Vụ án khoáng sản và hàng loạt nguyên lãnh đạo Lào Cai 'xộ khám'

Liên quan đến việc ông Nguyễn Văn Vịnh, nguyên Bí thư Tỉnh ủy Lào Cai bị khởi tố, bắt tạm giam, trước đó Thanh tra Chính phủ từng kiến nghị nhiều nội dung có vi phạm thuộc lĩnh vực quản lý, khai thác, chế biến khoáng sản.

Ngày 18/5, Công an tỉnh Lào Cai ra quyết định khởi tố, bắt tạm giam đối với các bị can: nguyên Bí thư Tỉnh ủy Nguyễn Văn Vịnh; Doãn Văn Hưởng, nguyên Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai và Ngô Đức Hoàng, chuyên viên phòng Kế hoạch – Tài chính, Cục Địa chất Việt Nam, thuộc Bộ TN&MT. 

3 bị can trên bị khởi tố với tội danh Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ. Đây là diễn biến mới khi Cơ quan điều tra mở rộng vụ án vi phạm khai thác tài nguyên liên quan Công ty TNHH MTV Apatit Việt Nam.

Cùng tội Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ, trước đó, Cơ quan điều tra đã khởi tố 2 nguyên Phó Chủ tịch UBND tỉnh gồm Nguyễn Thanh Dương và ông Lê Ngọc Hưng; ông Mai Đình Định, nguyên Giám đốc Sở TN&MT tỉnh và Phan Văn Cương, Phó Giám đốc Sở Công Thương tỉnh.

Năm 2009, Công ty LiLama được cấp giấy chứng nhận để thực hiện dự án đầu tư xây dựng khách sạn, nhà hàng tại xã Đồng Tuyển, TP Lào Cai, trên diện tích 3,77 ha. Sau đó, Công ty LiLama dựa vào văn bản không đúng thẩm quyền của UBND tỉnh Lào Cai để tận thu quặng apatit công khai. Quá trình điều tra xác định, các bị can đã khai thác trái phép hơn 1,5 triệu tấn quặng apatit các loại, giá trị hơn 610 tỷ đồng.

Trong bản cáo trạng của Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh Lào Cai tháng 8/2022 xác định: Cơ quan CSĐT đã tách vụ án hình sự "Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ". Theo đó, vụ án này làm rõ trách nhiệm của các cá nhân nguyên là lãnh đạo UBND tỉnh, sở, chuyên viên văn phòng UBND tỉnh đã tham mưu ký các văn bản trái pháp luật.

Dự án nhà hàng, khách sạn biến thành nơi khai thác apatit trái phép

Năm 2017, Thanh tra Chính phủ (TTCP) ban hành Kết luận Thanh tra số 3238/KL-TTCP về chấp hành chính sách pháp luật trong công tác quản lý, khai thác, chế biến khoáng sản trên địa bàn tỉnh Lào Cai giai đoạn 2005 - 2015. Nổi bật trong số đó là dự án xây dựng khách sạn, nhà hàng công ty TNHH Xây dựng Thương mại Lilama (Công ty Lilama). 

Theo TTCP, ngày 27/4/2009, dự án trên được UBND tỉnh Lào Cai cấp giấy chứng nhận đầu tư cho Công ty Lilama thực hiện với tổng mức đầu tư hơn 25 tỷ đồng trên diện tích 3,77 ha thuộc xã Đồng Tuyển, TP Lào Cai. Phần diện tích 3,77 ha thực hiện dự án xây khách sạn, nhà hàng của Công ty Lilama nằm trong quy hoạch thăm dò khai thác quặng Apatit theo quyết định của Bộ Công Thương năm 2008.

Quá trình thanh tra xác định, Sở Xây dựng giới thiệu địa điểm lập dự án với diện tích 3,77 ha không thuộc quy hoạch sử dụng đất dịch vụ, đồng thời UBND tỉnh Lào Cai có văn bản cho chủ trương để chủ đầu tư tận thu, thu gom quặng apatit khi thực hiện dự án xây dựng nhà hàng, khách sạn là vi phạm điều 65 và 67 Luật Khoáng sản năm 2010.

Theo TTCP, trong thực tế trên diện tích 3,77ha mặt bằng xây dựng khách sạn, nhà hàng, Công ty Lilama đã thu được hơn 1,363 triệu tấn quặng Apatit với số tiền thu được từ việc bán quặng là hơn 379 tỷ đồng.

TTCP xác định, UBND tỉnh Lào Cai cho phép Công ty Lilama thực hiện dự án nhà hàng, khách sạn nhưng thực tế là lợi dụng việc thực hiện dự án để khai thác apatit trái phép. 

Để xảy ra các sai phạm trên, bản kết luận thanh tra số 3238 chỉ rõ: "Trách nhiệm thuộc Chủ tịch UBND tỉnh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh phụ trách, Giám đốc các sở: Tài nguyên và Môi trường, Xây dựng giai đoạn 2010-2013". 

Xác định rõ trách nhiệm của những cá nhân, tổ chức có liên quan đến sai phạm, trong bản kết luận thanh tra ban hành năm 2017 của TTCP đã có hàng loạt kiến nghị đối với UBND tỉnh Lào Cai. 

Cụ thể, TTCP giao Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai thời điểm đó là ông Đặng Xuân Phong (nay là Bí thư Tỉnh ủy Lào Cai) xác định trách nhiệm và tiến hành kiểm điểm nghiêm túc theo thẩm quyền đối với lãnh đạo UBND tỉnh, các cơ quan, cá nhân có liên quan trong việc cho phép Công ty Lilama thực hiện dự án xây dựng khách sạn và chủ trương cho tận thu, thu gom quặng apatit. 

Bên cạnh đó, TTCP kiến nghị Chủ tịch UBND tỉnh chỉ đạo Công an tỉnh xác minh, làm rõ và xử lý theo đúng quy định của pháp luật về những sai phạm của Công ty Lilama trong việc tận thu, thu gom quặng apatit. 

Theo tìm hiểu của PV VietNamNet, giai đoạn 2010-2013, Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai là ông Nguyễn Văn Vịnh (người vừa bị khởi tố, bắt tạm giam). Ông Vịnh giữ chức vụ Chủ tịch UBND tỉnh này từ năm 2010 đến giữa năm 2013. Năm 2017 (thời điểm ban hành kết luận thanh tra số 3238) ông Vịnh đang đương chức Bí thư Tỉnh ủy Lào Cai.