Nguyên nhân chậm phân bổ hơn 70.000 tỷ đồng ngân sách Nhà nước

Nội dung này được Bộ trưởng Tài Chính Hồ Đức Phớc nêu tại phiên họp sáng 17/10 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về việc bổ sung dự toán chi thường xuyên ngân sách nhà Nước năm 2023 cho các Bộ, cơ quan ở trung ương, các địa phương.

Trước đó, trình bày tờ trình của Chính phủ, Bộ trưởng Tài Chính cho biết, Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội bổ sung dự toán chi thường xuyên ngân sách Nhà nước năm 2023 cho các bộ, cơ quan ở Trung ương, các địa phương là hơn 2.508 tỷ đồng.

Chính phủ cũng trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội báo cáo Quốc hội cho ý kiến và thông qua dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về bổ sung dự toán chi thường xuyên ngân sách Nhà nước năm 2023 cho các bộ, cơ quan ở Trung ương, các địa phương.

"Thời gian dự kiến trình Quốc hội cho ý kiến và thông qua đối với dự thảo Nghị quyết tại Kỳ họp thứ sáu (tháng 10/2023) Quốc hội khóa XV", Bộ trưởng Hồ Đức Phớc nói.

Thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách Lê Quang Mạnh cho biết Nghị quyết của Quốc hội giao Chính phủ khẩn trương hoàn thiện thủ tục, điều kiện để phân bổ số tiền 70.735,172 tỷ đồng.

Tuy nhiên, đến nay gần kết thúc năm ngân sách 2023 Chính phủ mới trình bổ sung dự toán chi thường xuyên ngân sách Nhà nước năm 2023 cho các bộ, cơ quan ở Trung ương, các địa phương, tổng số kinh phí khoảng 2.508 tỷ đồng (chỉ bằng khoảng 3,5% tổng số tiền chưa phân bổ) là quá muộn so với quy định, gây lãng phí nguồn lực ngân sách Nhà nước.

"Do đó, đề nghị Chính phủ chỉ đạo rút kinh nghiệm, không để tồn tại các khoản chi chưa xác định được nhiệm vụ, nội dung chi trong dự toán ngân sách Nhà nước hằng năm để chờ phân bổ", ông Lê Quang Mạnh nói.

Đồng thời, cơ quan thẩm tra của Quốc hội đề nghị Chính phủ báo cáo rõ về số kinh phí còn lại chưa trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Quốc hội, làm rõ về khả năng sử dụng khoản kinh phí này trong niên độ ngân sách Nhà nước năm 2023.

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách, đa số ý kiến đề nghị, trường hợp không sử dụng đề nghị Chính phủ sớm nghiên cứu, báo cáo cấp có thẩm quyền điều chuyển cho các nhiệm vụ khác cần thiết, cấp bách, tránh gây lãng phí nguồn lực.

Ông Lê Quang Mạnh cho biết thêm, có ý kiến đề nghị, đến nay đã gần hết niên độ ngân sách Nhà nước năm 2023, trường hợp không phân bổ, không còn nhu cầu sử dụng cần hủy dự toán, giảm bội chi ngân sách Trung ương để chủ động trong việc huy động nguồn lực bù đắp bội chi, giảm chi phí lãi vay.

Giải trình ngay sau đó, về nguyên nhân của việc phân bổ chậm, Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết do các Bộ, ngành chậm trình ban hành cơ chế, chính sách liên quan.

Ông Hồ Đức Phớc dẫn ví dụ kinh phí thực hiện hỗ trợ cho sinh viên sư phạm, theo Nghị định 116/2020/NĐ-CP, vì chưa tổng hợp được nên giờ mới phân bổ. 

Bộ trưởng cũng nêu ví dụ khác là việc hỗ trợ các cơ quan báo chí về theo cơ chế đặt hàng. Theo Nghị định, sau khi được Bộ chuyên ngành ban hành định mức kinh tế kỹ thuật và đơn giá thì mới được bổ sung. Tuy nhiên do nhiều khoản chưa được ban hành đầy đủ, khi phê duyệt định mức đơn giá thì đã quá niên độ nên không xử lý được.

Bên cạnh việc chậm ban hành hệ thống định mức kinh tế kỹ thuật, đơn giá, nhiều cơ quan, Bộ ngành cũng chậm hoàn thành các thủ tục bổ sung.

Ông Hồ Đức Phớc  nhấn mạnh "ngân sách, tiền bạc làm rất chặt chẽ, công khai", nên chỉ khi đầy đủ điều kiện mới được chi và dứt khoát không hỗ trợ đột xuất. Điều hành dự phòng ngân sách chỉ dành cho công tác bão lụt và an ninh quốc phòng.

Kết luận nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đề nghị Chính phủ tiếp thu ý kiến của các cơ quan thẩm tra, ý kiến của Kiểm toán Nhà nước, rà soát, bổ sung đầy đủ hồ sơ tài liệu theo đúng quy định.

Ông Nguyễn Đức Hải cũng yêu cầu Bộ Tài chính, Chính phủ cần nghiêm túc rút kinh nghiệm trong việc xây dựng dự toán, điều hành ngân sách, khắc phục tình trạng số kinh phí chưa phân bổ lớn như một khoản dự phòng thứ 2 của ngân sách khi trình Quốc hội.

Đồng thời, dự báo tính toán không sát dẫn đến gần hết năm số ngân sách, kinh phí còn chưa có nhu cầu sử dụng, chưa đủ điều kiện phân bổ còn rất lớn, cần có giải pháp kịp thời tháo gỡ để đảm bảo sử dụng hợp lý các nguồn bố trí.

Phó Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, Chính phủ rà soát, trình Quốc hội và chịu trách nhiệm đối với từng khoản đề nghị bổ sung dự toán chi thường xuyên năm 2023 của các Bộ, ngành, địa phương, về tính chính xác của số liệu, sự cần thiết, tính đầy đủ, hợp lệ theo quy định của Luật Ngân sách Nhà nước và pháp luật có liên quan.