Cỏ tranh là loại cỏ sống lâu năm, có thân và rễ chắc khỏe với thân cây cao trung bình khoảng 30cm đến 90cm. Thực tế, cả thân và rễ của cỏ tranh đều có thể sử dụng để làm thuốc.
Sau khi thu hái, người dùng phải cắt bỏ phần cổ rễ, rửa sạch, bỏ lá và rễ con. Sau đó, dược liệu được mang đi sao vàng, sấy hoặc phơi khô. Thông thường, mọi người thường sử dụng cỏ tranh khô, có thể bảo quản được lâu và cũng không bị mất đi dược tính của dược liệu.
Theo Bệnh viện Vinmec, công dụng của cỏ tranh được nhắc đến khá nhiều trong những tài liệu về y học cổ truyền. Cùng với đó, y học hiện đại cũng có những nghiên cứu để chứng minh và kiểm chứng công dụng của thảo dược này.
Theo các tài liệu Đông y ghi chép lại, rễ cỏ tranh vị ngọt, tính hàn và được quy vào kinh Tâm, Vị và Tùy. Từ đây, việc sử dụng rễ cỏ tranh khô có khả năng mang đến nhiều lợi ích như:
- Bệnh nhân bị ứ huyết, lợi tiểu tiện, trừ phụ nhiệt, thổ huyết, chảy máu cam, tiểu ra máu hoặc gặp khó khăn khi đi tiểu tiện.
- Hỗ trợ điều trị tình trạng niệu huyết, nóng sốt, khát nước.
- Cho khả năng làm thông tiểu tiện, tẩy độc và thanh lọc cơ thể.
Cỏ tranh có rất nhiều nơi trên nước ta.
Trong y học hiện đại, theo một số kết quả nghiên cứu, trong dược liệu này chứa nhiều thành phần hóa học có lợi cho cơ thể như Glucose, Oxalic acid, Potassium Arundoin, Cylindrin, Fructose... Nhờ đó, một số lợi ích phổ biến khi dùng cỏ tranh gồm:
- Sử dụng bột cỏ tranh có thể rút ngắn thời gian phục hồi canxi của huyết tương, từ đây góp phần thúc đẩy quá trình đông máu.
- Ức chế vi khuẩn đặc biệt là trực khuẩn Flexner và Sonnei nhưng không có tác dụng đối với trực khuẩn Shigella.
- Lợi niệu do có chứa hàm lượng kali cao, thường dược liệu có tác dụng mạnh nhất trong 5 đến 10 ngày sử dụng.
Bài thuốc chữa bệnh từ cỏ tranh
Bài viết trên website Bệnh viện Nguyễn Tri Phương cho biết, với những công dụng hữu ích mà vị thuốc cỏ tranh mang lại, đông y sử dụng loại nguyên liệu này trong rất nhiều bài thuốc trị bệnh.
Tác dụng lợi tiểu, chữa bí tiểu, khó tiểu
Dùng 30 gram rễ cỏ tranh khô (bạch mao căn) kết hợp với 25 gram xa tiền sử, 40 gram râu ngô và 5 gram hoa cúc đem trộn đều lại với nhau. Mỗi lần lấy 50 gram sắc chung với 750 ml nước và uống trong ngày. Uống liên tục trong 10 ngày giúp cải thiện triệu chứng bí tiểu, khó tiểu.
Giải độc cơ thể, làm mát gan
Dùng 150 gram rễ cỏ tranh tươi đã cạo sạch vỏ đun nhừ với 150 gram thịt lợn nạc thái lát mỏng và 50 gram bạch anh tươi. Mỗi ngày ăn 1một lần và ăn từ 10 - 15 ngày.
Cỏ tranh có nhiều tác dụng chữa bệnh.
Hỗ trợ điều trị viêm thận cấp
Dùng 200 gram rễ cỏ tranh khô sắc với 500 ml trên ngọn lửa nhỏ. Sau khi nước thuốc cạn còn 100 - 150 ml, chia thuốc và uống 2- 3 lần. Mỗi ngày uống 1 tháng và sử dụng liên tục trong 1 tháng để có kết quả trị liệu tốt.
Chữa viêm đường tiết niệu
Chuẩn bị 10 gram rễ cỏ tranh khô, 20 gram đinh lăng, 20 gram kim ngân, 20 gram rau dấp cá, 20 gram rau má, 20 gram kim tiền thảo, 16 gram tang diệp, 16 gram hương nhu. Tất cả các nguyên liệu được rửa sạch và cho vào nồi, thêm nước và đun sôi. Dùng nước uống trong ngày, giúp cải thiện tình trạng viêm ở đường tiết niệu
Điều trị ho lâu ngày do phế hư
Sử dụng thang thuốc bao gồm các vị thảo dược như rễ cây cỏ tranh khô 20 gram, cam thảo 10 gram, củ gừng 20 gram, rễ xương sông 16 gram, bán hạ chế 10 gram, tang bạch bì 16 gram, trần bì 10 gram, cát cánh 12 gram. Mỗi ngày sắc 1 thang và chia thuốc làm 2 phần, uống trong ngày. Kiên trì sử dụng 3 - 4 ngày liên tục giúp giảm ho.
Trị nước tiểu vàng, vàng da do can khí uất kết
Nguyên liệu có 16 gram rễ cây cỏ tranh khô, 12 gram nhân trần, 8 gram chỉ xác, 12 gram bạch thược, 14 gram nam hoàng bá, 10 gram chi tử, 20 gram đinh lăng, 8 gram đan bì, 12 gram xa tiền, 12 gram củ đợi. Sắc 1 thang, uống 2 lần trong ngày.
Điều trị sốt xuất huyết
Sử dụng 20 gram rễ cây cỏ tranh khô sắc chung với 20 gram cỏ mực, 16 gram tang diệp, 20 gram rau má, 16 gram kinh giới, 24 gram đậu đen đã sao thơm, 12 gram cam thảo. Chia thuốc làm 2 phần và uống trong ngày.
Cỏ tranh và những tác dụng tuyệt vời đối với sức khỏe.
Chữa khạc hoặc ho ra máu do phế nhiệt
Bài thuốc gồm có sinh địa 12 gram, rễ cây cỏ tranh khô 16 gram, rau má 20 gram cùng với cỏ mực 20 gram và ngân hoa 12 gram. Sắc thuốc và uống 2 lần trong ngày.
Trị chứng khô họng, khô miệng do tân dịch vị bị hao tổn
Lấy 16 gram rễ cỏ tranh cùng với các loại thảo dược khác như 16 gram đinh lăng, 10 gram cam thảo, 10 gram sơn thù, 12 gram sa sâm, 16 gram hoài sơn, 8 gram đan bì, 16 gram đinh lăng, 12 gram khởi tử, 10 gram trạch tả, 12 gram mạch môn, 20 gram cát căn. Mỗi ngày sắc 1 thang và chia làm 2 lần.
Chữa xuất huyết đường tiêu hóa
Rễ cây cỏ tranh khô 20 gram sắc chung với 6 gram cây a giao, 21 gram củ gừng nướng cháy, 12 gram thục địa và 16 gram trắc bạch diệp. Sắc và chia thuốc uống 2 – 3 lần/ ngày.
Trị sỏi thận
Sử dụng bạch mao căn 20 gram, mộc thông 10 gram, cối xay 16 gram, kim tiền thảo 10 gram, đinh lăng 20 gram, cối xay 16 gram, mã đề thảo 20 gram. Sắc thuốc, uống 2 lần mỗi ngày. Dùng liên tục 4 – 5 ngày.
Điều trị chảy máu cam
Chi tử 18 gram kết hợp với bạch mao căn 36 gram. Cho hai vị thuốc vào nồi sắc chung với 400 ml nước. Thuốc cạn còn 100 ml, uống nóng sau hoặc trước khi đi ngủ. Sử dụng liên tục 7 – 10 ngày.
Hỗ trợ điều trị hen suyễn
Dùng 20 gram rễ cây cỏ tranh tươi, rửa sạch, sắc nước uống sau mỗi bữa ăn tối. Uống liên tục trong 8 ngày.
Cây cỏ tranh, đặc biệt là phần rễ có tác dụng giải độc, thanh nhiệt giúp cải thiện nhiều triệu chứng bệnh. Bên cạnh đó, vị thuốc này nguồn gốc tự nhiên, khá an toàn, dễ tìm và có giá trị kinh tế không cao.
Vì vậy, người bệnh có thể nấu nước uống hàng ngày để thanh lọc cơ thể. Tuy nhiên, một số trường hợp như người tạng hàn, người hư hỏa, người đang suy nhược cơ thể hoặc phụ nữ mang thai,… không nên sử dụng loại thảo dược này để chữa bệnh.
Bình luận