Xyanua nguy hiểm thế nào?

Theo PGS Trần Hồng Côn, nguyên giảng viên khoa Hóa học, Đại học Khoa học Tự nhiên (Hà Nội), xyanua là chất độc nguy hiểm, có thể gây chết người với lượng rất nhỏ. Xyanua bị cấm bán ngoài thị trường. Hiện hóa chất này chỉ cho phép sử dụng trong công nghiệp khai thác vàng và một số ngành công nghiệp khác. Tuy nhiên, nhiều người vẫn có thể "lách" mua được chất này.

Theo chuyên gia, chỉ cần nuốt 50mg (tương đương một hạt đậu xanh) hoặc hít phải 0,2% dạng khí xyanua là có thể khiến người khỏe mạnh 50-60kg tử vong ngay lập tức. Chất độc này tác động rất nhanh, mạnh vào hệ hô hấp và hệ thần kinh gây nhiễm độc cấp tính.

Người ăn hàm lượng thấp sẽ có biểu hiện chóng mặt, buồn nôn, thở gấp, không được cấp cứu kịp thời rất dễ bị trụy mạch, tử vong. Những người sống sót sau ngộ độc xyanua có thể bị tổn thương tim, não và thần kinh.

Chất hoá học này có mùi đặc trưng giống hạt hạnh nhân, vị hơi đắng, người không quen khó có thể nhận biết. Đặc biệt, xyanua cho vào đồ uống càng khó nhận biết hơn.

Trong tự nhiên, người ta tính toán hơn 2.000 loài thực vật chứa chất độc này như măng, sắn và trong hạt của các loại quả táo, mơ, lê, mận, anh đào, đào. Xyanua liên kết với các phân tử đường dưới dạng glycoside cyanogen. Các glycoside cyanogen không độc hại, nhưng khi vào đường ruột, chúng được chuyển hóa thành hydro xyanua. Người chế biến cần loại bỏ xyanua trong thực phẩm bằng cách gọt vỏ, ngâm nước, luộc mở vung để hóa chất này bay hơi.

Cùng quan điểm trên, PGS Nguyễn Duy Thịnh, nguyên giảng viên Viện Công nghệ thực phẩm, trường Đại học Bách Khoa Hà Nội thông tin, xyanua được liệt vào danh sách những chất độc nhất trong các chất độc.

Nhiễm độc xyanua khiến cơ thể không trao đổi oxy được, gây nghẹt thở. Bệnh nhân tử vong nhanh thường do suy hô hấp, co giật. Liều gây ngộ độc của xyanua phụ thuộc vào dạng muối hay khí, thời gian tiếp xúc và đường tiếp xúc.

Những dấu hiệu để nhận biết khi trúng độc xyanua đó là cảm thấy đau đầu, chóng mặt, buồn nôn, thở nhanh, nhịp tim tăng cao, cảm thấy bồn chồn và kiệt sức. Nếu người trúng độc xyanua trong vòng 2 giờ không được chữa trị kịp thời, gây nguy cơ tử vong cao.

Khi phát hiện ra người có dấu hiệu trên, chúng ta cần nhanh chóng đưa người nhiễm độc xyanua đến cơ sở y tế gần nhất để cấp cứu kịp thời, bất kỳ sự chậm trễ nào cũng có thể dẫn đến tử vong.


Theo chuyên gia, chúng ta cần tăng cường giáo dục về cách phòng tránh ngộ độc xyanua trong cuộc sống hàng ngày. Việc mua bán hóa chất độc cần có phiếu kiểm soát với sự xác nhận của cả bên mua và bên bán để làm cơ sở kiểm soát hóa chất độc lưu thông trên thị trường.