Theo PGS.TS Bùi Khắc Hậu – nguyên Trưởng khoa Nội tổng hợp, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, bệnh Whitmore do vi khuẩn cùng tên Whitmore (hay còn gọi là Burkhoderia pseudomalei) gây nên. Đây là loại vi khuẩn âm, thường sống trong những môi trường ẩm ướt, có sức đề kháng rất tốt.
Đặc biệt, vi khuẩn này có khả năng kháng lại nhiều thuốc kháng sinh. Do đó, nếu mắc bệnh việc điều trị sẽ gặp khá nhiều khó khăn. Thường phải mất nhiều thời gian và dùng kháng sinh liều cao mới có hiệu quả.
Bệnh Whitmore có nhiều con đường để lây lan, trong đó chủ yếu là: vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể thông qua vết thương hở, xây xước hoặc do tai nạn. Ngoài ra, bệnh cũng có thể lây lan qua đường hô hấp, từ khí bụi, hơi nước có vi khuẩn Whitmore.
Nhóm người dễ bị mắc bệnh bao gồm: người già, trẻ em, những người có sức đề kháng yếu, người bị tiểu đường, nghiện rượu hay nghiện ma túy.
Vi khuẩn Whitmore có lẫn trong bùn đất, dễ dàng xâm nhập vào cơ thể qua các vết trầy xước, vết thương hở. (Ảnh: Vinmec)
BS Hậu cho biết, vi khuẩn Whitmore khi vào cơ thể đầu tiên sẽ xâm nhập vào máu gây nhiễm khuẩn huyết nặng. Từ đây, Whitmore di chuyển khắp nơi đến các cơ quan trong cơ thể, thậm chí là gan, phổi, lách gây áp xe nhiều chỗ từ nhỏ tới lớn.
Bệnh chia làm nhiều thể: tối cấp, trung bình và mạn tính. Trong đó, nguy hiểm nhất là thể tối cấp, tỷ lệ bệnh nhân thiệt mạng cao, nhanh chóng, thậm chí chỉ sau 48 giờ. Tuy nhiên, thể tối cấp không phát hiện nhiều trường hợp bệnh. Hay gặp nhất là thể trung bình và mạn tính. Ở thể này, bệnh kéo dài, gây nhiều phiền toái và ảnh hưởng tới sức khỏe người bệnh.
“Nếu không được phát hiện sớm, điều trị đúng phương pháp, bệnh sẽ tiến triển nặng, gây nhiễm trùng huyết, áp xe, sốc nhiễm khuẩn, suy đa tạng và thiệt mạng”, bác sĩ Hậu nói.
Theo các chuyên gia, cho đến nay, vẫn chưa có bằng chứng khoa học thuyết phục nào về việc lây truyền bệnh giữa người với người hoặc lây truyền bệnh từ động vật sang người qua đường không khí. Vì vậy, bệnh thường xảy ra lác đác, lẻ tẻ, không bùng phát thành dịch hoặc đại dịch lớn.
Tuy nhiên, bệnh có thể truyền từ mẹ sang con qua tuyến sữa khi người mẹ bị áp xe tuyến vú do vi khuẩn B. pseudomallei. Hoặc lây truyền qua việc tiếp xúc vết xước trầy da với động vật chết do nhiễm bệnh Whitmore như: chó, mèo, bò, dê...
Theo PGS.TS Đỗ Duy Cường - Giám đốc Trung tâm bệnh nhiệt đới, Bệnh viện Bạch Mai, tuy Whitmore là một bệnh nguy hiểm có tỷ lệ thiệt mạng cao nhưng nay đã có kháng sinh đặc hiệu điều trị nên bệnh có thể chữa khỏi hoàn toàn nếu được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Vì thế, người dân không nên quá hoang mang.
Tuy nhiên, BS Cường cũng cho biết, bệnh Whitmore hiện chưa có vaccine phòng bệnh. Cho nên phương án dự phòng cơ bản nhất vẫn là các phương pháp: vệ sinh cá nhân, tăng cường phương tiện phòng hộ lao động, tránh để da bàn chân, bàn tay, các bộ phận trong cơ thể tiếp xúc trực tiếp với bùn đất, nước nhiễm bẩn…
Bên cạnh đó, người dân cần xử lý tốt các viết thương ngoài da nếu bị trầy xước, nhiễm trùng. Nếu xuất hiện các triệu chứng nghi ngờ cần đến các cơ sở y tế chuyên khoa để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Theo báo cáo của Trung tâm Y tế Sóc Sơn (Hà Nội), gia đình anh T.V.C. (32 tuổi) và chị T.T.N.Q. (26 tuổi) mất đi ba con trong 8 tháng. Trong đó, bé T.Q.T. (7 tuổi) qua đời tại Bệnh viện Xanh Pôn. Tuy nhiên, do không được xét nghiệm nên chưa thể khẳng định bé T. có cùng nhiễm vi khuẩn gây ra bệnh Whimore hay không.
Bé trai T.C.V. (5 tuổi) có biểu hiện sốt cao 38,5 độ C, kèm đau bụng vào ngày 27/10 nhưng không được điều trị. Đến 5h sáng ngày 28/10, bé V. được gia đình đưa đến Bệnh viện Nhi Trung ương khám và điều trị. 21h ngày 31/10 do tình trạng quá nặng, bé không thể qua khỏi với chẩn đoán sốc nhiễm khuẩn huyết.
Bệnh nhi được lấy mẫu máu xét nghiệm ngày 30/10/2019. Đến 1/11 kết quả dương tính với vi khuẩn Burkholderiapseudomallei (vi khuẩn gây ra bệnh Whitmore).
Bé T.Q.H. mới 18 tháng tuổi, là con út của anh C. và chị Q. Ngày 10/11, bé H. cũng có biểu hiện sốt cao 38,5 độ C. Đến 9h sáng ngày 11/11, bé được gia đình đưa tới Trung tâm Y tế xã Bắc Sơn, sau đó được chuyển lên Bệnh viện Đa khoa Sóc Sơn, rồi Bệnh viện Nhi Trung ương. Bé thiệt mạng do nhiễm vi khuẩn Whitmore.
Bình luận