"Trái tim thị trường chứng khoán Việt Nam là HoSE đang thương tổn trong 3 tháng qua. Hệ thống giao dịch của HoSE thường xuyên diễn ra tình trạng đơ, nghẽn lệnh hàng ngày, ảnh hưởng rất lớn đến quyền lợi của nhà đầu tư và uy tín của thị trường chứng khoán Việt Nam với giới đầu tư quốc tế”, Hiệp hội Các nhà đầu tư tài chính Việt Nam (VAFI) mở đầu văn bản gửi ngày 10/3 đến Bộ Tài chính và Ủy ban Chứng khoán Nhà nước.
Theo VAFI, trục trặc của HoSE thể hiện năng lực quản trị điều hành rất yếu khi sau hơn 20 năm vận hành hệ thống giao dịch, HoSE không làm chủ được công nghệ vận hành. Đặc biệt, sự yếu kém này không phải đến hiện tại mới lộ rõ. Trong những năm qua, hệ thống của HoSE từng gặp một số sự cố tuy nhiên không có các giải pháp khắc phục hữu hiệu nào.
Văn bản do Phó Chủ tịch VAFI Nguyễn Hoàng Hải ký cho rằng việc dự án công nghệ thông tin mới bắt đầu triển khai từ năm 2012 đến nay vẫn chưa hoàn thành cũng chỉ ra vấn đề trong năng lực quản trị của HoSE. Hiệp hội cho rằng những yếu kém về quản trị nói trên do công tác nhân sự với một số chức danh chủ chốt trong ban điều hành, HĐQT HoSE chưa đạt yêu cầu.
Từ đó, VAFI kiến nghị 3 giải pháp đến Bộ Tài chính và Ủy ban Chứng khoán Nhà nước “để trái tim thị trường chứng khoán Việt Nam không còn thương tổn”.
Đầu tiên, cần thuê nhân sự giỏi nước ngoài, những người đã có nhiều kinh nghiệm và thành tích trong quản lý vận hành các sở giao dịch chứng khoán nổi tiếng trên thế giới làm CEO, phó tổng giám đốc phụ trách công nghệ thông tin, giám sát thị trường tại Sở Giao dịch Chứng khoán Việt Nam. Những người này cũng phải có khả năng kiêm nhiệm các chức danh quản lý chủ chốt tại HoSE.
VAFI kiến nghị thuê nhân sự giỏi của các sở giao dịch chứng khoán thế giới tham gia điều hành, quản lý HoSE. (Ảnh: Reuters)
Chi phí thuê những nhân sự này không nhiều so với doanh thu hoạt động của HoSE. VAFI, các công ty chứng khoán, các nhà đầu tư nước ngoài sẵn sàng giúp Bộ Tài chính tìm kiếm và lựa chọn nhân sự nếu được yêu cầu .
Theo VAFI, việc tuyển chọn người giỏi và người nước ngoài vào các chức danh trên là thông lệ phổ biến trên thế giới. Sở giao dịch chứng khoán Hong Kong, Singapore có nhiều giai đoạn đều thuê người ngoại quốc quản lý.
Thứ hai, VAFI đề xuất Bộ Tài chính xem xét không bổ nhiệm lãnh đạo Ủy ban Chứng khoán Nhà nước hay các cơ quan trong Bộ vào các chức danh chủ chốt trong HĐQT, ban điều hành của các sở giao dịch, Trung tâm Lưu ký Chứng khoán như trước kia và hiện nay. Theo VAFI, cần có sự tách bạch rõ ràng giữa quản lý hành chính Nhà nước và quản trị doanh nghiệp.
Cuối cùng, nên nhanh chóng cổ phần hóa Sở Giao dịch Chứng khoán Việt Nam và Tổng công ty Lưu ký Chứng khoán để các đơn vị này có năng lực quản trị ngang tầm các nước trong khu vực. Theo VAFI, Luật Chứng khoán mới đã cho phép cổ phần hóa Sở Giao dịch Chứng khoán Việt Nam và Tổng Công ty Lưu ký chứng khoán.
VAFI đề xuất Bộ Tài chính lựa chọn một sở giao dịch chứng khoán nước ngoài có danh tiếng tại các thị trường phát triển nhất làm cổ đông chiến lược. Cổ đông này sẽ có trách nhiệm chuyển giao công nghệ quản lý, đào tạo nhân sự.
HĐQT của sở giao dịch phải có đại diện của Nhà nước, đối tác chiến lược, giới đầu tư và công ty chứng khoán. Sở giao dịch và Trung tâm Lưu ký Chứng khoán nếu cổ phần hóa phải hoạt động công khai, minh bạch như doanh nghiệp niêm yết và phải độc lập, thật sự tách rời Bộ Tài chính và Ủy ban Chứng khoán Nhà nước nhưng vẫn chịu sự quản lý giám sát đặc biệt.
Bình luận