Nhiều bất cập trong công tác quyết toán dự án BT tại TP.HCM

Ngày 18/9, Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) đã có công văn gửi Thủ tướng Chính phủ, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính về việc kiến nghị sửa đổi một số quy định liên quan đến việc sử dụng tài sản công để thanh toán cho nhà đầu tư khi thực hiện dự án theo hình thức hợp đồng xây dựng - chuyển giao (BT). 

Tại công văn này, HoREA đã thẳng thắn chỉ ra một số bất cập trong công tác quyết toán dự án BT.

Cụ thể, theo nội dung Khoản 3, Điều 4 dự thảo ghi rõ: "Giá trị Dự án BT để thanh toán là giá trị Dự án BT được quyết toán theo quy định của pháp luật".

Tại điều luật này, HoREA cho rằng, công tác quyết toán Dự án BT thường kéo dài rất lâu, thậm chí mất hàng năm trời. Nên nếu quy định Dự án BT chỉ được thanh toán sau khi dự án đã được quyết toán thì rất thiệt hại cho nhà đầu tư.

Trên thực tế, kết quả quyết toán Dự án BT thường  tăng hoặc giảm so với giá trị hợp đồng BT và nhà đầu tư thường có xu hướng đồng thuận với ý kiến của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền; các Dự án BT có giá trị lớn, thường được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền và nhà đầu tư thỏa thuận thanh toán theo giai đoạn, trên cơ sở khối lượng và giá trị thực tế. Mức tạm ứng thanh toán theo giai đoạn có thể khoảng 90% giá trị khối lượng được kiểm tra thống nhất.

Do vậy, HoREA đề nghị hoàn thiện nội dung Khoản 3, Điều 4 dự thảo, như sau: "Giá trị Dự án BT để thanh toán là giá trị Dự án BT được quyết toán theo quy định của pháp luật; Dự án BT được thỏa thuận thanh toán theo giai đoạn được thanh toán 90% giá trị khối lượng công trình được kiểm tra thống nhất; cơ quan Nhà nước có thẩm quyền thanh toán cho nhà đầu tư trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày phê duyệt quyết toán Dự án BT".

Về vấn đề sử dụng quỹ đất chưa giải phóng mặt bằng để thanh toán Dự án BT, hiệp hội đề nghị bổ sung quy hoạch chi tiết 1/2000 để phù hợp với quy định quy hoạch xây dựng tỷ lệ 1/2000 hoặc 1/500 (nếu có) của quỹ đất dự kiến thanh toán cho nhà đầu tư, phải được lập và phê duyệt theo quy định của pháp luật trước khi báo cáo nghiên cứu khả thi được phê duyệt và đảm bảo tính khả thi.

Về thanh toán cho nhà đầu tư khi hoàn thành bàn giao Dự án BT, HoREA cho rằng đã có nhiều nước thực hiện phương thức thanh toán Dự án BT cho nhà đầu tư bằng tiền. Ở nước ta, hiện nay chỉ quy định phương thức sử dụng tài sản công để thanh toán cho nhà đầu tư, do vậy, hiệp hội kiến nghị bổ sung vào dự thảo Nghị định nội dung quy định phương thức thanh toán Dự án BT cho nhà đầu tư bằng tiền.

Việc lựa chọn nhà đầu tư Dự án BT theo pháp luật đấu thầu (kể cả trường hợp chỉ định thầu) trên cơ sở cơ quan có thẩm quyền thẩm định và phê duyệt báo cáo nghiên cứu khả thi, về sự cần thiết của việc thực hiện dự án, hiệu quả dự án, tính khả thi của dự án và đã xác định giá trị Dự án BT trước khi ký hợp đồng với nhà đầu tư.

Trước đây, theo quy định của Chính phủ thì việc lựa chọn nhà đầu tư được thực hiện theo hình thức đấu thầu rộng rãi hoặc chỉ định thầu, dẫn đến trên thực tế hầu hết các Dự án BT được thực hiện bằng hình thức chỉ định thầu để lựa chọn nhà đầu tư.

Để chấm dứt việc lạm dụng chỉ định thầu tràn lan, hiệp hội kiến nghị bổ sung vào dự thảo nội dung quy định việc đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư Dự án BT trong các trường hợp sau đây: Đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư Dự án BT trong trường hợp nhà đầu tư được thanh toán bằng tiền ngân sách; đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư Dự án BT và cả quỹ đất đối ứng thanh toán Dự án BT, trong điều kiện quỹ đất này đã giải phóng mặt bằng để nhà đầu tư thực hiện dự án khác. 

Đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư Dự án BT và cả quỹ đất đối ứng thanh toán Dự án BT, trong điều kiện quỹ đất này chưa giải phóng mặt bằng để nhà đầu tư thực hiện dự án khác (nhà đầu tư có quyền chuyển nhượng quỹ đất này cho nhà đầu tư khác).