Tại toạ đàm "Phòng ngừa tham nhũng trong các dự án BOT giao thông" do Báo Công an Nhân dân tổ chức ngày 7/9, ông Nguyễn Đức Kiên, Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế Quốc hội đã có nhiều chia sẻ xung quanh vấn đề này.
Trong một phát biểu gần đây, Thứ trưởng Bộ KH-ĐT Đặng Huy Đông nêu lại cảnh báo của thế giới cho rằng: “Rủi ro xảy ra tham nhũng trong BOT luôn là lớn nhất”. Ông Đông cũng nhấn mạnh BOT hiện nay có quá nhiều "tù mù", dễ nảy sinh tham nhũng mặc dù quy trình xem ra rất chặt chẽ, qua nhiều cấp thẩm định.
Ông Nguyễn Đức Kiên, Phó chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Quốc hội. (Ảnh: CAND)
Bình luận về vấn đề này, ông Nguyễn Đức Kiên, Phó chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Quốc hội cho rằng: "Trước hết về phát biểu của Thứ trưởng Đông qua các lần phát biểu trên truyền thông, chúng ta cần nói rằng Thứ trưởng Đông đã trích dẫn nhận xét của Ngân hàng Thế giới và IMF về BOT trên toàn thế giới chứ không phải chỉ riêng của Việt Nam".
Về phía Quốc hội, ngày 15/8, Đoàn giám sát của Uỷ ban thường vụ Quốc hội đã có kết quả giám sát việc thực hiện các dự án BOT trong lĩnh vực giao thông vận tải và đặc biệt là giao thông đường bộ.
Theo đó, các tồn tại của các dự án BOT được triển khai từ năm 2011 đến 2016 đã được đoàn giám sát của UBTVQH chỉ ra và chia thành 12 nhóm tồn tại cần khắc phục. Qua đó, để khắc phục, UBTVQH dã đưa ra 16 nhóm giải pháp.
"Như vậy, nhận xét về quá trình triển khai BOT của Việt Nam trong giai đoạn 2011-2016 là “tù mù” là nhận xét mang tính cá nhân chứ không phải chính thức của Bộ KH&ĐT – bộ chịu trách nhiệm chính trong việc phê duyệt nhà đầu tư BOT và cấp giấy phép đầu tư", ông Nguyễn Đức Kiên nhận định.
Kết luận của đoàn giám sát của UBTVQH chỉ ra trong 50 dự án BOT đã đi vào khai thác, có 8 dự án BOT có vấn đề mà người dân ở khu vực đặt trạm thu phí có phản ứng khác nhau, nhưng cách xử lý của chúng ta tại mỗi trạm lại theo hướng khác nhau và chúng ta đang có hướng giải pháp để xử lý.
"Ví dụ, Dự án BOT trên Quốc lộ 91B đi từ An Giang đến Kiên Giang có trạm T2 được phát hiện có vấn đề. Ngay sau đó, Đoàn giám sát của UBTVQH đã có kiến nghị với Bộ GTVT về việc xử lý việc thu phí tại trạm T2 và 1 tháng sau đã có phương án xử lý.
Hiện nay, báo chí hiện mới tập trung vào bức xúc của doanh nghiệp vận tải chứ không phải là tập trung toàn bộ vào ý kiến của người dân.
Vấn đề này là doanh nghiệp vân tải phản đối doanh nghiệp BOT về việc đặt trạm thu phí chứ chưa phải ý kiến của toàn bộ người dân bởi các dự án BOT được miễn phí cho tất cả người dùng xe máy khi đa số người dân sử dụng loại phương tiện này", ông Kiên nêu.
Bên cạnh đó, Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế cho rằng các dự án BOT có những sai sót nhưng trong quá trình triển khai từ 2011 đến 2016 thì sai sót đó đã từng bước được sửa sai, khắc phục.
Video: Trạm thu phí quốc lộ 5 có khuất tất?
Nhiều ý kiến cho rằng các nhà đầu tư khi đã tham gia BOT chắc chắn chỉ có lãi chứ hiếm khi lỗ vì được Nhà nước cho nhiều ưu đãi. Tuy nhiên, ông Kiên không đồng tình với quan điểm này.
Ông Nguyễn Đức Kiên cho biết hiện nay tuyến Pháp Vân – Cầu Giẽ đã thi công xong giai đoạn 1 (chỉnh sửa mặt đường cũ), nhà đầu tư đang tiến hành giai đoạn 2 (mở rộng thêm 2 làn ở 2 bên).
"Đây là trạm BOT đầu tiên có sự mâu thuẫn của các nhà đầu tư trong dự án. Cơ quan quản lý đã phát hiện sai phạm một số cơ quan, đơn vị của nhà đầu tư đã cố tình không thực hiện đúng quy định về việc báo cáo kết quả kiểm xe, doanh số đếm xe.
Theo báo cáo của chúng tôi, việc doanh nghiệp thu phí tại đây sau khi trải thảm mặt đường là đúng, nhưng việc thu phí mặt đường mới là không hợp lý, cần chỉnh sửa cho phù hợp, hài hòa. Đối với việc đếm xe của các doanh nghiệp cũng phải dựa vào quy định của Bộ GTVT về quản lý tập trung", Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế nói.
Ông Kiên cung cấp thêm thông tin trên cả tuyến Pháp Vân – Ninh Bình, đoạn Pháp Vân -Cầu Giẽ có lưu lượng xe cao hơn đoạn Cầu Giẽ - Cao Bồ. Vì thế, các nhà đầu tư đã lợi dụng sơ hở này và tạo ra sự “lập lờ”. Tuy nhiên, sự việc này đã bị phát hiện và xử lý.
"Số liệu về tất cả các trạm BOT đã được Kiểm toán Nhà nước kiểm toán kỹ và công bố. Đây là cơ sở để tính thời gian thu phí. Tóm lại, để đảm bảo hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, nhà đầu tư và người sử dụng, Nhà nước nên nhượng quyền quản lý cho nhà đầu tư, nhà đầu tư cần dựa vào cả lợi nhuận và mặt bằng của các dự án khác để thu phí phù hợp với lợi ích của người dân.
Ngoài ra, nếu nhà đầu tư bỏ vốn vào BOT mà không có lãi thì người ta sẽ không làm. Vì vậy, chúng ta cần có cái nhìn khách quan về việc thu phí của các doanh nghiệp", vị Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế bày tỏ quan điểm.
Bình luận