Sai lầm khi nghĩ tinh bột gây tăng cân và tiểu đường

Chế độ ăn "healthy" ngày nay rất đa dạng, mỗi người một kiểu. Nhưng nhìn chung, đa số bữa ăn này thường có nhiều rau, sử dụng ức gà, thịt bò, các loại hạt, vài lát khoai lang và rất ít cơm hay thậm chí không có tinh bột.

Một số người có quan điểm là tinh bột không "bổ dưỡng". Ăn tinh bột gây tăng cân, có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường, thậm chí có người còn cho rằng chất này tạo ra đường làm tăng khả năng ung thư.

Tuy nhiên, theo TS.BS. Đặng Ngọc Hùng, Viện Nghiên cứu và Tư vấn Dinh dưỡng, đây là những quan điểm sai lệch và có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của chúng ta.

Cơ thể nhận đường từ tinh bột để hoạt động

Tất cả cơ quan đều sử dụng đường làm nguyên liệu để vận hành. Một số cơ quan chỉ sử dụng đường mới có thể hoạt động bình thường, trơn tru như não và hồng cầu. Trong đó, não sử dụng đến 25% năng lượng từ đường mà chúng ta ăn vào.

Nhu cầu năng lượng trung bình của mỗi người khoảng 1.600-2.000 kcal/ ngày. Nếu chúng ta không cố ý tăng hoặc giảm cân, cơ thể thường ăn đủ năng lượng nó cần.

"Đạm, tinh bột và chất béo là 3 chất đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra năng lượng giúp cơ thể hoạt động. Nếu chúng ta không ăn hoặc ăn ít tinh bột, năng lượng chủ yếu sẽ đến từ chất đạm và chất béo", thạc sĩ Hùng chia sẻ.

Trên thực tế, cơ thể chúng ta không có "kho dự trữ" chất đạm. Thạc Hùng cho biết khi ăn thừa chất đạm, chúng ta phải loại bỏ nó. Và việc chuyển hóa chất đạm trong cơ thể cũng khá phức tạp. Điều này có thể tạo ra các sản phẩm gây hại cho cơ thể nếu như các cơ quan vận hành quá mức hoặc có rối loạn.

Chất béo cũng tương tự như thế. Mặc dù sản phẩm phụ của nó không gây hại như chất đạm, sự dư thừa chất béo cũng gây ra nhiều vấn đề liên quan tim mạch hoặc acid hóa cơ thể.

Cơ thể tiêu hóa và chuyển hóa tinh bột thành đường glucose. Nếu chúng ta không nạp tinh bột, cơ thể vẫn có cách khác để lấy đường. Đó là sử dụng lượng đường được dự trữ sẵn trong các cơ và gan để đốt tạm thời.

Tiếp đó, nếu cần thiết cơ thể sẽ lấy đường từ chất đạm, chất béo bằng cách tận dụng bộ khung carbon và dùng các phản ứng khác nhau để tổng hợp cho ra chất đường. May mắn thay, chất đường được tổng hợp từ 2 chất trên không quá khó khăn nếu đầy đủ nguyên liệu và cơ thể đang chuyển hóa bình thường.

Trường hợp cần phải kiêng tinh bột

Theo thạc sĩ Hùng, điều mọi người thường lầm tưởng về tinh bột là người tiểu đường nên kiêng tối đa tinh bột. Đây là hiểu lầm tai hại. Hiện nay, nhu cầu tinh bột của người bình thường vào khoảng 60-65% tổng năng lượng. Trong khi đó, người tiểu đường cần khoảng 50-55% năng lượng từ tinh bột.

Do đó, tổng tinh bột người tiểu đường cần ăn so với người bình thường chỉ chênh lệch khoảng 10%, tương đương một chén cơm, một lát bánh mì hoặc một củ khoai/ngày.

Điều đó có nghĩa là người tiểu đường không giảm quá nhiều tinh bột so với người khỏe mạnh. Nhưng bệnh nhân tiểu đường cần kiểm soát tinh bột bằng cách chọn loại có chỉ số đường huyết thấp hơn hoặc thường xuyên theo dõi đường huyết.

Ngoài ra, theo thạc sĩ Hùng, một số người lo sợ tế bào ung thư sẽ ăn đường nên hạn chế dung nạp tinh bột. Nhưng thực chất, đường cần thiết cho tất cả tế bào, kể cả tế bào ung thư.

Vì thế, chúng ta hãy quên đi việc bỏ đói tế bào ung thư bằng cách không ăn tinh bột hoặc đường. Những tế bào này có nhiều cách khác nhau để tạo đường để sử dụng mặc dù chúng ta không đưa tinh bột vào người.

Trả lại đúng vai trò của tinh bột

Tinh bột rất cần thiết cho cơ thể nhưng không phải chúng ta có thể ăn tinh bột một cách thoải mái. Theo vị chuyên gia, chúng ta đừng xem tinh bột là kẻ thù hay chất không lành mạnh mà nó chính là chất dinh dưỡng không thể thiếu và không nên quá ít trong chế độ ăn hàng ngày.

Chúng ta cần giảm các loại đường từ nước ngọt, bánh, đường cát, mật ong, mứt và không nên giảm tinh bột như cơm, bún, khoai, bắp… Nếu có thể, chúng ta hãy ưu tiên tinh bột tự nhiên, nguyên cám và đừng xay xát quá kỹ hay quá trắng.