Người đề xuất bỏ ‘Chí Phèo’ khỏi SGK lớp 11: ‘Ca ngợi Chí là đang cổ suý hành vi sai trái của Chí’

“Chí Phèo”một tác phẩm văn xuôi hiện thực của nhà văn Nam Cao được không ít các học giả và nhà phê bình văn học Việt nam đánh giá là một trong những tác phẩm văn học hiện thực xuất sắc trước Cách mạng tháng 8/1945.

Tác phẩm này đã được Bộ GD-ĐT đưa vào chương trình sách giáo khoa ngữ văn lớp 11 khá lâu, trở thành đề thi đại học của nhiều năm.

Tuy nhiên, anh Nguyễn Sóng Hiền, hiện là nghiên cứu sinh ngành giáo dục, ĐH Newcastle (Australia) lại cho rằng khi mà bản thân tác phẩm không có ý nghĩa nhiều về mặt giáo dục ngược lại có thể có những tác động xấu về mặt nhận thức của học sinh lớp 11.

Vì vậy, anh Hiền đề xuất bỏ tác phẩm "Chí Phèo" ra khỏi SGK Ngữ văn lớp 11. Ngay lập tức, đề xuất này gặp phải những ý kiến tranh luận gay gắt.

Trả lời VTC News, anh Nguyễn Sóng Hiền cho biết rất bất ngờ khi bài viết được đón nhận nhiều ý kiến phản hồi từ độc giả.

"Thứ nhất, tôi hoàn toàn không phủ nhận các giá trị nghệ thuật của tác phẩm. Nhưng xét ở góc độ giáo dục thì tác động tiêu cực tới tâm lý của các em học sinh lớp 11. Đây là giai đoạn mà sự phát triển về tâm sinh lý khá phức tạp.

Ở độ tuổi này các em rất dễ nổi loạn, thích thể hiện mình, muốn khẳng định cái tôi. Vì vậy những cái xấu dễ bị tiêm nhiễm và tiêm nhiễm nhanh hơn những cái tốt. Vậy tác phẩm “ Chí Phèo” tác động tiêu cực như thế nào đến các em?", anh Nguyễn Sóng Hiền đặt câu hỏi.

Trong khi đó, các nhà phê bình và học giả đều cho rằng Chí là đại diện cho tầng lớp bần cố nông bị áp bức bóc lột và biến thành quỷ dữ.

Ông Nguyễn Sóng Hiền nhận học bổng tiến sỹ năm 2013 và hiện là nghiên cứu sinh chuyên ngành giáo dục tại ĐH Newscastle

Ông Hiền cũng là thành viên của hiệp hội các nhà giáo dục quốc tế NAFSA

“Chí xin đểu, đập phá, chửi bới, rạch mặt ăn vạ, cưỡng bức Nở, uống rượu say, giết người và tự sát. Vậy nếu chúng ta ủng hộ Chí Phèo, bảo vệ Chí Phèo thì chúng ta sẽ lý giải với các em thế nào khi một kẻ cùng đường, quẫn bức không lối thoát thì nên uống rượu say, cầm dao giết người rồi tự sát sao?", anh Hiền băn khoăn.

Vị nghiên cứu sinh này cho rằng hàng ngày chứng kiến biết bao cảnh thương tâm của bạo lực học đường, giết người cướp của, xin đểu, cưỡng hiếp mà số đông trong đó là trẻ vị thành niên.

"Ở độ tuổi này nếu không được định hướng đúng và giáo dục tốt, sự sa ngã là tất yếu. Việc giáo dục trong nhà trường là nền giáo dục chính thống và mang tính chuẩn mực vậy liệu những hành vi thú tính và bạo lực đấy liệu có nên reo giắc vào đầu của các em sớm như vậy không?", nghiên cứu sinh Nguyễn Sóng Hiền đặt câu hỏi.

Ông Hiền đưa ra góc nhìn mới ở khía cạnh giáo dục để mong rằng các nhà biên soạn và thiết kế sách giáo khoa có một cái nhìn toàn diện hơn với bất kỳ tác phẩm nào khi đưa vào giảng dạy cho học sinh.

"Không chỉ đơn thuần đánh giá tác phẩm đó về mặt nghệ thuật. Ở mỗi độ tuổi các em phát triển tâm sinh lý khác nhau vì vậy chúng ta không nên và đừng bao giờ dùng cách nghĩ và tư duy của người lớn để áp đặt cho con trẻ", ông Hiền nói. 

Thông qua đề xuất của mình, ông Hiền hy vọng rằng các nhà quản lý và các nhà biên soạn và thiết kế chương trình cần có một cái nhìn thấu đáo và toàn diện hơn đối với mỗi nội dung hay tác phẩm khi đưa vào giảng dạy ở mỗi cấp độ học.

"Những tác phẩm, nội dung nào không còn phù hợp hay có những tác động tiêu cực thì chúng ta nên cân nhắc để cắt bỏ hoặc chuyển cấp học cao hơn dù tác phẩm đó có kinh điển đến như nào nữa", nghiên cứu sinh Nguyễn Sóng Hiền đề xuất.

Bạn đọc có ý kiến tranh luận với đề xuất của nghiên cứu sinh Nguyễn Sóng Hiền xin gửi vào ô bình luận cuối bài viết. Trân trọng!

Tóm tắt tác phẩm "Chí Phèo"

Chí Phèo vốn là đứa con hoang bị bỏ rơi khi vừa lọt lòng trong một lò gạch cũ bỏ không. Được người ta nhặt về nuôi, lớn lên đi ở hết nhà này sang nhà khác. Năm 20 tuổi, hắn làm canh điền cho nhà Lí Kiến. Lí Kiến ghen với anh canh điền trẻ lại được bà ba kêu bóp chân xoa bụng... gì đấy. Thế là một hôm, hắn bị giải lên huyện và phải đi tù.

Sau bảy tám năm biệt tích, hắn trở về, bộ dạng khác hẳn ngày trước. Vừa về say khướt, cầm vỏ chai đến nhà Bá Kiến - bây giờ Lí Kiến đã là Bá Hộ, Nghị Viên, tiên chỉ làng Vũ Đại - chửi bới, rạch mặt ăn vạ. Lão Bá Kiến khôn róc đời đã xử nhũn với hắn. Với những kẻ cố cùng liều thân "trị không được thì dùng", "dùng thằng đầu bò trị những thằng đầu bò". Thế chỉ là một bữa rượu, một đồng bạc, Chí Phèo hả hê ra về và trở thành "chỗ đày tớ tay chân" của lão để khi cần chỉ cho hắn năm hào uống rượu, là có thể sai nó đến tác hại bất cứ anh nào không nghe mình. Từ đó, Chí Phèo luôn say. "Hắn say thì hắn làm bất cứ cái gì người ta sai hắn làm" và trở thành "con quỹ dữ của làng Vũ Đại để tác oai tác quái cho bao nhiêu dân làng".

Cuộc đời hắn cứ thế trôi đi... Một đêm trăng rười rượi, trong một cơn say, Chí Phèo gặp Thị Nợ, người đàn bà xấu ma chê quỷ hờn bị mọi người hắt hủi. Họ ân ái với nhau.

Nửa đêm Chí Phèo đau bụng và nôn mửa. Sáng hôm sau, tỉnh dậy thì hắn bâng khuâng buồn. Tiếng chim hót, tiếng gõ mái chèo đuổi cá, tiếng nói chuyện của mấy người đi chợ về... làm hắn nhớ lại "có một thời hắn đã ước ao, có một gia đình nho nhỏ, chồng cuốc mướn cày thuê, vợ dệt vải...".

Hắn thấm thía nhận ra tình cảnh trơ trọi khốn khổ của mình. Hắn cảm động vì đây là lần đầu tiên được chăm sóc bởi một tay đàn bà. Nhớ lại khi xưa, những lần cái bà quỷ quái gọi hắn lên bóp chân, "Hắn chỉ thấy nhục chứ yêu đương gì!". Hắn bỗng thấy "thèm lương thiện, muốn làm hòa với mọi người biết bao! Thị Nở sẽ mở đường cho hắn".

Nhưng khi Thị Nở về xin ý kiến của bà cô Thị, bà gào lên: "Ai lại đi lấy thằng Chí Phèo", "thằng chỉ có một nghề rạch mặt ăn vạ!". Bị từ chối, Chí Phèo lại uống rượu và ôm mặt khóc rưng rức, rồi như mọi lần, lại xách dao ra đi, vừa đi vừa chửi.

Cuối cùng, Chí Phèo đến nhà Bá Kiến, chỉ tay vào mặt lão: "Tao muốn làm người lương thiện (...) Ai cho tao lương thiện (...) Tao không thể làm người lương thiện nữa! (...) chỉ còn một cách..." và hắn rút dao đâm chết Bá Kiến, sau đó dùng dao đâm cổ tự sát (Ngữ văn lớp 11)