Bên lề phiên họp Quốc hội chiều 19/11,ông Lê Quang Huy, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội đã có cuộc trao đổi với phóng viên VTC News.
- Người dân miền Trung - Tây nguyên đang khốn đốn khi các thủy điện xả lũ "bất thình lình", ông đánh giá sao về vấn đề này?
Ông Lê Quang Huy. (Ảnh: Dân trí)
Trước hết tôi rất chia sẻ với những thiệt hại của người dân miền Trung trong đợt lũ vừa qua. Đây là vấn đề rất nhiều đại biểu chất vấn các Bộ trưởng, trưởng ngành.
Tôi thấy, các thủy điện ở miền Trung có độ dốc rất cao, lớn, hẹp. Dung tích phòng lũ hồ thủy điện không nhiều, chức năng giao cho nó cắt lũ, điều tiết rồi xử lý hiện tượng nước tràn về lớn về cơ bản là không có.
Đối với thiệt hại về người và tài sản cần phải làm rõ những chủ thể tham gia trong quá trình này. Anh đã thực hiện đúng các quy trình vận hành của các hồ chứa và liên hồ chứa chưa?
Anh có thực hiện đúng các quy định về xả lũ không? Nếu khi các chủ đầu tư, chủ đập không thực hiện đúng thì cần phải thực thi nghiêm quy định của pháp luật. Chủ thể nào có hành vi đó thì chắc chắn là phải xử lý.
- Ai là người chịu trách nhiệm chính trong việc này?
Không thể nói khác được, chính quyền địa phương phải có trách nhiệm ở đây, bên cạnh đó là các chủ đầu tư vận hành nó. Hơn hết đó là các Bộ quản lý ngành, bây giờ cần phải xây dựng các phương án phòng chống lũ lụt, xả lũ khẩn cấp đối với các công trình thủy điện.
Vấn đề này, chủ đầu tư làm sao có thể xây dựng được nếu không có sự hỗ trợ của chính quyền địa phương, không có sự hỗ trợ của các Bộ quản lý chuyên ngành, bởi toàn bộ các thông tin dữ liệu về địa hình, về điều kiện tự nhiên, về điều kiện phân bố dân cư, anh phải có bản đồ, trên cơ sở đó anh phải xây dựng những mô hình tính toán để tính ngập lụt, khi bất thường như vậy thì nó ngập đến đâu. Và anh phải có được phương án di dân trong những trường hợp khẩn cấp như vậy.
Ở các quốc gia lân cận với chúng ta, trong những trường hợp đó họ có thông tin dữ liệu về địa hình, có thông tin dữ liệu về phân bố dân cư, có các hệ thống bản đồ chi tiết. Họ hoàn toàn mô phỏng được những trường hợp đó và họ có thể báo trước cho người dân và chỉ rõ cho người dân đây là những điểm cao an toàn và trong trường hợp mức nước như thế nào thì di dân đến đâu.
- Thiệt hại từ nhiều năm trước nhưng đến nay vẫn chưa có đơn vị nào chịu trách nhiệm hình sự, đền bù cho người dân?
Chúng ta hoàn toàn có thể căn cứ vào các nội dung cụ thể, các tình tiết cụ thể ta có thể áp dụng các pháp luật hiện hành và xử lý theo đúng quy định của pháp luật.
Trong khi đó, ông Đỗ Văn Đương Đại biểu đoàn TP.HCM, Ủy viên thường trực Ủy ban Tư pháp của Quốc hội cũng bức xúc khi chia sẻ với phóng viên:
- Vừa qua, các công trình thủy điện ở miền Trung và Tây Nguyên xả lũ gây ngập lụt kéo dài, ảnh hưởng lớn đến đời sống nhân dân, cần phải nhìn nhận việc này ra sao, thưa ông?
Ông Đỗ Văn Đương
Do họ sợ mất tiền. Đến khi lũ cao rồi thì bắt đầu mới xả. Đấy là việc hết sức nguy hiểm cho nhân dân vùng dưới. Đặc biệt nhất là xả không thông báo trước cho người dân, mà xả vào ban đêm thì càng đặc biệt nguy hiểm.
Có thể vì lợi nhuận cho cá nhân, lợi ích được 1-2 tỷ đồng, nhưng sẽ gây thiệt hại tới hàng trăm tỷ đồng. Đặc biệt, còn liên quan đến tính mạng, nhà cửa, vật nuôi, cây trồng mà bao năm người dân gây dựng
Theo tôi, ở đây ít nhất là hành vi cố ý làm trái pháp luật. Vì động cơ vụ lợi, hoặc thiếu trách nhiệm. Coi thường tính mạng tài sản của nhân dân. Phải điều tra kỹ, nếu đúng như thế phải truy cứu trách nhiệm hình sự.
Trong Luật không thiếu gì tội, phải xử lý nghiêm, và bồi thường toàn bộ thiệt hại. Nếu cần thiết thì đóng hẳn đập thủy điện lại, không cho chạy thủy điện nữa, hoặc chuyển đổi mục đích sử dụng. Phải như thế mới được chứ nói mà không làm thì nhân dân khổ lắm.
- Hậu quả như thế rồi, nhưng sao chưa xử lý? Các cơ quan chức năng đã có thể vào cuộc để khởi tố vụ án được chưa?
Bây giờ hậu quả có rồi, nhưng giờ phải chứng minh lỗi, và cụ thể là ai? Ở đâu? Tỉnh nào? Ai chịu trách nhiệm?
| ||||||||||||||
Theo tôi, giờ phải giao trách nhiệm cụ thể cho Bộ Công an và các cơ quan tư pháp cùng với các cơ quan hữu quan đi làm luôn. Nhân dịp này đi kiểm tra xác định trách nhiệm hành vi, hậu quả theo trình tự tố tụng, chứ không phải nói để đấy.
- Thiệt hại thì vậy, dư luận phản ánh do xả lũ, nhưng các nhà máy thủy điện đều cho rằng họ làm đúng quy trình?
Cái đó cơ quan điều tra đủ sức để chứng minh. Nếu điều tra đầy đủ chứng cứ thì không thể cãi được. Chưa có một quy trình cụ thể, kết luận người ta không đúng quy trình cũng võ đoán.
Cho nên phải có điều tra, nhưng cái có thể nhìn thấy ngay chính là hậu quả thì xảy ra rồi, thời điểm xả lũ đúng vào lúc đang mưa lớn, chứ không phải xả trước đó. Vậy cứ căn cứ vào văn bản quy phạm pháp luật, đó là thời điểm xả lũ, thiệt hại, ai chỉ đạo điều hành. Thế là ra chứ có gì đâu…
- Vậy vụ việc này cần cơ quan điều tra Trung ương vào cuộc hay là cơ quan điều tra của địa phương?
Trước hết, cơ quan điều tra phải là của Bộ Công an để đỡ vướng mắc với địa phương. Bởi thông thường các công trình thủy điện là do địa phương quản lý.
- Theo ông, trách nhiệm ở đây là của Bộ Nông nghiệp hay Bộ Công thương?
Chắc chắn phải là Bộ Công thương, còn Bộ Nông nghiệp là gián tiếp có liên quan. Cho nên phải có sự phối hợp, Bộ chủ trì, Bộ chủ quản nào. Và trách nhiệm chính là ai, chứ không nhập nhằng đánh tráo trách nhiệm giữa các Bộ là không được. Trước hết là phải giải quyết nỗi cơ cực của người dân. Chấm dứt lợi ích nhỏ, để bảo đảm lợi ích toàn cục.
Bình luận