Thủ tướng: Việt Nam có lợi thế chiến lược về phát triển công nghiệp bán dẫn

Sáng nay 14/12, Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì phiên họp lần thứ nhất của Ban chỉ đạo quốc gia về phát triển ngành công nghiệp bán dẫn. 

Ngành công nghiệp bán dẫn đã phát triển rất mạnh và là một trong những lĩnh vực chủ chốt thúc đẩy cuộc cách mạng thông tin, cách mạng công nghiệp lần thứ tư; mang ý nghĩa kinh tế, chính trị sâu sắc. Bán dẫn đang là nền tảng của 3 chuyển đổi cách mạng, xác lập tiến trình lịch sử và trật tự thế giới mới - Chuyển đổi số, Chuyển đổi xanh và Chuyển đổi thông minh.

Nhận thức được tầm quan trọng của ngành công nghiệp bán dẫn trong việc tạo đột phá, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế đất nước trong kỷ nguyên mới, vừa qua, Chính phủ đã chỉ đạo các bộ, cơ quan liên quan quyết liệt triển khai nhiều cơ chế, chính sách, giải pháp thúc đẩy hệ sinh thái bán dẫn. 

Trong đó, Thủ tướng đã ban hành Chiến lược phát triển ngành công nghiệp bán dẫn, Chương trình phát triển nguồn nhân lực ngành công nghiệp bán dẫn đến năm 2030, định hướng đến năm 2050. 

Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã tham mưu Thủ tướng Chính phủ quyết định thành lập Ban Chỉ đạo quốc gia về phát triển ngành công nghiệp bán dẫn nhằm chỉ đạo, phối hợp liên ngành để triển khai nhanh, hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp phát triển hệ sinh thái bán dẫn tại Việt Nam. 

Tại phiên họp này, các thành viên Ban Chỉ đạo  cùng các đại biểu thảo luận về kế hoạch cụ thể triển khai Chiến lược và Chương trình phát triển nguồn nhân lực ngành công nghiệp bán dẫn: những việc các Bộ, ngành, địa phương, cơ sở giáo dục, doanh nghiệp, cơ quan liên quan đã làm và cần phải làm. Cách thức tổ chức triển khai, xây dựng kế hoạch cụ thể cho thời gian tới; rà soát, đánh giá lại những nội dung đã làm được, chưa làm được; bàn cách tháo gỡ, tiếp tục thúc đẩy phát triển nhanh hơn, mạnh hơn hệ sinh thái ngành công nghiệp bán dẫn tại Việt Nam.  

Báo cáo tại phiên họp, Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết, phát triển công nghiệp bán dẫn là xu hướng chung của thế giới trong bối cảnh Cách mạng công nghiệp lần thứ tư; là “xương sống” phát triển nhiều ngành công nghiệp cũng như thu hút nhân tài cho các quốc gia; hướng nền kinh tế sang kinh tế số, xanh, tuần hoàn và tiếp tục là xu thế tất yếu trong tương lai.

Phát biểu tại phiên họp Thủ tướng Phạm Minh Chính đã chỉ ra những tiềm năng, lợi thế của Việt Nam, những chính sách, cơ sở hạ tầng trong đó nhấn mạnh, phát triển công nghiệp bán dẫn là lựa chọn chiến lược; cần tiếp tục triển khai toàn diện, bao gồm đầu tư mạnh mẽ vào phát triển nguồn nhân lực; tiếp tục đột phá về thể chế và đầu tư nâng cấp, hoàn thiện cơ sở hạ tầng; hợp tác quốc tế với các quốc gia, nền kinh tế, tập đoàn công nghệ lớn trên thế giới. 

Việt Nam có những lợi thế chiến lược về phát triển công nghiệp bán dẫn: trữ lượng đất hiếm đứng thứ 2 thế giới, vị trí địa lý cực kỳ thuận lợi nằm ở trung tâm của khu vực đang chiếm tới 70% sản lượng sản xuất của ngành công nghiệp bán dẫn toàn cầu, nguồn nhân lực dồi dào và nhiều tiềm năng là 1 trong 16 quốc gia đông dân nhất trên thế giới với dân số trẻ chiếm tỷ lệ cao, xếp hạng 44/133 nền kinh tế về đổi mới sáng tạo.

Về chủ trương, chính sách: Đột phát về phát triển nguồn nhân lực được thể chế hóa từ Nghị quyết Đại hội XI, được kế thừa, phát triển đến Nghị quyết Đại Hội XIII, khẳng định: tiếp tục phát triển toàn diện nguồn nhân lực, khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo. Nghị quyết số 52-NQ/TW ngày 27/9/2019 của Bộ Chính trị về một số chủ trương, chính sách chủ động tham gia cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư cũng đã xác định mục tiêu phát triển nhanh và bền vững dựa trên khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và nhân lực chất lượng cao. 

Thủ tướng Chính phủ đã thành lập Ban Chỉ đạo; ban hành Chương trình Phát triển nguồn nhân lực ngành công nghiệp bán dẫn đến năm 2030, định hướng đến năm 2050; Chiến lược phát triển công nghiệp bán dẫn Việt Nam đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050; Chỉ thị số 43/CT-TTg về việc đẩy mạnh đào tạo nhân lực cho ngành công nghiệp bán dẫn và một số ngành công nghệ số cốt lõi.

Đã có các cơ chế chính sách thúc đẩy ngành công nghiệp bán dẫn trong Luật Thủ đô, các Nghị quyết thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển một số thành phố như TP.HCM, Đà Nẵng. 

Thời gian tới, tiếp tục đột phá về các cơ chế chính sách như: thành lập Quỹ hỗ trợ đầu tư; đề xuất cơ chế, chính sách trong quá trình xây dựng văn bản quy phạm pháp luật: Luật Đầu tư, Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp, Quỹ phát triển khoa học và công nghệ của doanh nghiệp, chính sách ưu đãi về thuế thu nhập cá nhân…

Đã thành lập đơn vị sự nghiệp công lập trong lĩnh vực sự nghiệp kinh tế là Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC) cũng như các Khu công nghệ cao HCM, Hòa Lạc, Đà Nẵng cùng nhiều khu công nghiệp tiêu chuẩn, là điểm đến tiềm năng trong quá trình chuyển dịch chuỗi sản xuất bán dẫn và thu hút nguồn vốn FDI của các tập đoàn công nghệ bán dẫn lớn trên thế giới như: Amkor, Samsung, Hana Micron, Foxconn, LAM Research, Coherent, Intel. 

Có nhiều doanh nghiệp công nghệ thông tin, nhà đầu tư tốt như: Viettel, FPT, Phenikaa đang triển khai chiến lược phát triển, đẩy mạnh các dự án cụ thể trong lĩnh vực bán dẫn. Chúng ta bắt đầu có các startup tiềm năng về bán dẫn như: Infrasen, VnChip, Hyphen Deux.

Về hợp tác quốc tế hiện đã ký Biên bản ghi nhớ hợp tác giữa Việt Nam - Hoa Kỳ cũng như trên khai các chương trình hợp tác trong khuôn khổ Quỹ ĐMST và an ninh công nghệ (ITSI) về phát triển hệ sinh thái và nguồn nhân lực ngành công nghiệp bán dẫn.

Đã chủ động tổ chức, kết nối đầu tư, kinh doanh thông qua đa dạng các hoạt động như: Triển lãm ngành công nghiệp bán dẫn Việt Nam; mời gọi, đón tiếp các tập đoàn công nghệ lớn trên thế giới như: NVIDIA, Samsung, Qualcomm, LAM Research, Marvell, Qorvo sang để tìm hiểu môi trường đầu tư, hướng tới mở rộng sản xuất, kinh doanh và xây dựng cứ điểm tại Việt Nam.

Đang tăng cường hợp tác quốc tế, thiết lập các khuôn khổ hợp tác bán dẫn với các đối tác như: Hàn Quốc, Nhật Bản, Đài Loan, Ấn Độ, các nước trung đông…

Cùng với đó Thủ tướng đã chỉ ra nhưng khó khăn thách thức như về nhu cầu về vốn đầu tư cho lĩnh vực bán dẫn là rất lớn, nhưng cơ chế ưu đãi đặc thù để hỗ trợ đầu tư, khuyến khích mọi tổ chức, cá nhân tham gia lĩnh vực này còn chưa theo kịp yêu cầu thực tiễn; Hạn chế về cơ sở hạ tầng phục vụ nghiên cứu phát triển, đào tạo, ươm tạo cũng như phục vụ sản xuất, kinh doanh; việc cung ứng điện của Việt Nam có nơi, có lúc chưa bảo đảm; Hạn chế về tiếp cận công nghệ tiên tiến và thiếu hụt nguồn nhân lực chất lượng cao cần thiết để phát triển ngành này; Hợp tác quốc tế trong lĩnh vực này gặp nhiều trở ngại về chính sách, an ninh quốc gia. 

Về nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm trong thời gian tới, Thủ tướng yêu cầu, các bộ ngành, địa phương  chủ động xây dựng kế hoạch để triển khai các nhiệm vụ Chính phủ đã ban hành; Coi phát triển nguồn nhân lực, thể chế và hạ tầng cho công nghiệp bán dẫn là chiến lược toàn diện; phải triển khai, đầu tư cho xứng tầm đột phá chiến lược;

Thủ tướng nhấn mạnh, Đảng chỉ đạo, Quốc hội đồng tình, nhân dân ủng hộ, quốc gia mong đợi nên chỉ bàn làm, không bàn lùi, phải có bước đi lộ trình, định hướng cụ thể, quyết tâm phải cao, nỗ lực phải lớn, hành động quyết liệt, hiệu quả, có trọng tâm, trọng điểm; làm việc nào dứt việc đó; phân công phải rõ người rõ việc, rõ kết quả, trong quá trình làm thì phải đôn đốc, kiểm tra, giám sát, phát huy trách nhiệm người đứng đầu, nêu cao năng lực của cấp dưới.

Cùng với đó tăng cường phân cấp, phân quyền đi đôi với phân bổ nguồn lực, nâng cao năng lực cấp dưới, gắn với kiểm tra, giám sát và kiểm soát quyền lực; Đẩy mạnh hợp tác công tư, hợp tác trong nước, quốc tế; khơi thông, tận dụng mọi nguồn lực cho đào tạo, phát triển nguồn nhân lực phục vụ ngành công nghiệp bán dẫn.

Thủ tướng yêu cầu, Tổ công tác cải cách thủ tục hành chính của Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo, đôn đốc các bộ, ngành, địa phương thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp về cải cách thủ tục hành chính, kịp thời chỉ đạo tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc, rào cản về quy trình, thủ tục hành chính đối với hoạt động sản xuất kinh doanh trong lĩnh vực bán dẫn.

Bộ Kế hoạch và Đầu tư, tiếp tục tập trung đẩy mạnh triển khai các nhiệm vụ, giải pháp tại Chương trình Phát triển nguồn nhân lực ngành công nghiệp bán dẫn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050; Sớm hoàn thiện và trình Chính phủ Nghị định về Quỹ hỗ trợ đầu tư, nhằm khuyến khích, thu hút các nhà đầu tư trên thế giới và hỗ trợ các doanh nghiệp trong nước.

Bộ Thông tin và Truyền thông tiếp tục tập trung và đẩy mạnh triển khai các nhiệm vụ, giải pháp của Chiến lược Phát triển công nghiệp bán dẫn Việt Nam đến năm 2030 và tầm nhìn 2050, đặc biệt là các nhóm nhiệm vụ cụ thể: phát triển chip chuyên dụng; phát triển công nghiệp điện tử.

Bộ Ngoại giao xây dựng “Đề án thúc đẩy hợp tác quốc tế nhằm huy động nguồn lực cho phát triển ngành công nghiệp bán dẫn, điện tử Việt Nam"; Nghiên cứu, xây dựng và trình cấp có thẩm quyền ký kết thỏa thuận hợp tác quốc tế về bán dẫn đối với một số quốc gia, nền kinh tế hàng đầu về bán dẫn; tăng cường hợp tác song phương, đa phương về bán dẫn; Tiếp tục tranh thủ mạng lưới các Cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài thúc đẩy hợp tác quốc tế về công nghiệp bán dẫn, điện tử, xác định lĩnh vực ưu tiên hợp tác với từng đối tác và hoàn thiện cơ sở dữ liệu về chuyên gia, trí thức Việt Nam ở nước ngoài và các cơ sở đào tạo giáo dục, trường đại học ở nước ngoài, và có kế hoạch tiếp cận, phát huy, kết nối hợp tác hiệu quả với Việt Nam.

Thủ tướng yêu cầu, Bộ Công Thương tổ chức triển khai Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 (Quy hoạch điện VIII) và cập nhật bổ sung Kế hoạch thực hiện Quy hoạch điện VIII trong bối cảnh đang thực hiện chủ trương khôi phục, nghiên cứu phát triển điện hạt nhân sau khi cấp có thẩm quyền cho phép; phát triển điện gió ngoài khơi sau khi Luật Điện lực sửa đổi được Quốc hội thông qua; và phát triển điện mặt trời sau khi cấp có thẩm quyền chỉ đạo xử lý việc bổ sung quy hoạch, đảm bảo an ninh cung cấp điện, đáp ứng nhu cầu phát triển ngành công nghiệp bán dẫn, đặc biệt không để thiếu điện. 

Thủ tướng giao: Bộ Giáo dục và Đào tạo phối hợp chặt chẽ với Bộ Kế hoạch và Đầu tư triển khai Chương trình “Phát triển nguồn nhân lực ngành công nghiệp bán dẫn đến năm 2030, định hướng đến năm 2050”, trong đó có việc nghiên cứu, đề xuất và tổ chức triển khai mô hình liên kết giữa nhà nước, nhà trường, doanh nghiệp trong đào tạo nguồn nhân lực ngành công nghiệp bán dẫn bảo đảm hiệu quả, chất lượng; 

Khẩn trương trình ban hành Đề án “Đào tạo nguồn nhân lực phục vụ phát triển công nghệ cao giai đoạn 2025-2035 và định hướng đến 2045” để chuẩn bị nguồn nhân lực STEM có trình độ chuyên môn, kỹ thuật cao đáp ứng nhu cầu mở rộng đầu tư phát triển các lĩnh vực công nghệ cao, trong đó có lĩnh vực bán dẫn, nhất là đội ngũ nhân lực tài năng có khả năng tham gia sâu vào công đoạn nghiên cứu và phát triển trong một số lĩnh vực công nghệ then chốt và xây dựng, hướng dẫn thực hiện chuẩn chương trình đào tạo về vi mạch bán dẫn.

Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp chặt chẽ với Bộ KHĐT và các cơ quan liên quan để nghiên cứu, đề xuất cơ chế, chính sách ưu đãi về thuế, tài chính, quản lý, sử dụng các tài sản công phục vụ công tác đào tạo, nghiên cứu, phát triển ngành công nghiệp bán dẫn. Bộ Khoa học và Công nghệ thúc đẩy nghiên cứu và phát triển, nâng cao năng lực khoa học công nghệ của Việt Nam trong ngành công nghiệp bán dẫn, đặc biệt là phát triển các công nghệ lõi, sản phẩm chip chuyên dụng. 

Thủ tướng yêu cầu, các bộ, ngành, địa phương nhất là thành phố Hà Nội khẩn trương làm đường sắt tốc độ cao, nhất là từ Văn Cao lên Hòa Lạc, và TP.HCM kết nối 2 sân bay, sân bay Tân Sơn nhất và sân bay Long Thành. 

Các địa phương nghiên cứu, lựa chọn các khu công nghiệp có vị trí thuận lợi, phù hợp để đầu tư, đảm bảo đồng bộ về cơ sở hạ tầng kỹ thuật, đặc biệt về cung cấp nguồn điện ổn định, đủ công suất và nước sạch, hệ thống xử lý nước thải nhằm phát triển ngành công nghiệp bán dẫn; thúc đẩy các khu, cụm công nghiệp lân cận để tạo cụm liên kết ngành cho chuỗi công nghiệp bán dẫn. Khai thác tiềm năng thế mạnh, lợi thế cạnh tranh của tỉnh và phải tranh thủ thời cơ, nắm bắt cơ hội để phát triển nhanh, bền vững. 

Cùng với đó, tăng cường nhận thực, có tư duy đột phá tầm nhìn chiến lược, tập trung tháo gỡ thể chế, phát triển hạ tầng thuận lợi để giảm chi phí đầu vào, tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu, huy động mọi nguồn lực trong và ngoài nước để làm và phải xây dựng hệ thống quản trị thông minh, tiếp tục nghiên cứu chính sách visa thông thoáng để thu hút các nhà đầu tư.

Thủ tướng nhấn mạnh, phát triển ngành công nghiệp bán dẫn là nhu cầu, đòi hỏi tất yếu, là đột phá chiến lược và cũng là nhiệm vụ trọng tâm của chúng ta trong thời gian tới; là việc cần làm, phải làm và quyết tâm làm bằng được.

 Cần sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, sự ủng hộ, tham gia của người dân, doanh nghiệp, nhà đầu tư, sự hỗ trợ của bạn bè quốc tế; quyết tâm phải được thể hiện bằng những hành động cụ thể, bài bản, khoa học, quyết liệt, có trọng tâm, trọng điểm, làm việc nào dứt việc nấy. Có như vậy, chúng ta mới có thể hướng tới mục tiêu phát triển kinh tế-xã hội dựa trên khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, trong đó công nghiệp bán dẫn là một trong những lĩnh vực trọng tâm ưu tiên phát triển.

Thủ tướng đề nghị các thành viên Ban Chỉ đạo tập trung trí tuệ, công sức, quyết liệt chỉ đạo, thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn, trách nhiệm chung của Thành viên Ban Chỉ đạo và nhiệm vụ, quyền hạn, trách nhiệm cụ thể được Ban Chỉ đạo phân công để Phát triển ngành công nghiệp bán dẫn đạt mục tiêu, kết quả cao nhất.