Luận tội Tổng thống tại Thượng viện: Đâu là lý do khiến Nhà Trắng bất an?

Lãnh đạo phe thiểu số tại Thượng viện Mỹ, Thượng nghị sĩ Dân chủ bang New York, ông Chuck Schumer, đang muốn thúc đẩy các nhân chứng ra làm chứng trong phiên luận tội dự kiến của Thượng viện đối với Tổng thống Donald Trump, qua đó chuyển sự chú ý và áp lực chính trị tới các thượng sĩ đảng Cộng hòa, những người đang làm tất cả để tránh thu hút dư luận.

Quan điểm của các nhóm khác nhau về phiên tòa là mối quan tâm đối với các nhà lãnh đạo Nhà Trắng và đảng Cộng hòa, những người đang cảm thấy quan ngại về khả năng một số người có thể sẽ chia rẽ nội bộ và bỏ phiếu ủng hộ các thành viên đảng Dân chủ - các nguồn tin nói với CNN.

Chỉ cần 4 người trong số họ phản đối lời kêu gọi từ các nhà lãnh đạo đảng Cộng hòa cho một phiên tòa ngắn, không có nhân chứng, thì điều đó có thể thúc đẩy thêm tiến trình và tạo ra sự không chắc chắn cho Tổng thống.

Nhóm này bao gồm những người có thái độ ôn hòa với mong muốn tái tranh cử, như Thượng nghị sĩ Susan Collins từ Maine – người có thể muốn thể hiện sự độc lập với ông Trump; các nhà lập pháp dày dạn kinh nghiệm, như Thượng nghị sĩ Lamar Alexander từ Tennessee – người sẽ sớm nghỉ hưu và có thể không cảm thẩy bị ràng buộc về mặt chính trị để hỗ trợ Tổng thống; những người thẳng thắn chỉ trích ông Trump, như Thượng nghị sĩ Mitt Romney từ Utah – người thường xuyên phê phán phong cách lãnh đạo của ông Trump và muốn biết thêm về cáo buộc “1 đổi 1” mà Tổng thống đưa ra với Ukraine, vốn là trung tâm của cuộc luận tội.

Nhóm này không đủ lớn để đe dọa vị trí tổng thống của ông Trump, bởi sẽ phải có ít nhất 20 thành viên đảng Cộng hòa phản đối ông Trump để thành 67 phiếu cần thiết, qua đó mới có thể thực sự phế truất ông. Tuy nhiên, không ai nghĩ điều đó có thể xảy ra. Nhưng số phiếu 51 lại là đủ cho một số chiến thắng quan trọng, chẳng hạn như để bắt buộc các nhân chứng, yêu cầu các tài liệu và thúc đẩy các hoạt động tố tụng khác mà đảng Dân chủ có thể tìm kiếm trong phiên tòa tại Thượng viện.

Lãnh đạo phe đa số tại Thượng viện Mỹ Mitch McConnell đang nỗ lực để tránh những điều bất ngờ như thế, nhưng vẫn chưa đạt được thỏa thuận rộng rãi trong các cuộc đàm phán với ông Schumer về các quy tắc của phiên tòa. Ông từng nói rằng, các bất ngờ và sự đổi hướng tại phiên tòa có thể được quyết định bởi 51 phiếu. Đảng Cộng hòa chiếm đa số tại Thượng viện với 53 ghế (so với 47 ghế của đảng Dân chủ). Điều đó có nghĩa là chỉ cần 4 thành viên đảng Cộng hòa bỏ phiếu cùng đảng Dân chủ là đủ tạo ra tác động lớn.

Ngoài ông Collins, danh sách này còn có Thượng nghị sĩ Cory Gardner từ Colorado. Cả hai đều sắp tái tranh cử ở những bang tím, nơi tỷ lệ cử tri ủng hộ đảng Dân chủ và Cộng hòa ngang nhau. Do đó, họ cần đảm bảo sự cân bằng để vừa thu hút các cử tri độc lập trong bang của mình vừa tránh làm tức giận những cử tri ủng hộ ông Trump.

Bên cạnh 4 cái tên kể trên vẫn còn có những gương mặt tiềm ẩn khác có thể làm xoay chuyển cục diện. Thượng nghị sĩ Lisa Murkowski từ Alaska từng thách thức ông Trump và đảng Cộng hòa bằng việc phản đối bãi bỏ đạo luật Obamacare và bỏ phiếu chống Brett Kavanaugh, ứng viên thẩm phán tòa án tối cao do ông Trump đề cử. Thượng nghị sĩ Ben Sasse từ Nebraska và Thượng nghị sĩ Joni Ernst từ Iowa đều từng chỉ trích ông Trump vì những điều ông đã làm hoặc nói (đặc biệt về thuế quan), dù cho ông Trump rất được ủng hộ ở các bang của họ.

Trong một cuộc họp báo, ông Schumer đã cố gắng tăng áp lực lên nhóm thành viên đảng Cộng hòa này bằng cách nói rằng, ông mong đợi sự ủng hộ của lưỡng đảng với lời kêu gọi của mình để các nhân chứng ra làm chứng.

“Tôi hy vọng sẽ có được sự ủng hộ của cả đảng Dân chủ và đảng Cộng hòa vì các lập luận rất mạnh mẽ. Nhiều thành viên đảng Cộng hòa đã nói riêng với tôi và các đồng nghiệp của tôi rằng họ nghĩ những gì Tổng thống đã làm là sai nhưng họ không chắc có đủ chứng cớ để luận tội” - ông Schumer nói.

Dẫu vậy vẫn chưa có nhiều bằng chứng cho thấy bất kỳ ai trong số các thượng sĩ Cộng hòa sẽ phản bội ông Trump. Nhiều người vẫn từ chối trả lời các câu hỏi về việc họ chuẩn bị gì khi trở thành bồi thẩm, khiến cho việc đánh giá mức độ quan tâm của họ về các cáo buộc chống lại ông Trump là rất khó.

“Không phải tôi không có bất kỳ quan điểm nào, chỉ là tôi không sẵn sàng chia sẻ quan điểm đó cho đến khi tôi có cơ hội nói chuyện với những người khác và hiểu được quan điểm của họ. Khi đó, tôi sẽ có thứ để nói với các bạn” - Thượng nghị sĩ Romney trả lời CNN.

Trong khi đó, Thượng nghị sĩ Collins lại chỉ trích cả ông Schumer và ông McConnell. Bà nói, “thật không may” khi ông Schumer đã công khai bức thư của mình trước khi tham gia vào các cuộc đàm phán riêng với ông McConnell, đồng thời cho rằng, ông McConnell không nên báo hiệu rằng ông đang phối hợp với Nhà Trắng.

“Mỗi thượng nghị sĩ phải tự quyết định cách tiếp cận vụ việc. Nếu là tôi thì tôi sẽ không làm như thế” - bà nói về ông McConnell.

Thượng nghị sĩ Ernst ngày 16/12 không cho thấy bà sẽ quay lưng lại với ông Trump, khi nói rằng, bà không quan tâm đến phiên tòa với các nhân chứng, miễn sao nó “càng ngắn càng tốt”. “Đây là một bài kiểm tra chính trị. Chúng ta hãy làm cho xong” - bà nói.