Làm gì để hạ nhiệt thị trường vàng?

Từ sau dịp nghỉ lễ 30/4 - 1/5, giá vàng miếng liên tục chinh phục nhiều đỉnh cao mới với nhiều ngưỡng quan trọng như 88 - 89 - 90 triệu đồng/lượng.

Ngày 5/5 giá vàng 85,9 triệu đồng/lượng, 2 ngày sau lên 87,5 triệu đồng/lượng. Chưa dừng lại đó, 1 ngày sau giá vàng lại chinh phục đỉnh 88 triệu đồng và đến ngày 9/5, giá vàng tới ngưỡng 89,1 triệu đồng/lượng.

Diễn biến thị trường khiến nhiều người bất ngờ khi giá vàng tiếp tục tăng mạnh. Chỉ trong ngày 10/5, giá vàng liên tục đạt đỉnh 90, 91 và 92 triệu đồng/lượng. Chốt phiên giao dịch ngày 10/5, giá vàng leo lên ngưỡng 92,4 triệu đồng/lượng. Đây là ngưỡng giá đắt nhất lịch sử đến thời điểm này.

Có thể thấy, từ ngày 5/5 đến ngày 10/5, mỗi ngày giá vàng lại chinh phục đỉnh lịch sử mới và chỉ trong vòng 5 ngày, vàng đã tăng tới 6,5 triệu đồng/lượng.

Theo chuyên gia vàng Trần Duy Phương, giá vàng miếng SJC tăng liên tiếp những phiên gần đây là do vấn đề nguồn cung và tâm lý.

Nguồn cung vàng đang được NHNN tăng cường thông qua các phiên đấu thầu. Tuy nhiên, sau khi các doanh nghiệp trúng thầu, cần khoảng thời gian nhất định thì vàng mới đến được tay doanh nghiệp và khi đó thị trường mới được bổ sung nguồn cung.

Trong khi đó, tâm lý người dân hiện nay là lãi suất tiết kiệm thấp, họ sẽ rút tiền ra mua vàng. Hơn nữa, họ nhận định vàng thế giới sẽ tăng nên vàng trong nước có thể tăng lên 90, thậm chí 100 triệu đồng/lượng.

"Vấn đề tâm lý này có thể thấy rõ nhất trong thời gian gần đây, khi càng đấu thầu vàng, giá càng tăng nên người dân vẫn mua vàng vào vì nghĩ giá khó giảm", ông Phương nói.

Chuyên gia kinh tế Đinh Thế Hiển, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Tin học và Kinh tế ứng dụng nêu 3 lý do chính để giá vàng trong nước tăng cao mạnh mẽ.

Thứ nhất, giá vàng tăng do nhu cầu vàng thế giới tăng mạnh.

Thứ hai, trong 2 năm nay, Việt Nam không có cung vàng miếng ở thị trường nội địa trong khi nhu cầu vàng miếng mỗi năm đều có, đặc biệt nhu cầu vàng năm 2022 - 2023 tăng mạnh.

Thứ ba, là do kênh bất động sản suy thoái, năm 2023 lãi suất tiết kiệm lại giảm mạnh, dẫn đến dòng tiền đầu tư chuyển sang vàng. Bước sang 2024, nhu cầu mua vàng càng tăng rất mạnh và vượt qua cả thế giới.

“Ba tác động này làm cho giá vàng không chỉ tăng, mà còn chênh lệch cao với giá vàng thế giới, chứ không phải do chính sách vĩ mô của nước ta, cũng không phải do Nhà nước cung tiền để lạm phát”, chuyên gia Đinh Thế Hiển khẳng định.

Ngoài ra, theo ông Đinh Thế Hiển, giá vàng tăng còn do yếu tố tâm lý tác động, nền kinh tế đang khó khăn, nên người dân xem vàng là kênh trú ẩn an toàn.

Làm gì để vàng hạ nhiệt?

TS Lê Xuân Nghĩa, chuyên gia kinh tế cho rằng, để tăng nguồn cung, đấu thầu vàng không phải là biện pháp. NHNN tổ chức 5 phiên đấu thầu thì 3/5 phiên bị huỷ, chỉ 2/5 phiên thành công và cũng chỉ có 6.800 lượng vàng được đưa ra thị trường.

Để tăng cung, theo ông Nghĩa cần cho phép các doanh nghiệp kinh doanh vàng được nhập khẩu và xuất khẩu vàng. Nhà nước kiểm soát bằng thuế. Nếu cho phép nhập khẩu vàng, lập tức trong một tuần tuần giá vàng trong nước và thế giới sẽ liên thông. Việt Nam cũng dễ dàng nhập khẩu vàng từ Singpore, Thái Lan.

Ông Huỳnh Trung Khánh, Phó Chủ tịch Hiệp hội Kinh doanh vàng Việt Nam nêu quan điểm, NHNN cần xem xét sửa đổi điều kiện yêu cầu mua tối thiểu còn khoảng 400 - 500 lượng vàng, thay vì 1.400 lượng như hiện nay, như vậy sẽ thu hút nhiều đơn vị tham gia bỏ thầu hơn. Ngoài ra, giá cọc cũng cần thay đổi, bởi hiện tại, các doanh nghiệp đều cho rằng giá còn cao.

Đấu thầu vàng chỉ là giải pháp trước mắt, về lâu dài, cần sửa đổi Nghị định 24 về quản lý thị trường vàng. Sửa nghị định, nguồn cung vàng sẽ tăng, đủ đáp ứng nhu cầu thị trường. Điều này có thể khiến giá vàng SJC giảm cả chục triệu đồng/lượng. Ngược lại, nếu không tăng nguồn cung, giá vàng SJC có thể tiếp tục lập kỷ lục mới.

Đồng quan điểm, TS Nguyễn Thế Hùng (phó chủ tịch Hiệp hội Kinh doanh vàng Việt Nam) cũng cho rằng, NHNN nên chào bán cho các doanh nghiệp được phép kinh doanh vàng miếng từng đợt với số lượng nhỏ hơn.

Đồng thời NHNN cần ấn định giá bán vàng SJC ra thị trường đối với các tổ chức kinh doanh vàng được mua. Các doanh nghiệp mua từ NHNN bán vàng ra cũng chỉ được hưởng hoa hồng nhất định khoảng 300.000 - 500.000 đồng/lượng, ai ăn chênh lớn hơn sẽ bị xử phạt.