Ngày Tết, để tiện chế biến và không phải đi mua sắm thường xuyên, chị em phụ nữ nên có thói quen tích trữ và bảo quản các đồ khô cho đúng cách.
Hầu như trong căn bếp nào cũng có một vài thực phẩm khô như gạo, lạc, đậu xanh, mực khô, tôm khô…Tuy nhiên, cách bảo quản để những thực phẩm này an toàn cho sức khỏe không phải bà nội trợ nào cũng nắm được.
Rất nhiều thực phẩm khô có giá trị dinh dưỡng không thua gì thực phẩm tươi và mang lại nhiều tiện dụng cho người nội trợ. Nhưng nếu bảo quản thực phẩm khô không đúng cách sẽ khiến thực phẩm xuất hiện nấm mốc, gây nhiều nguy hại đến sức khỏe, đặc biệt là bệnh ung thư gan.
Bệnh nguy hiểm đe dọa nếu không bảo quản đúng
Theo Bác sĩ CK1 Đào Thị Yến Thủy, Trung tâm Dinh dưỡng TP.HCM, thực phẩm khô nếu không bảo quản đúng cách sẽ dễ bị mốc và nấm mốc. Aflatoxin là một loại độc tố do các loại nấm mốc Aspergillus flavus tạo ra, có thể gây ung thư gan và xơ gan.
Loại vi nấm này có nhiều ở các loại ngũ cốc như: bắp, gạo, đậu phộng, hạt hướng dương…Không chỉ có các loại ngũ cốc, mà bất kể loại thực phẩm khô nào trong quá trình chế biến, vận chuyển, bảo quản không đúng đều có thể xuất hiện nấm mốc. Do vậy vấn đề bảo quản, không sử dụng các thực phẩm đã bị hỏng, bị nấm mốc là một vấn đề hết sức quan trọng, có ý nghĩa trong việc hạn chế tần suất xuất hiện bệnh ung thư gan nguyên phát.
Nấm mốc bám vào thực phẩm khi nấu chín cũng sẽ chết, không phát triển được trong cơ thể người, tuy nhiên độc tố có trong nấm chính là nguyên nhân gây hại cho cơ thể. Việc cạo hết mốc hay rửa bằng nước có thể sẽ không còn nhìn thấy vết nấm mốc trên thực phẩm nhưng độc tố đã ngấm sâu vào bên trong của thực phẩm. Vì thế, khi thực phẩm đã bị mốc thì dù có phơi dưới ánh nắng mặt trời cũng không thể làm chúng hết được.
Ánh nắng mặt trời chỉ có tác dụng hút bớt độ ẩm và làm khô thực phẩm, để từ đó không làm thực phẩm bị mốc (giảm bớt điều kiện môi trường để nấm dễ phát triển). Vì vậy, khi thực phẩm đã bị mốc, tốt nhất là không nên sử dụng.
Nguyên tắc bảo quản đồ khô
Nguyên tắc hàng đầu trong bảo quản thực phẩm khô là bảo quản ở nơi khô ráo, thoáng mát và tùy từng loại thực phẩm mà cân nhắc có nên bảo quản trong ngăn mát hay ngăn đá của tủ lạnh.
Để giữ thực phẩm khô lâu bị ẩm mốc, dù là phơi hay đã sấy, phải để trong tủ lạnh (ngăn mát đựng rau quả), bao ngoài bằng lớp giấy báo hoặc giấy hút ẩm, kế đến là bao ni-lông cột chặt miệng lại.
Bằng cách này, sản phẩm vẫn ngon và giữ được mùi vị đặc trưng trong vài tháng. Nếu thực phẩm đã bị nấm, mốc thì nên bỏ, không tiếp tục dùng vì trong thực phẩm mốc có chứa vi nấm có thể gây ung thư gan.
Đặc biệt, đối với những thực phẩm hải sản khô, sau khi mua về nên phơi lại 2-3 nắng cho thật khô. Nếu không ăn ngay mà cần bảo quản thì nên để vào lọ thủy tinh có nắp đậy hoặc gói kín bởi 2-3 lớp giấy báo, sau đó quấn bên ngoài một lượt ni-lông để ngăn mùi lan sang các loại thực phẩm khác rồi đặt lên ngăn đá tủ lạnh với nhiệt độ tốt nhất là -18oC.
Việc đặt lên ngăn đá không làm hải sản khô đông cứng, mà trái lại là cách để giữ được độ dẻo ngon của hải sản khô. Không nên đặt dưới ngăn mát, độ bảo quản không được dài và hải sản khô sẽ bị hút mất hơi ấm khiến chứng trở nên cứng, ăn không còn ngon, ngọt. Để trong tủ lạnh độ 3-4 tuần, nên bỏ ra phơi lại rồi tiếp tục bảo quản như hướng dẫn trên.
Lạp xường, vịt lạp, khô nai hay những món có dầu mỡ... nên treo nơi khô ráo, bao bọc bên ngoài một lớp giấy thấm dầu để hút bớt dầu mỡ. Không treo những món này gần bếp lò, nơi phát ra sức nóng và tránh xa các loại cá khô, mực khô để khỏi nhiễm mùi.
Từng loại thuỷ sản khô cũng phải treo riêng. Tốt nhất phía trên cùng treo các loại cá không tẩm gia vị, rồi tới cá có tẩm gia vị, rồi đến lạp xường.
Bánh tét, bánh chưng càng phải rời xa mấy thứ đồ khô trên vì rất dễ bị nhiễm mùi. Nước tương, nước mắm sử dụng lâu hay bị ướt do có muối bên ngoài, nên phải để chỗ khô thoáng. Gia vị nếm sẵn như vị lẩu Thái, canh chua, bún riêu... dùng không hết nên bỏ trong lọ, đậy kín nắp cho thêm gói hút ẩm hoặc lót vài miếng giấy thấm.
Cách bảo quản một số thực phẩm khô
Nấm hương
– Trước tiên khi bảo quản nấm hương thì lúc mua chị em cũng cần mua loại nấm hương ngon, tốt. Chọn những cây nấm “cúc áo” – là nấm hương vừa nhỏ, chân nhỏ, mình dày. Nấm có màu hơi nâu, dày to đều nhau, có mùi thơm đặc trưng của nấm hương và sờ khô tay. Không chọn những cây nấm ẩm ướt, hay mốc, có mùi lạ.
– Để nấm hương khô có mùi thơm lâu, lại không bị ẩm mốc, mọt, chị em hãy cho nấm hương vào hộp nhựa hoặc túi nilon, cất ở những nơi khô ráo, tránh những nơi quá nóng hoặc ẩm thấp.
– Nhiều chị em còn mách cách bảo quản nấm hương khác là cho nấm hương vào túi nilon, túi bóng kính hoặc túi ziplog càng tốt, bộc chặt rồi cho vào giá chỗ cánh cửa tủ lạnh (ngăn mát), sẽ tránh được mốc mà giữ mùi thơm rất lâu.
Hạt tiêu
– Để hạt tiêu có hương vị thơm ngon, hãy dùng tiêu hạt và ăn đến đâu thì xay đến đó. Trong hạt tiêu có một lượng dầu rất nhỏ để lưu giữ hương thơm. Hạt tiêu xay sẵn để lâu ngày sẽ mất mùi.
– Hạt tiêu nếu để trong túi nilon cần buộc kín, hoặc hộp nhựa, lọ thủy tinh không sẽ nhanh bay mùi.
Hành ta, tỏi khô
– Với tỏi tươi, không nên bảo quản tỏi trong túi nhựa. Có thể bọc tỏi vào lá cải, sau đó để chỗ râm mát, tỏi sẽ giữ tươi được vài ngày.
– Cách bảo quản tốt nhất là để hành, tỏi ở trong túi lưới, túi giấy hoặc rổ để có sự thông hơi nhất định, nếu cất trong túi kín hoặc hộp nhựa thì hành, tỏi dễ bị thối mốc.
– Khu vực bảo quản hành, tỏi phải khô ráo, thoáng mát. Tránh bảo quản những nơi ẩm ướt sẽ khiến hành, tỏi bị mọc mầm. Không để hành ở những nơi nhiệt độ quá thấp hoặc quá cao. Nhiệt độ ở mức trung bình là tốt nhất.
– Chú ý, cần kiểm tra túi, rổ đựng hành, tỏi thường xuyên, để loại bỏ những củ có dấu hiệu bị thối, mềm hoặc thay đổi màu sắc để tránh nấm mốc lây sang những củ khác trong túi.
Hành tây
– Cất trữ và bảo quản hành tây ở nơi khô thoáng, tránh ánh sáng trực tiếp. Những nơi ẩm dễ làm cho hành bị mốc nhanh chóng. Cũng có thể bảo quản hành ở ngăn mát tủ lạnh trong thời gian dài, bằng cách bọc từng củ lại với giấy thiếc (loại giấy hay dùng để lót khay nướng thịt, cá). Giấy này sẽ giúp hành được khô ráo và tránh ánh sáng.
– Lưu ý, không cất hành tây chung với khoai tây – kể cả trong tủ lạnh. Hơi ẩm thoát ra từ khoai tây sẽ khiến hành tây bị hỏng, mốc rất nhanh.
Gừng
– Bảo quản ở nhiệt độ thường: Gừng hoàn toàn có thể bảo quản ở nhiệt độ bình thường, nhất là mùa đông, gừng giữ tươi được khá lâu.
– Bảo quản gừng trong tủ lạnh: Bạn phải nghiền củ gừng tươi với một ít muối, nước chanh và chút xíu đường. Sau đó, cho hỗn hợp gừng đã nghiền nhuyễn này vào trong một chiếc lọ sạch, có nắp kín, không để không khí lọt vào. Sau khi hàn kín nắp lọ, bạn cho lọ gừng vào tủ lạnh. Gừng được nghiền nát sẽ vẫn tươi trong vòng từ 6 tháng đến một năm.
– Bảo quản trong giấy bạc: Bạn cũng có thể dùng giấy bạc quấn chặt củ gừng và để ở nơi thoáng mát.
– Vùi gừng trong cát: Đây là theo cách của dân gian, rất đơn giản, là vùi gừng xuống lớp cát ẩm. Cách này vừa giữ được gừng lâu tránh bị khô.
Tuấn Phong (tổng hợp)
Hầu như trong căn bếp nào cũng có một vài thực phẩm khô như gạo, lạc, đậu xanh, mực khô, tôm khô…Tuy nhiên, cách bảo quản để những thực phẩm này an toàn cho sức khỏe không phải bà nội trợ nào cũng nắm được.
 |
Rất nhiều thực phẩm khô có giá trị dinh dưỡng không thua gì thực phẩm tươi và mang lại nhiều tiện dụng cho người nội trợ. Nhưng nếu bảo quản thực phẩm khô không đúng cách sẽ khiến thực phẩm xuất hiện nấm mốc, gây nhiều nguy hại đến sức khỏe, đặc biệt là bệnh ung thư gan.
Bệnh nguy hiểm đe dọa nếu không bảo quản đúng
Theo Bác sĩ CK1 Đào Thị Yến Thủy, Trung tâm Dinh dưỡng TP.HCM, thực phẩm khô nếu không bảo quản đúng cách sẽ dễ bị mốc và nấm mốc. Aflatoxin là một loại độc tố do các loại nấm mốc Aspergillus flavus tạo ra, có thể gây ung thư gan và xơ gan.
Loại vi nấm này có nhiều ở các loại ngũ cốc như: bắp, gạo, đậu phộng, hạt hướng dương…Không chỉ có các loại ngũ cốc, mà bất kể loại thực phẩm khô nào trong quá trình chế biến, vận chuyển, bảo quản không đúng đều có thể xuất hiện nấm mốc. Do vậy vấn đề bảo quản, không sử dụng các thực phẩm đã bị hỏng, bị nấm mốc là một vấn đề hết sức quan trọng, có ý nghĩa trong việc hạn chế tần suất xuất hiện bệnh ung thư gan nguyên phát.
Nấm mốc bám vào thực phẩm khi nấu chín cũng sẽ chết, không phát triển được trong cơ thể người, tuy nhiên độc tố có trong nấm chính là nguyên nhân gây hại cho cơ thể. Việc cạo hết mốc hay rửa bằng nước có thể sẽ không còn nhìn thấy vết nấm mốc trên thực phẩm nhưng độc tố đã ngấm sâu vào bên trong của thực phẩm. Vì thế, khi thực phẩm đã bị mốc thì dù có phơi dưới ánh nắng mặt trời cũng không thể làm chúng hết được.
Ánh nắng mặt trời chỉ có tác dụng hút bớt độ ẩm và làm khô thực phẩm, để từ đó không làm thực phẩm bị mốc (giảm bớt điều kiện môi trường để nấm dễ phát triển). Vì vậy, khi thực phẩm đã bị mốc, tốt nhất là không nên sử dụng.
Nguyên tắc bảo quản đồ khô
Nguyên tắc hàng đầu trong bảo quản thực phẩm khô là bảo quản ở nơi khô ráo, thoáng mát và tùy từng loại thực phẩm mà cân nhắc có nên bảo quản trong ngăn mát hay ngăn đá của tủ lạnh.
Để giữ thực phẩm khô lâu bị ẩm mốc, dù là phơi hay đã sấy, phải để trong tủ lạnh (ngăn mát đựng rau quả), bao ngoài bằng lớp giấy báo hoặc giấy hút ẩm, kế đến là bao ni-lông cột chặt miệng lại.
Bằng cách này, sản phẩm vẫn ngon và giữ được mùi vị đặc trưng trong vài tháng. Nếu thực phẩm đã bị nấm, mốc thì nên bỏ, không tiếp tục dùng vì trong thực phẩm mốc có chứa vi nấm có thể gây ung thư gan.
Đặc biệt, đối với những thực phẩm hải sản khô, sau khi mua về nên phơi lại 2-3 nắng cho thật khô. Nếu không ăn ngay mà cần bảo quản thì nên để vào lọ thủy tinh có nắp đậy hoặc gói kín bởi 2-3 lớp giấy báo, sau đó quấn bên ngoài một lượt ni-lông để ngăn mùi lan sang các loại thực phẩm khác rồi đặt lên ngăn đá tủ lạnh với nhiệt độ tốt nhất là -18oC.
Việc đặt lên ngăn đá không làm hải sản khô đông cứng, mà trái lại là cách để giữ được độ dẻo ngon của hải sản khô. Không nên đặt dưới ngăn mát, độ bảo quản không được dài và hải sản khô sẽ bị hút mất hơi ấm khiến chứng trở nên cứng, ăn không còn ngon, ngọt. Để trong tủ lạnh độ 3-4 tuần, nên bỏ ra phơi lại rồi tiếp tục bảo quản như hướng dẫn trên.
Lạp xường, vịt lạp, khô nai hay những món có dầu mỡ... nên treo nơi khô ráo, bao bọc bên ngoài một lớp giấy thấm dầu để hút bớt dầu mỡ. Không treo những món này gần bếp lò, nơi phát ra sức nóng và tránh xa các loại cá khô, mực khô để khỏi nhiễm mùi.
Từng loại thuỷ sản khô cũng phải treo riêng. Tốt nhất phía trên cùng treo các loại cá không tẩm gia vị, rồi tới cá có tẩm gia vị, rồi đến lạp xường.
Bánh tét, bánh chưng càng phải rời xa mấy thứ đồ khô trên vì rất dễ bị nhiễm mùi. Nước tương, nước mắm sử dụng lâu hay bị ướt do có muối bên ngoài, nên phải để chỗ khô thoáng. Gia vị nếm sẵn như vị lẩu Thái, canh chua, bún riêu... dùng không hết nên bỏ trong lọ, đậy kín nắp cho thêm gói hút ẩm hoặc lót vài miếng giấy thấm.
Cách bảo quản một số thực phẩm khô
Nấm hương
 |
– Trước tiên khi bảo quản nấm hương thì lúc mua chị em cũng cần mua loại nấm hương ngon, tốt. Chọn những cây nấm “cúc áo” – là nấm hương vừa nhỏ, chân nhỏ, mình dày. Nấm có màu hơi nâu, dày to đều nhau, có mùi thơm đặc trưng của nấm hương và sờ khô tay. Không chọn những cây nấm ẩm ướt, hay mốc, có mùi lạ.
– Để nấm hương khô có mùi thơm lâu, lại không bị ẩm mốc, mọt, chị em hãy cho nấm hương vào hộp nhựa hoặc túi nilon, cất ở những nơi khô ráo, tránh những nơi quá nóng hoặc ẩm thấp.
– Nhiều chị em còn mách cách bảo quản nấm hương khác là cho nấm hương vào túi nilon, túi bóng kính hoặc túi ziplog càng tốt, bộc chặt rồi cho vào giá chỗ cánh cửa tủ lạnh (ngăn mát), sẽ tránh được mốc mà giữ mùi thơm rất lâu.
Hạt tiêu
– Để hạt tiêu có hương vị thơm ngon, hãy dùng tiêu hạt và ăn đến đâu thì xay đến đó. Trong hạt tiêu có một lượng dầu rất nhỏ để lưu giữ hương thơm. Hạt tiêu xay sẵn để lâu ngày sẽ mất mùi.
– Hạt tiêu nếu để trong túi nilon cần buộc kín, hoặc hộp nhựa, lọ thủy tinh không sẽ nhanh bay mùi.
Hành ta, tỏi khô
– Với tỏi tươi, không nên bảo quản tỏi trong túi nhựa. Có thể bọc tỏi vào lá cải, sau đó để chỗ râm mát, tỏi sẽ giữ tươi được vài ngày.
– Cách bảo quản tốt nhất là để hành, tỏi ở trong túi lưới, túi giấy hoặc rổ để có sự thông hơi nhất định, nếu cất trong túi kín hoặc hộp nhựa thì hành, tỏi dễ bị thối mốc.
– Khu vực bảo quản hành, tỏi phải khô ráo, thoáng mát. Tránh bảo quản những nơi ẩm ướt sẽ khiến hành, tỏi bị mọc mầm. Không để hành ở những nơi nhiệt độ quá thấp hoặc quá cao. Nhiệt độ ở mức trung bình là tốt nhất.
– Chú ý, cần kiểm tra túi, rổ đựng hành, tỏi thường xuyên, để loại bỏ những củ có dấu hiệu bị thối, mềm hoặc thay đổi màu sắc để tránh nấm mốc lây sang những củ khác trong túi.
Hành tây
– Cất trữ và bảo quản hành tây ở nơi khô thoáng, tránh ánh sáng trực tiếp. Những nơi ẩm dễ làm cho hành bị mốc nhanh chóng. Cũng có thể bảo quản hành ở ngăn mát tủ lạnh trong thời gian dài, bằng cách bọc từng củ lại với giấy thiếc (loại giấy hay dùng để lót khay nướng thịt, cá). Giấy này sẽ giúp hành được khô ráo và tránh ánh sáng.
– Lưu ý, không cất hành tây chung với khoai tây – kể cả trong tủ lạnh. Hơi ẩm thoát ra từ khoai tây sẽ khiến hành tây bị hỏng, mốc rất nhanh.
Gừng
– Bảo quản ở nhiệt độ thường: Gừng hoàn toàn có thể bảo quản ở nhiệt độ bình thường, nhất là mùa đông, gừng giữ tươi được khá lâu.
– Bảo quản gừng trong tủ lạnh: Bạn phải nghiền củ gừng tươi với một ít muối, nước chanh và chút xíu đường. Sau đó, cho hỗn hợp gừng đã nghiền nhuyễn này vào trong một chiếc lọ sạch, có nắp kín, không để không khí lọt vào. Sau khi hàn kín nắp lọ, bạn cho lọ gừng vào tủ lạnh. Gừng được nghiền nát sẽ vẫn tươi trong vòng từ 6 tháng đến một năm.
– Bảo quản trong giấy bạc: Bạn cũng có thể dùng giấy bạc quấn chặt củ gừng và để ở nơi thoáng mát.
– Vùi gừng trong cát: Đây là theo cách của dân gian, rất đơn giản, là vùi gừng xuống lớp cát ẩm. Cách này vừa giữ được gừng lâu tránh bị khô.
Tuấn Phong (tổng hợp)
Bình luận