Dãy nhà nằm giữa lớp lớp núi rừng, vừa là nơi sản xuất, vừa là nơi bày bán các sản vật địa phương. Trong dãy nhà, các cô, các bà thoăn thoắt dệt, thêu, liên tục đạp chân làm mềm những xấp vải như không biết mệt.
Đây là “mái nhà” mà những người phụ nữ dân tộc nhỏ bé tại huyện Đồng Văn, Hà Giang, cùng góp phần xây dựng và phát triển, với sự ủng hộ tâm huyết của cán bộ địa phương. Mỗi người mang một câu chuyện. Có người trở về sau khi thoát khỏi nạn buôn người. Có người thường xuyên bị chồng bạo hành trong cơn say. Có người bị tàn tật. Có người trắng tay bơ vơ không nơi nương tựa sau khi trở về từ con đường lao động trái phép bên kia biên giới.
Tổ trưởng tổ sản xuất, chị Vàng Thị Cầu, dân tộc Mông, 17 tuổi mới đi học lớp 1, kể: “Ở đây đa phần là người Mông trắng. Mình từ lâu đã ấp ủ ý tưởng giữ gìn truyền thống của người Mông trắng ở đây nhưng chưa có điều kiện. Đến năm 2017, được sự hỗ trợ của bí thư huyện ủy, mình được tạo điều kiện đi dạy nghề và hai tháng sau thì thành lập ra hợp tác xã.”
Hợp tác xã dịch vụ tổng hợp nông lâm nghiệp thôn Sà phìn, với cái tên thường được biết đến là “Lanh trắng”, ban đầu được thành lập với nguồn vốn từ chương trình 135, nghị quyết 30a về giảm nghèo của chính phủ. Từ chỗ chỉ có 4 chiếc máy khâu và phải đi nhập thêm nguyên liệu, các chị giờ đã có một quy trình khép kín, tự trồng lanh, dệt vải, thêu và cung cấp tạo thành phẩm có lợi nhuận.
Các thành viên HTX làm việc.
Cơ sở chính hiện có 3 nơi sản xuất, một nơi giới thiệu và trưng bày sản phẩm, một nơi chuyên nhuộm vải và một nơi dệt vải khổ lớn. “Hiện giờ HTX cũng có những phát triển nhất định và tạo công ăn việc làm cho hơn 95 chị em phụ nữ trong toàn huyện và những chị em khó khăn. Trong năm vừa rồi, hội phụ nữ huyện cũng đi dạy nghề được hai lớp và chúng tôi cũng đã thành lập được 3 tổ hợp tác liên kết" - chị Cầu cho biết. Với 19 xã, thị trấn tại huyện, 15 nơi đã tham gia mô hình.
“Trong thời gian vừa qua chúng tôi cũng nhận được những đơn hàng từ Hà Lan, Đức, Nhật. Đầu tiên đơn hàng giới thiệu sản phẩm chúng tôi đưa đi UNESCO là những sản phẩm túi đựng tài liệu cho các đại biểu đến dự hội nghị và sau đó là những đơn hàng do các cán bộ, các anh chị ở nơi khác đặt đưa đi các nơi, để phát triển mặt hàng thời trang. Bây giờ chị em đã có công ăn việc làm ổn định.”
Theo lời chị Cầu, các hội viên ở hợp tác xã thu nhập bình quân 4-6 triệu đồng một người một tháng, các hội viên liên kết thì 2 triệu đến 3 triệu một người một tháng. Các hội viên liên kết được thành lập ở các xã với nhóm khoảng 10-20 người, trong đó có nhiều người có hoàn cảnh khó khăn, được học nghề miễn phí, hỗ trợ vốn để trồng lanh và công cụ dệt vải, sau đó bán lại cho hợp tác xã.
Video: Thành viên HTX Lanh trắng làm việc
Người chồng đánh vợ sau cũng tham gia làm việc cùng
Chị Sùng Thị Sy, một nhân tố tích cực từ những ngày đầu thành lập Lanh trắng, trước đây thường xuyên bị chồng bạo lực mỗi khi anh này say rượu.
"Trước khi đến đây (HTX) làm thì gia đình mình không có tiền cho con đi học, ăn uống cũng rất thiếu thốn, có khi nửa năm mới có cân thịt để ăn. Đến tết cũng chỉ có một cân thịt, một yến gạo. Các con ăn mặc cũng không đầy đủ. Mùa đông không có tiền mua áo.
Chồng mình chỉ ở nhà không biết đi làm gì. Chồng rất bức xúc và bạo lực, đánh mình. Những lúc uống rượu đánh mình. Khi nó tỉnh rượu lại không nhớ gì, không nói gì. Mình cũng muốn bỏ trốn để đi làm thuê ở chốn nào đó, nhưng có các con rồi muốn đi không được muốn ở không xong, mình cảm thấy rất tủi thân."
Làm việc ở HTX, chị có thu nhập ổn định và cũng trông coi nhà cửa được thuận tiện hơn. Vợ chồng cũng hòa thuận hơn, dù thỉnh thoảng vẫn uống rượu cằn nhằn dữ dằn với vợ, ghen tuông cái này cái kia.
Theo chị Cầu, sau khi vận động chị Sy tham gia hợp tác xã, chị cũng vận động người chồng tham gia hợp tác xã luôn.
"Vì hợp tác xã toàn là nữ nên mình nói em có thể giúp các chị làm các công việc nặng nhọc như bê vác hoặc giao hàng. Anh này ban đầu cũng không đồng ý. Anh ý đi lao động bên Trung Quốc khi trở về thì họ hứa bằng đấy tiền nhưng chỉ cho tiền đi lại còn những khoản kia cứ lẻ tẻ không đưa. Khi về đây làm ổn định, vợ cũng có thu nhập ổn định hàng tháng thì anh cũng đồng ý làm và bây giờ trở thành thành viên tích cực của hợp tác xã, hai vợ chồng rất thương yêu nhau. Tôi nghĩ đó là một thành công, vừa của phụ nữ vừa của địa phương."
Thu nhập của cả hai vợ chồng chị Sy khoảng 10 triệu đồng một tháng. Những tháng có đơn đặt hàng nhiều mà các chị phải tăng ca làm khuya thì được trên 10 triệu, chị Cầu nói.
'Xã hội tiến lên thì phụ nữ phải có việc làm'
Trong suốt câu chuyện với phóng viên, chị Cầu cho biết HTX nhận được sự giúp đỡ nhiệt tình và tâm huyết từ cán bộ địa phương. "Đồng chí Bí thư huyện ủy là người quan tâm đầu tiên và rất tâm huyết. Anh nói là xã hội tiến lên thì phụ nữ phải có việc làm, mà huyện mình phụ nữ chưa có việc làm còn đàn ông lại đi lao động Trung Quốc trái phép rất nhiều, nên em làm thế nào cố gắng để giúp phụ nữ có một chỗ đứng. Các ban ngành cũng tham gia hỗ trợ rất nhiệt tình như phòng tài chính, phòng kinh tế hạ tầng."
Chị nói thêm: "Về mở rộng đầu ra thì các cán bộ chính quyền là những người đầu tiên tạo điều kiện giúp đỡ. Các đoàn khách nước ngoài đều được đến đây và lấy sản phẩm từ đây. Các anh còn nhắc mình nhớ cho tờ rơi số điện thoại đàng hoàng vào sản phẩm, mình nghĩ đó chính là những cái thể hiện tâm huyết."
Chị mong muốn hợp tác xã được quan tâm hơn để mở rộng quy mô sản xuất, tạo công ăn việc làm thêm cho nhiều chị em có hoàn cảnh khó khăn. "Mình nghĩ những trường hợp khó khăn ở Đồng Văn không phải là hiếm. Như trường hợp một chị sang Trung Quốc rồi bị bắt 9 năm, bây giờ về chồng chết, bố mẹ chết, cũng không có họ hàng gần mà mình đang vận động và kêu gọi hỗ trợ. "
Ông Dinh Chí Thành, Phó Chủ tịch UBND huyện Đồng Văn.
Ông Dinh Chí Thành, Phó Chủ tịch UBND huyện Đồng Văn cho biết: "Mô hình dệt lanh thổ cẩm này hình thành từ 2017, trước khi hình thành, trực tiếp đồng chí bí thư đưa cả đoàn có lãnh đạo cấp ủy, chính quyền và các đoàn thể đặc biệt là phụ nữ đi cơ sở tham quan. Trên cơ sở mục tiêu thứ nhất là tạo ra sản phẩm đặc trưng của huyện để thu hút khách du lịch, thứ hai là tập hợp được những phụ nữ có mong muốn việc làm ổn định để thoát nghèo, huyện đã hỗ trợ cho vay để thu mua, triển khai trồng tạo ra nguyên liệu cũng như mua trang thiết bị nhỏ cho hợp tác xã."
Ông nói thêm, qua hợp tác xã, phụ nữ phát huy được năng lực và có nguồn thu nhập ổn định, qua đó bình đẳng giới cũng được phát huy. Ngoài ra khi có nguồn thu, có tiếng nói trong gia đình thì bạo lực gia đình cũng giảm bớt. Trong tương lai, địa phương cũng sẽ tạo điều kiện thuận hỗ trợ để mở rộng thêm mô hình ra các điểm văn hóa, cũng như hỗ trợ đào tạo nghề cho các thành viên.
Video: Thành viên HTX Lanh trắng làm việc
Bình luận