quan tâm đến các vùng 'lõi', vùng thiếu hụt nguồn lực để có giải pháp đầu tư phù hợp nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội và bảo đảm an ninh bền vững", nữ đại biểu góp ý.
Về mục tiêu tổng quát, bà Hằng cho rằng, vẫn mang nặng tính định tính, sử dụng nhiều thuật ngữ vĩ mô như "tuần hoàn xanh", "phát huy vai trò chủ thể cộng đồng" hay "tăng thu nhập", trong khi người dân mới chỉ tiếp cận được các điều kiện cơ bản. Do vậy, mục tiêu cần được rà soát để mang tính định hướng, định lượng phù hợp hơn, làm cơ sở xây dựng các mục tiêu cụ thể.
Ở nhóm mục tiêu cụ thể, đại biểu tỉnh Lâm Đồng đề nghị sửa mục tiêu phấn đấu 100% xã nghèo trên cả nước thoát khỏi tình trạng nghèo thành thoát nghèo bền vững.
"Trong bối cảnh hiện nay, tình trạng tái nghèo diễn ra nhanh, thậm chí có trường hợp chuyển từ khá giả thành nghèo sau thiên tai, bão lũ. Vì vậy, mục tiêu cần có tính ổn định và tính toán thực tiễn hơn", bà Hằng nhấn mạnh.
Liên quan đến quy hoạch, sắp xếp và bố trí dân cư, đại biểu cho rằng, cách diễn đạt "những nơi cần thiết" còn chung chung, chưa phản ánh đúng yêu cầu thực tiễn. Theo đại biểu, nội dung nên được viết lại theo hướng làm rõ địa bàn có nguy cơ thiên tai, sạt lở cao hoặc nằm ở khu vực hẻo lánh, khó tiếp cận, để bảo đảm sự chính xác và phù hợp.
Đại biểu Hằng cũng nhấn mạnh cần xác định và quy định lại tiêu chí nghèo đa chiều. Hiện nay còn nhiều vướng mắc, dẫn đến việc bỏ sót đối tượng thụ hưởng.
Bà nêu dẫn chứng cụ thể như trường hợp gia đình có tài sản nhưng không còn sức lao động vẫn được xem là thoát nghèo, hoặc gia đình có bò phục vụ sản xuất nhưng thiếu phương tiện nghe nhìn lại bị xếp nghèo. Những bất cập này đòi hỏi tiêu chí phải được rà soát, sửa đổi để đảm bảo đúng đối tượng và hiệu quả thực hiện chương trình.
Ngoài ra, bà Trần Thị Thu Hằng đặc biệt lưu ý hai nhóm nguồn lực quan trọng quyết định hiệu quả của Chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn mới là nguồn lực con người và nguồn lực tài chính.
"Việc tinh giản biên chế, cán bộ nghỉ hưu và điều chuyển sang các vị trí không phù hợp chuyên môn đang gây khó khăn trong quá trình triển khai chương trình. Vì vậy, cần có cơ chế, lộ trình thu hút và giữ chân cán bộ, bảo đảm họ yên tâm thực hiện nhiệm vụ, nhất là ở vùng khó khăn", bà Hằng góp ý.
Với vấn đề kinh phí, đại biểu nhận định không thể cào bằng giữa các địa phương. Các vùng lõi, vùng đặc biệt khó khăn cần được tập trung đầu tư mạnh mẽ hơn.
Với các địa phương không giải ngân hết nguồn lực và phải trả lại ngân sách, đại biểu Hằng đề nghị nghiên cứu cơ chế điều chuyển cho các địa phương khác đang thiếu nguồn lực hoặc có khả năng thực hiện tốt hơn, nhằm tối ưu hiệu quả sử dụng ngân sách.
Đại biểu Vi Văn Sơn (Đoàn Nghệ An).
Cùng thảo luận, đại biểu Vi Văn Sơn (Đoàn Nghệ An) cho rằng, trong hợp phần xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững cần sớm xây dựng bộ tiêu chí chung làm thước đo đánh giá.
"Việc huy động nguồn lực cần dựa vào nguồn lực địa phương và xã hội hóa là chủ yếu, ngân sách Trung ương là thứ yếu, đóng vai trò khuôn mẫu", đại biểu nói và bày tỏ đồng tình với quan điểm triển khai hợp phần này như một phong trào lớn của toàn Đảng, toàn dân và cả hệ thống chính trị.
Với hợp phần dân tộc, đại biểu nhấn mạnh đây là địa bàn, đối tượng thuộc "vùng lõi của khó khăn", "vùng trũng nhất về phát triển" trên cả nước.
Mục tiêu tạo cú hích phát triển cần bắt đầu từ chính khu vực này. Vì vậy, phải nhất quán quan điểm tập trung và ưu tiên nguồn lực, trong đó ngân sách Trung ương giữ vai trò quyết định.
Đại biểu đề nghị Chính phủ quan tâm bố trí ngân sách Trung ương cho chương trình giai đoạn 2026-2030 ít nhất bằng giai đoạn 2021-2025, tương đương khoảng 104 nghìn tỷ đồng, bảo đảm cân đối giữa chi đầu tư và chi sự nghiệp theo tỷ lệ 50/50. Đồng thời, đề nghị phân định rõ nguồn lực cho từng hợp phần, không quy chung tổng nguồn lực.
Bên cạnh đó, ông Sơn lưu ý, cần cân nhắc một số mục tiêu cụ thể đến năm 2030 và 2035, nhất là mục tiêu 100% xã thoát nghèo và cơ bản không còn xã, thôn đặc biệt khó khăn.
Đại biểu Vi Văn Sơn cho rằng mục tiêu này là quá cao và khó khả thi do phạm vi xã và thôn đặc biệt khó khăn khác nhau, trong khi hiện tại chưa có danh mục xã nghèo, xã và thôn đặc biệt khó khăn được rà soát; việc sáp nhập thôn cũng chưa rõ ràng.
Bình luận