Vì sao sản phẩm nhung hươu nổi tiếng của núi rừng Hà Tĩnh lại 'chết dần, chết mòn'?

Thương hiệu nổi tiếng lao đao

Những ngày đầu tháng 4, chúng tôi tìm đến Công ty Cổ phần Hươu giống Hương Sơn tại thôn Sông Con, xã Sơn Quang, huyện Hương Sơn, tỉnh Hà Tĩnh.

Công ty Cổ phần Hươu giống Hương Sơn (trước đây là Công ty Hươu giống Hương Sơn). Từ tháng 5/2015, công ty này được chuyển giao cho Tổng công ty Khoáng sản & Thương mại Hà Tĩnh.

Mục tiêu của công ty là nhân giống và đẩy mạnh thương hiệu nhung hươu, một sản phẩm lâu đời của vùng núi ở tỉnh Hà Tĩnh. Tuy nhiên, dự án này không những không thành công mà còn rơi vào lao đao bên bờ vực phá sản. 

Vượt qua con đường đất gập ghềnh với những đám cỏ dại mọc um tùm, lại không có bất cứ biển báo hay chỉ dẫn nào nên phải hỏi nhiều người dân chúng tôi mới tìm đến được cơ sở chăn nuôi có tiếng này.

Tại đây, phóng viên chỉ thấy xuất hiện một công nhân đang làm việc, nhìn từ phía ngoài hành lang là một khung cảnh hoang tàn. Đi sâu vào khu vực chuồng trại cũng thấy vắng lặng lạ thường, đàn hươu ốm yếu chơ vơ giữa đồng. Một cảnh tượng đối lập với suy nghĩ của chúng tôi về một cơ sở chăn nuôi hươu trù phú.

Trò chuyện với chúng tôi, anh Nguyễn Công Phước - Đội trưởng đội sản xuất cho biết, mặc dù được quan tâm đầu tư nhưng hệ thống cơ sở chăn nuôi không đạt theo quy chuẩn, cả khu chăn nuôi chỉ có 4 nhà trú tạm thời, 1 chuồng khu điều trị và 6 ô chăm sóc...

Anh Phước cho biết thêm, vào thời kỳ cao điểm đàn hươu có 150 con nhưng hiện nay chỉ còn khoảng 50 con, trong đó hươu cái chỉ còn 19 con. Ngoài hươu cái sắp sinh sản, trại hiện có 20 con hươu đực, nhưng chỉ mới ở độ tuổi 3-4 năm nên nhung chưa to, chất lượng chưa tốt.

"Đáng ra những con gầy phải tách riêng để có chế độ chăm sóc riêng nhưng do được một chuồng duy nhất nên phải dùng để chứa những con hươu đang thúc nhung...", anh Phước nói.

Công ty 4 năm không có lãi

Mặc dù được kỳ vọng là đầu kéo để thúc đẩy chăn nuôi hươu ở Hà Tĩnh phát triển nhưng Công ty Cổ phần Hươu giống Hương Sơn ngày càng chết mòn, bên cạnh đó doanh nghiệp còn rơi vào tình trạng thua lỗ triền miên.

Một người dân xã Sơn Quang (Hương Sơn) chia sẻ: "Mấy năm đi vào hoạt động không biết vì lý do gì mà thấy doanh nghiệp ngày càng làm ăn thua lỗ, hươu thì gầy yếu, cho nhung không đẹp chất lượng kém, không có giống bán ra thị trường...".

Sự xuống dốc không phanh của Công ty Cổ phần Hươu giống Hương Sơn không chỉ kéo giảm đàn hươu mà cũng khiến cuộc sống của nhiều người lao động ở đây lao đao.

Một công nhân tại công ty này cho biết, thu nhập hiện tại của công nhân xuống quá thấp. Cụ thể, mức lương bình quân mỗi công nhân còn lại khoảng 3,5 triệu đồng/tháng. Được biết, hiện tại còn 3 công nhân, thời điểm trước đây khi mới đi vào hoạt động công ty có 11 công nhân với diện tích chuồng trại hơn 3 ha.

"Chúng tôi đều có gia đình ở gần đây nếu không thì cũng không thể tiếp tục làm việc vì mức lương hiện tại là quá thấp, không đủ để chi tiêu trang trải cuộc sống...", một công nhân nói.

Cũng theo công nhân này, nguyên nhân cơ bản dẫn đến doanh nghiệp làm ăn thua lỗ là do thiếu nguồn nguyên liệu thức ăn tại chỗ, vướng mắc về giải phóng mặt bằng để xây dựng vùng nguyên liệu.

Thiếu vốn đầu tư dẫn đến hệ thống chuồng trại èo uột, không đạt chuẩn nên ảnh hưởng đến việc chăm sóc và phát triển hươu giống tại đây.

Chỉ tính riêng năm 2018, doanh nghiệp này đã lỗ đến 600 triệu đồng và con số lỗ dự toán năm 2019  sẽ còn tệ hơn.

Hiện tại, hươu giống đang rất được giá nhưng công ty này lại không có hươu con để bán ra thị trường, số hươu đực còn lại do mới loại thải nên cũng chưa cho nhung đạt năng suất.

Khi dự án được triển khai trên địa bàn, các hộ chăn nuôi hươu tại Hà Tĩnh rất kỳ vọng sẽ có nguồn giống tốt để phát triển nâng cao được chất lượng nhung hươu vốn nổi tiếng lâu đời tại vùng đất Hương Sơn.

Đại diện Công ty CP Hươu giống Hương Sơn cho biết, nguyên nhân doanh nghiệp chăn nuôi không hiệu quả là do vướng mắc trong đền bù giải phóng mặt bằng làm chuồng trại nên dù quy hoạch đến 42 ha nhưng hiện chỉ có 3 ha đất được đưa vào sử dụng.

Ngoài ra, vị này cũng cho rằng do thiếu nguồn vốn đầu tư và đây là một lĩnh vực mới, doanh nghiệp không chuyên sâu nên làm ăn không hiệu quả.

Ông Lê Quang Hồ - Trưởng phòng NN và PTNT huyện Hương Sơn chia sẻ, trước đây Công ty hươu giống Hương Sơn phát triển tốt, hiện nay công ty hoạt động không hiệu quả.

"Khi trang trại hươu giống và nuôi khai thác nhung này chưa chuyển giao thì hoạt động rất hiệu quả. Tuy nhiên đến nay thì hoạt động của trang trại này đang đi vào bế tắc. Ở ngoài khu vực các trang trại tư nhân trên địa bàn Hương Sơn thì rất tốt, nhung hươu Hương Sơn (Hà Tĩnh) ngày càng khẳng định được chất lượng trên thị trường, nguồn giống cơ bản là do người dân tự nhân giống...", ông Hồ nói.