Ồ ạt phát triển thức ăn nhanh: 'Những điều trông thấy mà đau đớn lòng'

Với lịch sử phát triển hơn 100 năm và được du nhập từ rất nhiều năm trước, các thương hiệu thức ăn nhanh xem Việt Nam là một thị trường màu mỡ với hơn 90 triệu dân, có kết cấu dân số trẻ và tốc độ phát triển kinh tế ổn định.

Mức tăng trưởng của ngành này luôn đạt từ 15-20%, gấp khoảng 3 lần mức tăng trưởng chung của thị trường thức ăn nhanh thế giới.

Hiện tại, thương hiệu Lotteria hiện đang sở hữu hệ thống hơn 200 cửa hàng và tập trung ở các thành phố lớn, mật độ bao phủ trung bình khoảng 4.500.000 dân/cửa hàng.

Burger King khi thâm nhập vào thị trường Việt Nam cũng đặt mục tiêu mức độ bao phủ là 160.000 dân/cửa hàng. Với những tín hiệu phát triển đầy tích cực kể trên, thị trường thức ăn nhanh cũng kéo theo nhiều tác động tiêu cực

Thừa cân béo phì ở trẻ em do thức ăn nhanh

Theo số liệu thống kê, tại TP.HCM, trong vòng 7 năm (từ 2002 – 2009), tỷ lệ thừa cân béo phì của học sinh tiểu học đã tăng gấp 3-4 lần.

Còn theo số liệu của Viện Dinh dưỡng Quốc gia năm 2013, tỷ lệ trẻ dưới 5 tuổi thừa cân béo phì cả nước là 6.5%, trong đó TP.HCM là 15.76%. Ở lứa tuổi tiểu học, tỷ lệ này còn cao hơn rất là nhiều.

Giải thích về tình trạng thừa cân béo phì, Thạc sỹ, Bác Sỹ Lê Thị Hải – nguyên Giám Đốc Trung tâm khám và Tư vấn Dinh dưỡng, Viện Dinh dưỡng Quốc gia Việt Nam cho biết: “Có 2 nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng thừa cân, béo phì ở trẻ là chế độ ăn uống không hợp lý và ít vận động”.

Trong đời sống hiện đại ở các đô thị hiện nay, các bậc phụ huynh có xu hướng tổ chức tiệc sinh nhật, liên hoan, gặp mặt gia đình, làm phần thưởng khích lệ cho trẻ tại các cửa hàng thức ăn nhanh. Một số thương hiệu cũng miễn phí dịch vụ tổ chức, trang trí khi đặt bàn kiểu này càng lôi cuốn thêm được khách hàng.

Nếu sử dụng thức ăn nhanh thường xuyên sẽ có nguy cơ bị thừa cân, thiếu vitamin và chất xơ, không cân đối được các chất dinh dưỡng do thức ăn nhanh giàu năng lượng, chủ yếu cung cấp từ chất béo động vật (gà, heo, bò…).

Bên cạnh đó, các sản phẩm này được chiên qua dầu mỡ, có nhiều chất béo no không tốt cho sức khỏe. Nghiên cứu của Đại học Columbia và California, Berkeley (Mỹ) chỉ ra rằng, ăn thức ăn nhanh 2 lần/tuần có thể tăng nguy cơ mắc béo phì ở trẻ em đến 86%.

Tư duy sai lầm ảnh hưởng đến sức khỏe

Trong khảo sát của công ty nghiên cứu thị trường Q&Me về thói quen sử dụng thức ăn nhanh và những chuỗi nhà hàng phổ biến thực hiện vào tháng 4/2016 tại TP.HCM, có đến 71% số người khảo sát thích hoặc rất thích thức ăn nhanh và hơn 27% có thói quen sử dụng thức ăn nhanh vài lần/tuần.

Nếu như ở Mỹ, quốc gia khởi nguồn của thức ăn nhanh, là nơi có tỷ lệ người béo phì rất cao cũng bởi một phần nguyên nhân từ loại thức ăn này và mọi người đang cố gắng hạn chế sử dụng thức ăn nhanh thì tại Việt Nam, tư tưởng sử dụng sản phẩm thức ăn nhanh là biểu hiện của vị thế cao cấp, phong cách sành điệu và bắt kịp xu hướng hiện đại.

Lý giải cho xu hướng này là vì các cửa hàng thức ăn nhanh có không gian chế biến sạch sẽ, gọn gàng nên tạo được cảm giác yên tâm, an toàn khi thưởng thức thực phẩm.

Ngoài ra, với vị trí mặt bằng đẹp, thường ở ngay các giao lộ, tuyến đường lớn, trang trí bắt mắt với hệ thống kính và đèn sang trọng, không gian lịch sự cũng là một giá trị cộng thêm về đẳng cấp khi thực khách đến cửa hàng.

Với mức giá trung bình từ 30.000 – 100.000 đồng/phần thì sử dụng thức ăn nhanh cũng sang trọng hơn nhiều so với ăn tại nhà hoặc thức ăn nhanh truyền thống của Việt Nam như xôi, bánh mì, phở,...

Cách thức quảng bá ảnh hưởng đến nhận thức?

Với tỷ lệ khách hàng đa phần là giới trẻ, các thương hiệu thức ăn nhanh sử dụng rất nhiều chương trình khuyến mãi, các kênh truyền thông để tương tác, giao lưu với khách hàng như giảm giá giờ vàng, chơi game nhận quà, các câu nói/hình ảnh thú vị, vui vẻ tại cửa hàng và fanpage…để tạo ấn tượng và lôi cuốn khách hàng.

Thế nhưng, nội dung chương trình cũng cần phải được trau chuốt, không phải cứ xuề xòa, miễn sao vui là được. Một phụ huynh đồng thời là một giáo viên đã thể hiện sự bức xúc, không đồng tình về nội dung quảng cáo của thương hiệu gà rán Lotteria đăng trên Fanpage trong ngày 20/11 như sau: “Tôi không biết Lotteria Việt Nam đang tri ân Thầy cô hay giễu cợt Thầy cô trong ngày Hiến chương nhà giáo nữa. Trên góc độ là phụ huynh, con mình không học được hoặc học kém thì mình buồn lắm chứ. Còn trên góc độ là giáo viên, học sinh của mình không học được mình cũng trăn trở, cũng áy náy, bứt rứt lắm. Có thầy cô Việt Nam nào mà thốt ra những câu như vậy bao giờ”. 

Hay như nguyên nhân gây thừa cân béo phì đã nêu trên là do chế độ ăn uống không hợp lý và ít vận động thì Lotteria Việt Nam lại đi cổ súy cho vấn đề lười vận động trong một tương tác với khách hàng trên fanpage với hơn 1,1 triệu người yêu thích.

Hãng này đã liệt kê thời gian biểu của 13 hoạt động chính trong ngày thứ bảy và hầu hết là ăn, ngủ, lướt mạng xã hội. Quan ngại hơn, có đến 527 lượt đồng tình với một chế độ thời gian biểu không khoa học và cực kì tiêu cực này.

Với các nước phương Tây, thức ăn nhanh được xem là một món ăn rẻ tiền và có hại cho sức khỏe.

Tuy nhiên, ở Việt Nam thì lại quan niệm sử dụng thức ăn nhanh là cập nhật với xu thế hiện đại. Xã hội đang phát triển không ngừng, thu nhập đầu người ngày càng tăng, đi kèm với đó là mọi người sẽ bận rộn trong guồng quay cuộc sống và tất nhiên, việc sử dụng thức ăn nhanh để giải quyết vấn đề hạn hẹp thời gian là tất yếu.

Sự phát triển của các cửa hàng thức ăn nhanh sẽ còn bùng nổ hơn trong tương lai. Nhưng, tần suất sử dụng, lựa chọn thương hiệu nào, văn hóa thương hiệu đó ra sao cũng cần phải được xem xét để bảo vệ sức khỏe, lối sống và nhận thức của chính mình.

Video: Cậu bé Australia suýt bị mù vì ăn khoai tây và gà rán nhiều năm