Dự đoán sự bùng nổ của kỷ nguyên năng lượng sạch

Ngành sản xuất năng lượng sạch đang ở buổi bình minh của thời đại công nghiệp mới. Nó đã và đang tạo ra những thị trường mới, hàng triệu việc làm mới, nhưng cũng gây ra những rủi ro.

Điều đó khiến các quốc gia trên toàn cầu phải đưa ra các chiến lược công nghiệp phù hợp, để đảm bảo vị trí của mình trong nền kinh tế năng lượng toàn cầu mới, theo một báo cáo quan trọng của Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA).

Trong báo cáo, IEA đã cung cấp cái nhìn toàn diện về hoạt động sản xuất công nghệ năng lượng sạch trên toàn cầu ngày nay, chẳng hạn như tấm pin mặt trời, tua-bin gió, pin xe điện, máy điện phân hydro và bơm nhiệt, cũng như vạch ra khả năng chúng có thể phát triển thế nào trong những năm tới.

Phân tích của IEA cho thấy, thị trường sản xuất năng lượng sạch toàn cầu sẽ có giá trị trung bình khoảng 650 tỷ USD vào năm 2030, gấp hơn ba lần so với mức hiện nay, nếu các quốc gia trên toàn thế giới thực hiện đầy đủ các cam kết về năng lượng và khí hậu đã công bố. 

Tuy nhiên, chuỗi cung ứng công nghệ năng lượng sạch hiện nay có rủi ro dưới dạng tập trung phân bổ không đồng đều về mặt địa lý trong khai thác, xử lý tài nguyên, cũng như sản xuất công nghệ năng lượng sạch.

Đối với các công nghệ như tấm pin mặt trời, năng lượng gió, pin xe điện, máy điện phân và bơm nhiệt, có 3 quốc gia sản xuất lớn nhất chiếm ít nhất 70% năng lực sản xuất cho mỗi công nghệ kể trên, trong đó Trung Quốc chiếm ưu thế trong tất cả các công nghệ đó. 

Trong khi đó, phần lớn hoạt động khai thác khoáng sản quan trọng lại tập trung ở một số ít quốc gia. Ví dụ, Cộng hòa Dân chủ Congo sản xuất hơn 70% lượng coban của thế giới và chỉ có ba quốc gia gồm Úc, Chile và Trung Quốc - chiếm hơn 90% sản lượng lithium toàn cầu.

Sự tập trung không đồng đều trong chuỗi cung ứng công nghệ năng lượng sạch này có nguy cơ khiến toàn bộ chuỗi cung ứng toàn cầu dễ bị tổn thương trước các sự cố như thiên tai, lỗi kỹ thuật hoặc chính sách kiểm soát chuỗi cung ứng của các quốc gia đi đầu.

Thế giới cũng đang chứng kiến ​​rủi ro từ chuỗi cung ứng mất cân đối này, vốn đã đẩy giá công nghệ năng lượng sạch tăng cao trong những năm gần đây. Điều này góp phần khiến quá trình chuyển đổi năng lượng sạch của các quốc gia trở nên khó khăn, và tốn kém hơn bao giờ hết.

Giá coban, lithium và niken tăng khiến giá pin xe điện lần đầu tiên tăng gần 10% trên toàn cầu vào năm 2022. Giá thành của các tuabin gió bên ngoài Trung Quốc cũng tăng sau nhiều năm giảm, và xu hướng tương tự có thể xảy ra ở mảng công nghệ năng lượng mặt trời.