Không có bằng chứng thuốc lá điện tử ít gây hại hơn thuốc lá điếu

Ông Nguyễn Trọng Khoa, Phó Cục trưởng Cục quản lý khám chữa bệnh, Bộ Y tế nhấn mạnh nội dung trên tại hội thảo tăng cường năng lực triển khai thực hiện công ước khung về kiểm soát thuốc lá (FCTC) và điều 5.3 FCTC tại Việt Nam, do Bộ Y tế tổ chức ngày 3/10.

Không có bằng chứng nào chứng minh rằng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng ít gây hại hơn các sản phẩm thuốc lá điếu thông thường. Thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng đều chứa nicotine là chất gây nghiện cao, gây hại đến sức khỏe.


Chuyên gia cho rằng, thông tin thuốc lá điện tử giảm tác hại hơn 95% so với thuốc lá điếu thông thường dựa trên ý kiến của một nhóm nhỏ các chuyên gia, được đưa trên cơ sở một bài báo được tài trợ bởi ngành công nghiệp thuốc lá và không đảm bảo cơ sở khoa học.

Tổ chức Y tế thế giới đưa ra tuyên bố, việc tuyên truyền thuốc lá nung nóng ít hóa chất độc hại hơn so với thuốc lá truyền thống sẽ gây hiểu nhầm cho người sử dụng về tác hại của thuốc lá nung nóng.

WHO kêu gọi các quốc gia cần có biện pháp “ngăn chặn việc đưa ra các kết luận thiếu căn cứ về an toàn của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng”, đồng thời các quốc gia cần thực hiện đầy đủ các biện pháp phòng chống tác hại thuốc lá trong Công ước khung FCTC thay vì sử dụng các sản phẩm được gọi là ít hại. 


WHO cũng cho rằng, chưa có bằng chứng về việc thuốc lá điện tử giúp cai nghiện thuốc lá điếu thông thường. Tổ chức y tế thế giới cũng không xác nhận thuốc lá điện tử là biện pháp hỗ trợ cai nghiện. “Hiện nay chưa quốc gia nào trên thế giới phê chuẩn thuốc lá nung nóng là sản phẩm cai nghiện”, ông Khoa nói.

Người sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng tăng nguy cơ sử dụng cùng lúc nhiều loại thuốc lá. Việc người dùng sử dụng đồng thời cả thuốc lá nung nóng và thuốc lá điếu thông thường đã được ghi nhận ở nhiều quốc gia.

Khoảng 70% người dùng thuốc lá nung nóng ở Nhật Bản và 96,2% người dùng thuốc lá nung nóng ở Hàn Quốc sử dụng đồng thời thuốc lá nung nóng với thuốc lá điếu thông thường (WHO).

Chuyên gia y tế cho rằng, tất cả các sản phẩm thuốc lá đều gây hại với sức khoẻ. Trên thế giới, nhiều trường hợp tổn thương phổi cấp tính và nghiêm trọng do thuốc lá điện tử đã được báo cáo (tính đến 18/2/2020 có 2.807 trường hợp tổn thương phổi liên quan đến việc sử dụng thuốc lá điện tử, bao gồm 68 ca tử vong).

Tại Việt Nam, qua tổng hợp báo cáo của gần 700 cơ sở khám bệnh, chữa bệnh cho thấy, chỉ tính riêng năm 2023, có 1.224 ca nhập viện do sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng. Triệu chứng khi nhập viện chủ yếu do dị ứng, ngộ độc, tổn thương phổi cấp.

Tỷ lệ thanh thiếu niên sử dụng thuốc lá giảm

Báo cáo tổng kết 10 năm thi hành Luật Phòng chống tác hại thuốc lá cho thấy, nhờ có nhiều nỗ lực, công tác phòng, chống tác hại thuốc lá đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận.

Tỷ lệ thanh thiếu niên sử dụng thuốc lá giảm đáng kể. Trong đó, nhóm tuổi từ 13 đến 17 tuổi giảm 50% tỷ lệ sử dụng thuốc lá, từ 5,36% năm 2013 xuống còn 2,78% năm 2019 (Điều tra của WHO - GSHS 2019). Tỷ lệ sử dụng thuốc lá điếu đối với nhóm 13-15 tuổi giảm từ 2,5% năm 2014 xuống 1,9% năm 2022 (GYTS 2022).

Trong hơn 10 năm thi hành Luật Phòng chống tác hại thuốc lá, tỷ lệ hút thuốc thụ động đã giảm đáng kể tại hầu hết các địa điểm. Trong đó, tại nơi làm việc, tỷ lệ hút thuốc lá giảm từ 55,9% xuống 23,0%; tại trường học giảm từ 54,3% xuống 30,7%; tại gia đình giảm từ 73,1% xuống 45,6%...

Cũng nhờ thực thi tốt luật, tỷ lệ người dân được tư vấn cai nghiện thuốc lá tăng, trong 5 năm (từ 2015-2020) tỷ lệ người hút thuốc được tư vấn bỏ thuốc khi đến cơ sở y tế tăng từ 40,5% năm 2015 lên 90% năm 2023.

Thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng đều chứa nicotine là chất gây nghiện cao, gây hại đến sức khỏe đặc biệt là sự phát triển não bộ ở trẻ em và thanh thiếu niên; có các hoá chất độc hại và gây ung thư.

Khói thuốc lá điện tử chứa các chất độc hại gồm aceton, acrolein, acet-aldehyde, formaldehyde, các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi (VOC), hydrocacbon thơm đa vòng (PAHs), nitrosamine đặc trưng của thuốc lá (TSNA), và kim loại (nồng độ chì, crom, niken và fomandehit được tìm thấy trong một số khói của một số sản phẩm thuốc lá điện tư ở mức bằng và cao hơn thuốc lá điếu thông thường.


Khói thuốc lá nung nóng chứa các hóa chất độc hại tương tự như khói thuốc lá điếu thông thường. Nồng độ một số hóa chất trong thuốc lá nung nóng thấp hơn thuốc lá điếu thông thường, nhưng nồng độ một số hóa chất khác lại cao hơn, và tạo ra những chất mới không có trong thuốc lá điếu thông thường, có khả năng gây hại cho sức khỏe.