TP.HCM: Gần 500 chung cư cũ xây dựng trước năm 1975 đã hết niên hạn sử dụng

Ngày 30/3, trong buổi tham luận nhằm triển khai các biện pháp đảm bảo an toàn phòng cháy chữa cháy đối với chung cư, nhà cao tầng trên địa bàn TP.HCM, để hạn chế đến mức thấp nhất các nguy cơ xảy ra cháy gây thiệt hại nghiêm trọng, Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) đã nêu ra những thực trạng trong tình hình phòng cháy chữa cháy.

Gần 500 chung cư cũ xây dựng trước năm 1975 đã hết niên hạn sử dụng

Đối với tình hình phòng cháy chữa cháy đối với chung cư, nhà cao tầng, hiệp hội cho biết, hơn 15 năm qua, tốc độ đô thị hóa phát triển rất nhanh, đi đôi với xu thế phát triển các chung cư, nhà cao tầng, đã có hàng chục ngàn hộ gia đình lựa chọn sống trong căn hộ chung cư cao tầng.

Các tòa nhà chung cư, nhà cao tầng đang được phát triển tại tất cả các quận, kể cả một số huyện giáp ranh như Nhà Bè, Bình Chánh. Các tòa nhà cao tầng đang tiếp tục được xây dựng với xu thế ngày càng cao hơn (Landmark Tower Tân Cảng 81 tầng là tòa nhà cao nhất Việt Nam; Bitexco Tower 68 tầng) và ngày càng có nhiều tòa nhàchung cư cao trên 30 tầng.

Theo số liệu thống kê đến tháng 9/2016, toàn thành phố có 1.037 chung cư. Có 474 chung cư cũ xây dựng trước năm 1975 đã hết niên hạn sử dụng. Trong đó, có 15 chung cư cũ bị hư hỏng nặng, nguy hiểm cho người sử dụng.

Từ năm 2012 cho đến tháng 9/2016, toàn thành phố đã xảy ra 34 vụ cháy tại các tòa nhà cao tầng, trong đó, có 26 vụ cháy tại các chung cư nhà ở.

Theo HoREA, hầu hết 474 chung cư cũ xây dựng trước năm 1975 không có hệ thống phòng cháy, chữa cháy; nhiều căn hộ chung cư bị cơi nới, rào chắn, không có lối thoát hiểm, nguy cơ cháy tiềm ẩn rất đáng quan ngại có thể dẫn đến mất an toàn phòng cháy chữa cháy.

Nhiều chung cư nhà ở cao tầng lại được cấp phép xây dựng trong hẻm nên tiềm ẩn nguy cơ về an toàn thoát hiểm cho cư dân khi xảy cháy. Có trường hợp cơ quan chức năng duyệt quy hoạch tổng mặt bằng chung cư nhưng thiếu dành đường vào cho xe chữa cháy phòng khi xảy ra sự cố. Lại có trường hợp chủ đầu tư dự án chừa đường vào cho xe chữa cháy,

Tải trọng mặt đường không đáp ứng theo quy định của Luật PCCC, nên xe chữa cháy hạng nặng không thể vào được.

Sở Cảnh sát PCCC đã có nhiều phương tiện, thiết bị hiện đại để chữa cháy nhà cao tầng, như 2 xe thang chữa cháy về lý thuyết có thể vươn đến tầng 18 tương đương 56 m. Tuy nhiên, trong thực tế, nếu xảy ra cháy thì có thể tầm với sẽ thấp hơn do khó tiếp cận mục tiêu.

Ngoài ra, nhiều chung cư nhà ở tái định cư, chung cư nhà ở xã hội, và một số chung cư nhà ở thương mại đang bị người tiêu dùng quan ngại về chất lượng xây dựng, trong đó, công trình phòng cháy, chữa cháy chất lượng thấp, hoạt động không ổn định, thiếu tin cậy.

Cụ thể, một số chung cư hệ thống báo cháy kém chất lượng, liên tục "báo cháy giả", nên cư dân có thói quen "bình thản" khi nghe báo cháy, mà nếu xảy cháy thật, thì rất nguy hiểm;

Có chung cư lại tắt luôn hệ thống báo cháy để khỏi bị "làm phiền"; Cửa ngăn khói các tầng bị chèn, mở thông, để tiện đi lại mà nếu xảy cháy thì không còn tác dụng ngăn khói xâm nhập; Lối thoát hiểm một số chung cư bị chiếm dụng, không còn tác dụng thoát hiểm khi xảy cháy.

Cùng với đó, một số chủ đầu tư chưa (hoặc không) thi công hệ thống phòng cháy chữa cháy đã đưa dân vào ở. Điển hình là Chung cư Bảy Hiền Tower (số 9, đường Phạm Phú Thứ, phường 11, quận Tân Bình) năm 2016 đã đưa hơn 20 hộ dân vào ở, trong tình trạng chung cư đang thi công dở dang, thi công sai giấy phép xây dựng, không có hệ thống phòng cháy, chữa cháy.

Theo pháp luật quy định, chung cư, nhà cao tầng chỉ được đưa vào sử dụng sau khi đã được nghiệm thu bàn giao đạt yêu cầu, trong đó, có hạng mục công trình phòng cháy chữa cháy, và phải được bảo hành, bảo dưỡng, bảo trì theo định kỳ.

Công tác kiểm tra an toàn về PCCC chưa được thực hiện nghiêm túc 

Về nguyên nhân dẫn đến tình trạng cháy nổ liên miên, HoREA cho rằng, do một số chủ đầu tư, Ban Quản trị chung cư, đơn vị quản lý vận hành chung cư chưa làm đầy đủ trách nhiệm trong công tác thường xuyên bảo dưỡng, bảo trì hệ thống phòng cháy chữa cháy để đảm bảo vận hành bình thường, đúng công suất theo thiết kế đã được thẩm duyệt.

Cụ thể là các trường hợp đã được cơ quan PCCC kiểm tra, lập biên bản khuyến nghị, yêu cầu nhưng vẫn không thực hiện như trường hợp Chung cư Carina Plaza.

Một số cơ quan Cảnh sát PCCC có quyền kiểm tra an toàn về PCCC định kỳ hoặc bất thường đối với nhà chung cư, nhưng trên thực tế, công tác này có thể đã chưa được thực hiện đầy đủ, nghiêm túc, nhất là khâu hậu kiểm đối với chủ đầu tư trong việc chấp hành khuyến nghị, yêu cầu của Cảnh sát PCCC sau khi kiểm tra.

Đáng nói, nhiều nhà chung cư cho đến nay vẫn chưa thành lập được Ban quản trị theo quy định pháp luật để đảm bảo quyền lợi cư dân và tạo điều kiện để thực hiện tốt công tác PCCC. Một số Ban quản trị nhà chung cư chưa có đầy đủ kiến thức và năng lực quản lý nhàchung cư, trong đó, có kiến thức và năng lực quản lý về PCCC theo quy định của Luật Nhà ở.

Theo HoREA, đây là vấn đề lớn, cần có chương trình đào tạo, bồi dưỡng kiến thức, năng lực quản lý nhà chung cư, trong đó, có kiến thức và kỹ năng về PCCC trong thời gian tới.

Một số đơn vị quản lý, vận hành nhà chung cư cao tầng chưa có năng lực đáp ứng yêu cầu theo quy định của Luật Nhà ở, nên đã quản lý lỏng lẻo, tùy tiện, không chuyên nghiệp, nên khi có sự cố cháy xảy ra thì không xử lý, ứng phó kịp thời, hiệu quả, thậm chí dẫn đến hậu quả nghiêm trọng như vụ cháy Chung cư Carina Plaza vừa qua.

"Dả dụ, khi phát cháy 4 xe gắn máy Attila, nếu xử lý dập lửa ngay trong 9 phút đầu tiên, có thể chỉ bằng 1 bình chữa cháy nhỏ thì đã không gây hậu quả nghiêm trọng như vậy", đại diện HoREA nhấn mạnh.

Ngoài ra, vai trò quản lý nhà nước của Chính quyền địa phương về công tác PCCC, trực tiếp là UBND phường, xã, thị trấn trên địa bàn là rất quan trọng theo quy định của Luật PCCC, trong đó, có vai trò của lực lượng dân phòng của khu phố, lực lượng tình nguyện PCCC trong chung cư, khu dân cư, để thực hiện nguyên tắc "03 tại chỗ", nhưng chưa được phát huy.

Nhiều hộ dân sống trong chung cư và cả những người làm việc, mua sắm, ăn uống, vui chơi giải trí tại các khu nhà cao tầng chưa nhận thức đầy đủ về công tác PCCC, và nhất là chưa được huấn luyện kỹ năng PCCC, thoát nạn, cứu hộ, chưa được tham gia diễn tập PCCC.