Tháng 2/2019, Thanh tra Chính phủ ban hành thông báo kết luận thanh tra tại Dự án đầu tư mở rộng sản xuất giai đoạn 2 Công ty Cổ phần Gang thép Thái Nguyên (TISCO II) và chỉ ra một loạt sai phạm trong quá trình đầu tư, dẫn tới thiệt hại rất lớn về kinh tế.
Cụ thể, dự án này được Thủ tướng phê duyệt chủ trương đầu tư vào năm 2005, giao Tổng Công ty Thép Việt Nam (VNS) tổ chức thẩm định, xem xét phê duyệt; Công ty Gang thép Thái Nguyên (TISCO) là chủ đầu tư.
Tổng mức đầu tư được HĐQT VNS phê duyệt là 3.843 tỷ đồng, gồm hai gói thầu chính: Gói thầu mỏ sắt Tiến Bộ đã hoàn thành đưa vào sử dụng với giá trị thanh toán là 224 tỷ đồng và gói thầu EPC dây chuyền công nghệ luyện kim (143 triệu USD, sau là 160,9 triệu USD) đấu thầu rộng rãi, Tập đoàn xây lắp luyện kim Trung Quốc (MCC) trúng thầu với giá 160,9 triệu USD.
Nhà máy Gang thép Thái Nguyên được đầu tư hàng nghìn tỉ đồng, nhưng nơi đây vẫn chỉ là những khối sắt nằm trơ cả chục năm nay. (Ảnh: Tổ quốc).
Sau ký hợp đồng, MCC được tạm ứng 35,6 triệu USD; tiếp đó TISCO và MCC ký 10 phụ lục điều chỉnh nhiều nội dung quan trọng của hợp đồng EPC đã ký.
Đến ngày 15/5/2013, Chủ tịch HĐQT TISCO điều chỉnh tổng mức đầu tư dự án là 8.104.907,173 triệu đồng (tăng 4.261.000 triệu đồng), thời gian thực hiện đến hết năm 2014 đi vào hoạt động. Thực tế, gói thầu EPC đã tạm dừng thi công từ năm 2013 đến nay, các hạng mục đều chưa hoàn thành.
Kết luận thanh tra nêu rõ, chủ trương đầu tư dự án là phù hợp với yêu cầu thực tế nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động khai thác quặng, sản xuất thép, ổn định việc làm, tăng thu nhập cho gần 5.000 cán bộ, công nhân viên. Tuy nhiên, quá trình thực hiện dự án, TISCO, MCC, VNS, Bộ Công Thương, các cơ quan, đơn vị, cá nhân có liên quan đã có những khuyết điểm, sai phạm.
Đến thời điểm thanh tra, tổng giá trị TISCO đã thanh toán cho dự án là 4.421.522 triệu đồng; tổng dự nợ gốc, lãi vay ngân hàng phải trả là 3.896.838 triệu đồng (hiện lãi vay phải trả trên 40 tỉ đồng/tháng), trong đó thanh toán cho MCC trên 92% giá trị hợp đồng (Phần E là 2,9 triệu USD/3,1 triệu USD, 92,77%; Phần P 106,6 triệu USD/114,8 triệu USD 92,89%) nhưng các hạng mục của dự án đều chưa hoàn thành, đến năm 2013 MCC và các nhà thầu đã dừng thi công.
TISCO đã thanh toán thay MCC tiền thuế là 11,6 triệu USD, thanh toán chi phí xếp dỡ, bảo quản thiết bị là 4,737 tỉ đồng, vượt giá trị hợp đồng, trong khi MCC chưa chuyển đủ thiết bị, cung cấp nhiều máy móc thiết bị sai khác về xuất xứ, thông số kỹ thuật, không phù hợp với quy chuẩn Việt Nam với giá trị xác định bước đầu là 38,8 triệu USD (42 xe ôtô là 1,033 triệu USD, 5 đầu máy toa xe là 5,4 triệu USD...). Hiện một số thiết bị đã rỉ sét, hư hỏng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến tiến độ, chất lượng dự án, thiệt hại vốn đầu tư.
Từ sai phạm các dự án, thanh tra chính phủ kiến nghị Thủ tướng xử lý về kinh tế với số tiền sai phạm lên tới hàng nghìn tỉ đồng, gồm thu hồi khoản tiền thanh toán cho MCC số tiền hơn 13 triệu USD; xử lý số tiền thanh toán sai cho các nhà thầu phụ hơn 876 tỉ đồng, gần 10 tỉ đồng chi cho việc tiếp khách, đi công tác nước ngoài... Đồng thời, kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo TISCO, VNS, Bộ Công thương, các cơ quan của Chính phủ… kiểm điểm trách nhiệm tập thể, cá nhân.
Nhiều cá nhân vi phạm tới mức bị kỷ luật
Từ ngày 4-6/12 tại Hà Nội, Ủy ban Kiểm tra trung ương đã họp kỳ 41, kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm đối với Ban thường vụ Đảng ủy Tổng công ty Thép Việt Nam.
Ủy ban Kiểm tra trung ương kết luận Ban thường vụ Đảng ủy Tổng công ty Thép Việt Nam đã thiếu trách nhiệm, buông lỏng lãnh đạo, chỉ đạo, thiếu kiểm tra, giám sát, để tổng công ty có nhiều vi phạm, khuyết điểm nghiêm trọng trong thực hiện dự án mở rộng sản xuất giai đoạn II - Công ty Gang thép Thái Nguyên (Tisco II), gây hậu quả rất nghiêm trọng, làm thiệt hại lớn tiền và tài sản của nhà nước, gây bức xúc trong xã hội.
Cụ thể, các nguyên bí thư Đảng ủy, nguyên chủ tịch Hội đồng quản trị Tổng công ty Thép Việt Nam Nguyễn Kim Sơn và Đặng Thúc Kháng chịu trách nhiệm người đứng đầu về những vi phạm, khuyết điểm của ban thường vụ Đảng ủy.
Ông Lê Phú Hưng, nguyên Phó bí thư Đảng ủy, Nguyên tổng giám đốc và ông Trịnh Khôi Nguyên, ủy viên ban thường vụ Đảng ủy, Phó tổng giám đốc Tổng công ty Thép Việt Nam, cùng chịu trách nhiệm về những vi phạm, khuyết điểm của ban thường vụ Đảng ủy và trách nhiệm cá nhân trong thực hiện chức trách, nhiệm vụ được phân công.
Ủy ban Kiểm tra trung ương kết luận Ban cán sự Đảng Bộ Công Thương đã thiếu trách nhiệm, buông lỏng lãnh đạo, chỉ đạo, kiểm tra, giám sát, để Bộ Công Thương có nhiều vi phạm, khuyết điểm trong thực hiện chức năng quản lý nhà nước đối với dự án Tisco II.
Theo đó, ông Vũ Huy Hoàng, Bí thư Ban cán sự Đảng, bộ trưởng (giai đoạn 2007-2016), chịu trách nhiệm chính về những vi phạm, khuyết điểm của Ban cán sự Đảng Bộ Công Thương.
Ông Hoàng Trung Hải, ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy Hà Nội, trong thời gian giữ cương vị ủy viên Ban cán sự Đảng, Phó Thủ tướng đã có vi phạm, khuyết điểm khi cho một số ý kiến chỉ đạo đối với dự án Tisco II.
Ngoài ra, hai nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Văn Trọng Lý, Nguyễn Hữu Vũ và ông Nguyễn Văn Tài, nguyên Phó Vụ trưởng Vụ Kinh tế ngành, ông Đỗ Cảnh Dương, Tổng cục trưởng Tổng cục Địa chất và Khoáng sản, Bộ Tài nguyên và Môi trường, nguyên cán bộ Văn phòng Chính phủ có vi phạm, khuyết điểm trong tham mưu Lãnh đạo Chính phủ cho ý kiến chỉ đạo đối với Dự án.
Bình luận