Giải mã các rối loạn giấc ngủ bằng phương pháp đa ký

Theo PGS. TS Nguyễn Thanh Bình, trưởng Khoa Thần kinh và Bệnh Alzheimer, Bệnh viện Lão khoa Trung ương, đa ký giấc ngủ là xét nghiệm chuyên sâu về giấc ngủ, có các kênh để đo điện não đồ, nhãn cầu đồ, điện cơ, điện tim, lưu lượng dòng khí qua mũi miệng, vận động cơ ngực, bụng, nồng độ oxy bão hòa trong máu. Ngoài ra, nó còn đo tiếng ngáy, xác định vị trí tư thế cơ thể, đo cử động chân và có video để theo dõi các diễn biến trong đêm của bệnh nhân.

Thiết bị cung cấp đầy đủ các thông tin về giấc ngủ cũng như các rối loạn khác xảy ra trong giấc ngủ như rối loạn hô hấp, các bất thường về vận động và hành vi... Thời gian ghi đa ký giấc ngủ thường kéo dài từ 21h tới 6h sáng hôm sau. Giai đoạn chuẩn bị mất khoảng 60 phút.

Kết quả ghi đa ký giấc ngủ giúp bác sĩ chẩn đoán và theo dõi các rối loạn giấc ngủ như hô hấp, vận động, mất ngủ kéo dài của bệnh nhân. Từ đó, bác sĩ sẽ đưa ra chỉ định phù hợp để điều trị bệnh nhân.

Từ năm 2008, Bệnh viện Lão khoa Trung ương đã thành lập phòng ghi điện não đồ Video và Giấc ngủ. Đây là cơ sở đầu tiên tại miền Bắc triển khai kỹ thuật đa ký giấc ngủ đồng thời đào tạo chuyên sâu về kỹ thuật ghi đa ký giấc ngủ cho các bác sĩ và kỹ thuật viên.

Hiện bệnh viện đã chẩn đoán và điều trị hiệu quả cho nhiều bệnh nhân có rối loạn giấc ngủ, đặc biệt là các trường hợp ngừng thở do tắc nghẽn khi ngủ, mất ngủ kéo dài, hội chứng cử động chi có chu kỳ...

Khi nào cần ghi đa ký giấc ngủ

Bác sĩ cho biết, bệnh nhân bị rối loạn hô hấp, rối loạn hành vi, ngủ nhiều ban ngày, mất ngủ lâu dài nên ghi đa ký giấc ngủ. Cụ thể:

Rối loạn hô hấp trong khi ngủ

Phương pháp này giúp chẩn đoán các trường hợp nghi ngờ có hội chứng ngừng thở do tắc nghẽn khi ngủ. Bệnh nhân ngáy to, có cơn ngừng thở lúc ngủ, buồn ngủ ban ngày không giải thích được, thường xảy ra ở người béo phì. Bệnh nhân rối loạn hô hấp khi ngủ kết hợp với rối loạn cơ hô hấp, cơ thành ngực (bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính...). Rối loạn hô hấp khi ngủ kết hợp với các bệnh không thuộc nhóm hô hấp: suy tim tắc nghẽn, béo phì, suy giáp, bệnh lý thần kinh...

Rối loạn vận động và hành vi khi ngủ

Người bệnh có rối loạn vận động do mắc các hội chứng như hội chứng chân không nghỉ và cử động chi có chu kỳ hoặc mộng du, cơn hoảng sợ ban đêm, mê nói khi ngủ...

Chứng ngủ nhiều ban ngày không do rối loạn hô hấp

Bệnh khởi phát ở cả người trẻ và người cao tuổi do xuất hiện những cơn ngủ rũ hoặc ngủ quá nhiều vào ban ngày.

Mất ngủ và các rối loạn khác

Mất ngủ có thể do rối loạn hô hấp hoặc rối loạn vận động trong khi ngủ. Ghi đa ký giấc ngủ được chỉ định trong một số trường hợp mất ngủ đặc biệt để đánh giá khách quan tình trạng mất ngủ cũng như tìm nguyên nhân mất ngủ.

Ngoài ra, ghi đa ký giấc ngủ còn giúp bác sĩ chẩn đoán phân biệt giữa động kinh khi ngủ với các rối loạn vận động và hành vi trong khi ngủ.

Đa ký giấc ngủ là xét nghiệm được thực hiện tại phòng thăm dò dành riêng cho giấc ngủ. Phòng được thiết kế đẹp, cách âm, có ánh sáng vừa phải tạo cảm giác giống như phòng ngủ ở nhà, giúp bệnh nhân có sự thoải mái và dễ chịu.

Kỹ thuật viên đặt điện cực và các thiết bị cho bệnh nhân, khởi động và kiểm tra máy xong sẽ bắt đầu ghi và ghi liên tục cả đêm. Trong đêm, tất cả hoạt động điện não, thông số về nhịp tim, hô hấp, nồng độ oxy bão hoà, tiếng ngáy, các cử động chi, tư thế của cơ thể... sẽ được ghi lại. 

Bệnh nhân được tháo điện cực và các phụ kiện vào sáng hôm sau.

Điều dưỡng Tạ Duy Long, kỹ thuật viên tại bệnh viện, cho biết trước khi tiến hành ghi đa ký giấc ngủ, bác sĩ sẽ hướng dẫn bệnh nhân thực hiện các thao tác như nhắm mắt, mở mắt, nhìn sang trái, phải, nhìn lên trên, xuống dưới... để kiểm tra máy.

Ngoài ra, 3 ngày trước khi tiến hành xét nghiệm, bệnh nhân tránh sử dụng bia rượu, cà phê, chè, các loại thuốc an thần. Người bệnh cần tắm gội sạch sẽ vào buổi chiều tối trước khi ghi, đồng thời nên mang theo quần áo thoải mái để mặc trong đêm điện não.

Sau khi có kết quả, bác sĩ chỉ định phương pháp điều trị phù hợp cho bệnh nhân. Bệnh nhân mắc hội chứng ngừng thở do tắc nghẽn khi ngủ mức độ trung bình và nặng, phương pháp điều trị bằng thở áp lực dương liên tục mang lại hiệu quả cao, nâng cao chất lượng cuộc sống.

"Đây là tiêu chuẩn vàng trong chẩn đoán và theo dõi điều trị rối loạn như hô hấp, vận động, mất ngủ kéo dài", bác sĩ Bình nhấn mạnh.