Khi nông thôn mới bắt đầu từ giấc mơ an cư

Không bắt đầu bằng những con số hay báo cáo tổng kết, hành trình xây dựng nông thôn mới ở xã biên giới Quảng Trực được kể bằng tiếng búa, tiếng máy trộn vang lên giữa bon làng, bằng niềm vui lặng lẽ của những gia đình lần đầu chạm tay vào giấc mơ an cư. Ở nơi từng được nhắc đến nhiều bởi cái nghèo và sự cách trở, mỗi căn nhà mới dựng lên hôm nay đang âm thầm thay đổi nhịp sống vùng biên.

Hạnh phúc từ những căn nhà mới

Giữa buổi chiều nắng nhẹ, khi gió khẽ lùa qua những triền đồi mắc ca đang vào mùa trổ bông, bà Thị D Rơu (55 tuổi, bon Bu P’răng 1) cặm cụi dọn dẹp sân nhà. Vài vật dụng cũ được xếp gọn sang một góc, nhường chỗ cho thợ xây hoàn thiện những công đoạn cuối cùng. Ít ai biết, sau dáng vẻ điềm tĩnh ấy là cả một chặng đường dài chờ đợi.

Nhiều năm qua, gia đình bà D Rơu phải sống nhờ nhà người thân. Cái ăn còn chưa thật sự đủ đầy, giấc mơ về một căn nhà kiên cố vì thế luôn được đặt lại phía sau. “Không dám nghĩ tới chuyện xây nhà, mưa gió tới đâu hay tới đó”, bà nói chậm rãi. Chỉ đến khi được lực lượng công an xã hỗ trợ kinh phí, ước mơ tưởng chừng xa vời ấy mới dần thành hình.

Ngôi nhà gần 40 m², gồm hai phòng ngủ và một phòng khách, nay đã cơ bản hoàn thiện phần thô. Với bà D Rơu, đó không chỉ là nơi che nắng, trú mưa, mà còn là điểm tựa để gia đình yên tâm làm ăn, ổn định cuộc sống lâu dài.

Niềm vui ấy cũng lan sang gia đình chị Thị Bin, cùng bon Bu P’răng 1. Căn nhà ván cũ kỹ từng là nỗi ám ảnh mỗi mùa mưa về, khi nước tạt từ mái xuống nền nhà, con nhỏ co ro, mẹ già thấp thỏm. “Có nhà mới rồi, mình mới dám tính chuyện làm ăn lâu dài, lo cho con học hành”, chị Bin nói, giọng nhẹ nhưng ánh mắt ánh lên niềm hy vọng.

Những căn nhà của bà D Rơu, chị Bin chỉ là hai trong số 10 công trình đang được triển khai trong đợt hỗ trợ nhà ở lần này tại xã Quảng Trực. Trước đó, đã có 66 hộ nghèo, cận nghèo trên địa bàn được hỗ trợ xây dựng nhà từ chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát do Công an tỉnh triển khai, với sự chung tay của các đơn vị tài trợ. Điều đáng nói, lực lượng công an không chỉ hỗ trợ kinh phí mà còn trực tiếp giám sát, góp ngày công, bảo đảm từng căn nhà đạt chất lượng và đúng tiến độ.

Nông thôn mới từ những “cột mốc sống” nơi biên cương

Quảng Trực là xã biên giới có diện tích gần 600 km², dân số hơn 11.000 người, đời sống người dân còn nhiều khó khăn, tỷ lệ hộ nghèo ở mức cao. Trong bối cảnh ấy, việc triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới không đơn thuần là hoàn thành tiêu chí, mà là hành trình bền bỉ tháo gỡ từng nút thắt của nghèo đói và thiếu thốn.

Giai đoạn 2024 – 2025, toàn xã được hỗ trợ xây dựng 211 căn nhà từ các chương trình mục tiêu quốc gia như xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững và xóa nhà tạm, nhà dột nát. Mỗi mái nhà dựng lên không chỉ giúp người dân ổn định chỗ ở, mà còn góp phần thay đổi diện mạo nông thôn vùng biên, hình thành những điểm dân cư ổn định, gắn bó với đất đai và địa bàn.

Lãnh đạo UBND xã Quảng Trực cho rằng, những căn nhà kiên cố ấy còn mang ý nghĩa như những “cột mốc sống”, nơi người dân an cư, bám đất, bám làng, góp phần giữ gìn an ninh trật tự và khẳng định chủ quyền biên giới quốc gia từ cơ sở.

Không dừng lại ở nhà ở, chương trình xây dựng nông thôn mới tại Quảng Trực tạo chuyển biến đồng bộ trên nhiều lĩnh vực. Xuất phát điểm thấp, hạ tầng thiếu thốn, tỷ lệ đồng bào dân tộc thiểu số cao, song với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, nhiều mục tiêu từng bước được hiện thực hóa.

Ngay từ đầu giai đoạn 2021 – 2025, xã xác định rõ vai trò then chốt của công tác chỉ đạo, điều hành. Ban Quản lý xây dựng nông thôn mới được kiện toàn, phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng cán bộ phụ trách tiêu chí. Các nghị quyết, kế hoạch được ban hành sát với điều kiện thực tế, đồng thời phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể trong tuyên truyền, vận động Nhân dân.

Quan trọng hơn, nhận thức của người dân dần thay đổi. Từ tâm lý trông chờ, ỷ lại, nhiều hộ đã chủ động hiến đất, góp công, cùng Nhà nước làm đường, xây dựng hạ tầng. Đến năm 2025, xã Quảng Trực tự đánh giá đạt 16/19 tiêu chí nông thôn mới. Dù còn những tiêu chí khó, nhất là về môi trường, nhưng kết quả đạt được đã tạo nền tảng vững chắc cho chặng đường tiếp theo.

Năm 2025 mang ý nghĩa đặc biệt khi vừa là năm cuối thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021 – 2025, vừa là thời điểm triển khai sắp xếp đơn vị hành chính và vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Những thay đổi lớn về tổ chức bộ máy đặt ra không ít thách thức cho việc duy trì nhịp độ chương trình, nhất là ở cấp cơ sở.

Để bảo đảm tính liên tục, Trung ương đã tổ chức tổng kết Chương trình giai đoạn 2021 – 2025, đồng thời các địa phương hoàn thành việc rà soát, đánh giá kết quả trước sáp nhập. Sau khi hình thành tỉnh Lâm Đồng mới, bộ máy chỉ đạo các chương trình mục tiêu quốc gia nhanh chóng được kiện toàn. Ban Chỉ đạo các chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2021 – 2030 được thành lập, chỉ đạo đồng thời nhiều chương trình lớn, trong đó có xây dựng nông thôn mới. Văn phòng Điều phối nông thôn mới tỉnh cũng sớm đi vào hoạt động.

Tuy nhiên, ở cấp xã, mô hình tổ chức sau sáp nhập có nhiều thay đổi, trong khi hướng dẫn mới từ Trung ương chưa ban hành đầy đủ, khiến việc kiện toàn Ban Quản lý các chương trình mục tiêu quốc gia gặp không ít khó khăn. Đây là bài toán cần sớm tháo gỡ để không làm gián đoạn những kết quả đã đạt được.

Trong giai đoạn tới, tỉnh Lâm Đồng định hướng xây dựng nông thôn mới theo hướng toàn diện, bền vững, gắn với chuyển đổi số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn và phát huy vai trò tự quản của cộng đồng. Mục tiêu đến năm 2030, toàn tỉnh phấn đấu có ít nhất 92 xã đạt chuẩn nông thôn mới, 41 xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao và 8 xã đạt chuẩn nông thôn mới hiện đại.

Từ những căn nhà mới ở Quảng Trực hôm nay, có thể thấy rõ một điều: nông thôn mới không chỉ là những tiêu chí trên giấy, mà bắt đầu từ việc giúp người dân có chốn an cư, để từ đó yên tâm làm ăn, gắn bó với quê hương và cùng nhau dựng xây vùng biên vững bền.