Tổn thương não vì hít khói thuốc lá điện tử từ bạn cùng phòng

Nhập viện vào tháng 8 trong tình trạng yếu nửa người, nói khó và thay đổi tính tình, nữ sinh 16 tuổi được đưa đến Khoa Hồi sức cấp cứu, Bệnh viện Đa khoa Hòa Bình (Phú Thọ). Gia đình khẳng định em không sử dụng chất độc hại, không hút thuốc. Tuy nhiên, khai thác bệnh sử cho thấy em ở ký túc xá, thường xuyên hít phải khói thuốc lá điện tử từ bạn cùng phòng. Kết quả cộng hưởng từ ghi nhận tổn thương não do nhiễm độc hóa chất từ khí aerosol vape.

Đây là ca thứ năm bệnh viện tiếp nhận từ đầu năm đến nay liên quan thuốc lá điện tử. Trẻ nhỏ nhất là bé 6 tuổi phải nhập viện trong tình trạng kích thích, rối loạn tri giác; hình ảnh MRI cho thấy tổn thương não tương tự do hít khói vape trong gia đình có người sử dụng.

Bệnh viện còn ghi nhận nhiều thiếu niên nhập viện với biểu hiện giống đột quỵ hoặc tổn thương não kéo dài, phần lớn sống hoặc học tập trong môi trường có người hút thuốc lá điện tử. Theo bác sĩ, phơi nhiễm thụ động có thể gây ngộ độc nặng hơn người trực tiếp sử dụng.

TS Nguyễn Trung Nguyên, chuyên gia chống độc, cho biết các dung dịch vape chứa ít nhất 60 hợp chất hóa học; đến nay đã có gần 20.000 loại hương liệu, mỗi tháng lại xuất hiện thêm hàng trăm hợp chất mới. Khi được đốt nóng, chúng tạo ra nhiều sản phẩm phụ độc tính cao. Nicotine gây co mạch não, tăng huyết áp, giảm lưu lượng máu não, dễ dẫn tới đột quỵ và ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển não bộ ở trẻ vị thành niên.

Nhiều loại thuốc lá điện tử còn bị pha trộn ma túy tổng hợp, cần sa hoặc chất kích thích, có thể gây ngộ độc cấp, co giật, rối loạn nhịp tim, tổn thương não và tim. Một số mẫu sản phẩm bị phát hiện chứa chì, formaldehyde hay THC – những chất độc có khả năng gây ung thư, dị tật bẩm sinh và rối loạn thần kinh.

Tại Việt Nam, đầu năm 2024, hai trường hợp tổn thương phổi cấp nghi do thuốc lá điện tử đã được ghi nhận. Một thanh niên 32 tuổi ở Bà Rịa – Vũng Tàu phải thở máy sau nhiều giờ hút vape liên tục trong quán bar. Trường hợp thứ hai là nam sinh 17 tuổi đau ngực, khó thở và choáng váng sau khi tái sử dụng vape với tần suất cao, thậm chí kết hợp thuốc lá điếu. Cả hai đều được chẩn đoán tổn thương phổi cấp.

Theo các bác sĩ, hút vape trong phòng kín hoặc phòng điều hòa khiến bụi mịn và hóa chất dễ xâm nhập sâu vào phổi, làm tăng nguy cơ suy hô hấp. Phần lớn bệnh nhân phải nhập viện, 76% cần thở oxy, hơn 20% phải đặt nội khí quản và có trường hợp phải can thiệp ECMO. Dù hồi phục, nhiều người vẫn bị xơ phổi, giảm khả năng khuếch tán oxy kéo dài.

Các chuyên gia cảnh báo thuốc lá điện tử hoàn toàn không “an toàn” như lời quảng cáo. Nicotine gây nghiện mạnh, làm suy giảm trí nhớ ở thanh thiếu niên, tăng nguy cơ sinh non và thai chết lưu ở phụ nữ mang thai, đồng thời làm giảm lưu lượng máu, tăng nguy cơ tim mạch và đột quỵ.

Trước thực trạng ngày càng nhiều trẻ và thiếu niên bị ảnh hưởng, bác sĩ khuyến cáo gia đình và nhà trường cần tăng cường tuyên truyền, giúp học sinh hiểu rõ tác hại của vape – thứ “độc dược” được ngụy trang dưới vẻ ngoài thời thượng.