Thủ tướng tặng Bằng khen bác sĩ dùng bia cứu sống bệnh nhân ngộ độc rượu

Chiều 10/6, ông Nguyễn Đức Chính, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị cho biết, tỉnh vừa nhận được Quyết định số 701/QĐ-TTg về việc tặng Bằng khen của Thủ tướng cho 8 tập thể và 37 cá nhân trên địa bàn, vì có thành tích trong công tác năm 2014-2018, góp phần vào sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc.

Trong số 37 cá nhân được khen có bác sĩ Lê Văn Lâm, Trưởng Khoa Hồi sức tích cực - chống độc của Bệnh viện đa khoa tỉnh Quảng Trị, người dùng 5 lít bia cứu bệnh nhân ngộ độc rượu thoát khỏi cái chết.

Theo Bác sĩ Lê Văn Lâm, bệnh nhân Nguyễn Văn Nhật (Quảng Trị) nhập viện lúc 6 giờ ngày 25/12/2018 trong tình trạng có uống rượu trước thời điểm nhập viện khoảng 36 giờ. Khi vào cấp cứu tại Khoa Hồi sức tích cực - chống độc của Bệnh viện đa khoa tỉnh Quảng Trị, bệnh nhân suy giảm tri giác Glasgow 9 điểm, đồng tử hai bên đều 3mm, đáp ứng ánh sáng kém, thở nhanh 30 lần/phút, mạch 130 lần/phút, huyết áp 90/60mmHg, xuất huyết dạ dày, vô niệu.

Bệnh nhân được hồi sức tích cực ban đầu và định hướng chẩn đoán là ngộ độc rượu cấp, cảnh giác ngộ độc methanol và được cho soi đáy mắt. Kết quả soi đáy mắt cho thấy phù gai thị kèm xuất huyết võng mạc. Các kết quả sinh hóa còn cho thấy, khí máu toan chuyển hóa nặng với pH 6,9; HCO3 - 2,1 mEq, nồng độ ethanol máu 10,36 mmol/L, rối loạn chức năng đa cơ quan bao gồm thần kinh, tuần hoàn, hô hấp, thận, tổng điểm SOFA 11.

Ở thời điểm ấy, dù các bác sĩ chưa có định lượng nồng độ methanol trong máu, nhưng dựa vào đặc điểm quá trình bệnh lý trước đó 36 giờ bệnh nhân có sử dụng rượu và các biểu hiện lâm sàng và cận lâm sàng điển hình với toan chuyển hóa máu, rối loạn chức năng đa cơ quan, phù gai thị và xuất huyết võng mạc, đồng thời chỉ số ethanol máu 10,36 mmol/l.

Bệnh nhân được lấy mẫu máu gửi định lượng methanol tại Viện Kiểm nghiệm An toàn vệ sinh thực phẩm Quốc gia và được áp dụng các biện pháp hồi sức tích cực điều trị ngộ độc cấp methanol. Kết quả xết nghiệm methanol trong máu bệnh nhân là 2100mg/L tương đương 210mg/dL, vượt quá 10,5 lần ngưỡng gây ngộ độc (20mg/dL).

Bác sĩ Lâm cho biết thêm: “Bệnh nhân được điều trị hỗ trợ, điều trị triệu chứng bằng cách cho thở máy bảo đảm hô hấp tăng thông khí, truyền dịch, hồi sức chống choáng, Vitamin B1, dinh dưỡng glucose, natribicarbonate…

Tình trạng bệnh nhân rối loạn chức năng đa tạng nặng, nguy cơ thiệt mạng cao trong khi lọc máu liên tục cần có thời gian chuẩn bị, nếu không có biện pháp giải độc hoặc thải độc kịp thời thì nguy cơ bệnh nhân rối loạn chức năng đa tạng nặng hơn dẫn đến tử vong là điều khó tránh khỏi.

Do vậy, để trì hoãn quá trình chuyển hóa methanol trong thời gian chuẩn bị cho lọc máu liên tục, bác sĩ Lâm cùng kíp trực sử dụng Antidote là ethanol với mục tiêu là nâng nồng độ ethanol máu lên mức 100-150 mg/dL. Lý tưởng nhất là sử dụng ethanol 5-10% truyền tĩnh mạch, hoặc dùng ethanol 20% qua đường uống.

Tuy nhiên tại bệnh viện lúc ấy không có sẵn dược phẩm ethanol, đồng thời cũng không có nhiều thời gian để tìm kiếm trên thị trường loại rượu ethanol đạt chuẩn, không thể bảo đảm được rượu có pha chế methanol hay không, do đó chúng tôi quyết định sử dụng bia. Với liều nạp bia theo phác đồ là 0,8g ethanol/kg thể trọng bệnh nhân (khoảng 50 kg), được bơm qua ống thông dạ dày 40g ethanol (tương đương 1.000ml bia 5%).

Sau đó duy trì tiếp để giữ cho nồng độ ethanol máu trong ngưỡng 100-150mg/dL. Do nồng độ ethanol trong bia được bác sĩ cho sử dụng khá thấp nên phải cần thể tích lớn hơn, điều này có phần thách thức chúng tôi trong việc bảo đảm cân bằng nước, điện giải, toan kiềm, áp lực thẩm thấu.

Hơn nữa, tình trạng bệnh nhân đang có biến chứng xuất huyết dạ dày, việc dùng rượu nồng độ cao qua đường uống cũng không khả quan. Chúng tôi đã cân nhắc lợi hại và quyết định sử dụng truyền gần 5 lít bia qua đường tiêu hóa cho bệnh nhân".

Cũng theo bác sĩ Lê Văn Lâm, sau hai giờ vào viện, bệnh nhân nhanh chóng lọc máu liên tục cấp cứu, thời gian lọc máu kéo dài khoảng 40 giờ. Sau một ngày đêm phối hợp điều trị hồi sức tích cực, sự dụng Antidote và lọc máu liên tục, bệnh nhân bắt đầu hồi phục dần trên cả lâm sàng và cận lâm sàng, xuống thang dần các thuốc vận mạch và thở máy, các xét nghiệm dần trở về giới hạn bình thường.

Sau 9 ngày điều trị, bệnh nhân bình phục hoàn toàn, được xuất viện ngày 2/1. Tuy nhiên, tôi khuyến cáo các người say rượu không nên tự điều trị theo cách này ở nhà mà cần đưa đến trung tâm y tế và bệnh viện để được chữa trị đúng quy trình, phác đồ.

Theo các bác sĩ Bệnh viện Bạch Mai, việc truyền bia để giải độc rượu là một phương pháp chữa trị. Tuy nhiên, phương pháp này chỉ được áp dụng tại các cơ sở y tế, do chính các bác sĩ có chuyên môn thực hiện, với phác đồ được hướng dẫn cụ thể. Bởi việc lựa chọn phương pháp giải độc phải căn cứ vào nồng độ Methanol gây ngộ độc trong cơ thể bệnh nhân. Người dân tuyệt đối không tự ý dùng bia để giải độc sau khi uống rượu.

Ngoài ra, phương pháp điều trị truyền bia để cứu sống bệnh nhân ngộ độc rượu là truyền bia vào dạ dày chứ không phải tĩnh mạch. Trường hợp ngộ độc rượu mà các bác sĩ Bệnh viện Đa khoa Quảng Trị vừa cứu sống là bệnh nhân bị ngộ độc Methanol (rượu công nghiệp cực độc) chứ không phải Ethanol (một loại rượu được sử dụng làm thực phẩm). Việc truyền bia (Ethanol) vào dạ dày thì sẽ làm mất tác dụng của Methanol có trong cơ thể.