Học phí đại học tăng 'sốc': Cần đảm bảo cơ chế cho người nghèo, người khuyết tật

Nhiều ý kiến cho rằng học phí tăng sẽ là gánh nặng cho sinh viên, gia đình và cần đảm bảo hài hoà lợi ích giữa các bên.

Tăng học phí là trở ngại lớn

PGS.TS Bùi Hoài Thắng, Trưởng phòng Đào tạo ĐH Bách khoa (ĐHQG TP.HCM), cho biết, chương trình đại trà, học phí năm học 2021-2022 là 25 triệu đồng/năm (sinh viên khóa cũ chỉ đóng khoảng 12 triệu đồng/năm). Chương trình chất lượng cao tăng cường tiếng Anh thu học phí 66 triệu đồng/năm, tăng 10% so với mức hiện tại. 

Theo lộ trình, học phí chương trình đại trà năm học 2022-2023 tăng lên 27,5 triệu đồng/năm, năm học 2023-2024 là 30 triệu đồng/năm. Mức thu này sẽ giữ ổn định cho hai năm tiếp theo. Ông Thắng cho hay, việc tăng học phí do tháng 7/2020, ĐH Bách khoa được phê duyệt đề án tự chủ theo quyết định của ĐHQG TP.HCM. 

Tương tự, năm học 2021-2022, ĐH Y khoa Phạm Ngọc Thạch áp dụng học phí cho sinh viên khóa mới ở mức 32 triệu đồng/năm đối với các ngành: Y khoa, Dược học, Răng Hàm Mặt. Các ngành còn lại phải đóng 28 triệu đồng/năm. Trong khi đó, năm ngoái, mức học phí của trường đối với sinh viên có hộ khẩu tại TP.HCM chỉ 14,3 triệu đồng/năm, hộ khẩu tỉnh thành khác phải nộp 28,6 triệu đồng/năm.

Năm 2021, Khoa Y (ĐHQG TP.HCM) cũng đưa ra mức học phí cho sinh viên ngành Y khoa chất lượng cao 60 triệu đồng/năm, ngành Dược học 55 triệu đồng/năm, ngành Răng – Hàm – Mặt 88 triệu đồng/năm.

Nguyễn Minh Trí, sinh viên Khoa Kỹ thuật hóa học, Trường ĐH Bách khoa, cho rằng, học phí tăng sẽ là một trở ngại cho sinh viên và sẽ tạo áp lực lên gia đình. 

"Em thấy tăng tiền học lên đẩy gánh nặng lên gia đình của sinh viên. Đối với em, mức tăng đó là cao. Em và những bạn gia đình khó khăn, phải tự lo cho con đường học của mình thì đây là trở ngại lớn", Trí chia sẻ. 

Thu Hạnh, sinh viên chương trình Chất lượng cao, ĐH Bách khoa, thì nói do chương trình chất lượng cao học phí xưa nay đã cao hơn chương trình đại trà nên việc nhà trường tăng học phí năm học mới cũng không ảnh hưởng nhiều. Tuy nhiên, Hạnh cho rằng, học phí tăng phải đi đôi với chất lượng đào tạo. 

Với Đỗ Đức Anh, sinh viên Khoa Y khoa, ĐHQG TP.HCM, khi các trường thực hiện tự chủ thì việc tăng học phí là cần thiết. 

"Tăng học phí là cùng giúp cho trường, cơ sở vật chất nâng lên, tạo ra điều kiện học tập tốt hơn cho sinh viên. Bởi hiện tại đa số các trường trong khối ĐHQG TP.HCM đều tự chủ, nếu chỉ có ngân sách không thì không đủ để đào tạo cũng như phát triển phòng thí nghiệm hay máy móc, thiết bị ngành. Nhưng việc tăng học phí sẽ gây ra nhiều khó khăn cho sinh viên tụi em", Đức Anh nói. 

Tự chủ phải hài hòa lợi ích nhà trường và người học

Theo GS.TSKH Nguyễn Đình Đức, Trưởng Ban đào tạo, ĐHQG Hà Nội, khi thực hiện tự chủ, các trường được thu học phí theo định mức hạch toán đủ để thu hút nhân tài và đảm bảo chất lượng đào tạo như kỳ vọng, trong khi kinh phí đầu tư của Nhà nước còn hạn hẹp.

Tuy nhiên, tự chủ đại học phải đảm bảo cơ chế cho người nghèo, người khuyết tật, hoàn cảnh đặc biệt khó khăn có cơ hội thụ hưởng nền giáo dục đại học bình đẳng, kể cả chương trình tiên tiến, chất lượng cao. Bởi suy cho cùng, mục tiêu của giáo dục đại học là tạo ra nguồn nhân lực chất lượng cao cho xã hội. Nếu khi tự chủ, học phí trở thành gánh nặng cho sinh viên và vấn đề tài chính của các trường trở nên nặng nề thì quá trình này không hiệu quả. 

"Nhà nước cần có những chính sách học bổng hỗ trợ cho những đối tượng này. Các trường đại học cần có những chính sách để cấp học bổng cho những sinh viên tài năng và có hoàn cảnh đặc biệt. Bên cạnh đó, nguồn vốn từ các ngân hàng xã hội với các chính sách cho vay ưu đãi của Nhà nước dành cho những sinh viên có hoàn cảnh khó khăn là giải pháp khả thi và hữu hiệu hỗ trợ học phí cho sinh viên khi trường tự chủ",

Bên cạnh các giải pháp trên, cần huy động các nguồn hỗ trợ từ các doanh nghiệp, các địa phương để có thêm nguồn lực chung tay với nhà trường và sinh viên", ông Đức nói. 

Cũng theo ông Đức, tự chủ đại học phải giải quyết được hài hòa quan hệ lợi ích giữa cơ quan quản lý, nhà trường và người học. Còn phải đáp ứng yêu cầu của xã hội và sự phát triển kinh tế xã hội đất nước. Nếu đem lợi ích 3 nhóm này đặt trong bối cảnh xã hội và thực tiễn không phù hợp thì quá trình triển khai tự chủ không khả thi và sẽ gặp nhiều vướng mắc.