(VTC News) – Chỉ với 25 ngàn đồng, người tiêu dùng có thể mua được 1 kg bột khai về để làm mềm thịt. Điều kinh khủng là thứ bột này có mùi khai khủng khiếp, với 2 kg thịt, chỉ cần cho hơn 1 thìa nhỏ bột khai có thể khiến thịt rất nhanh mềm.
Bột làm mềm thịt bốc mùi nghẹt thở
Chị Thu Huệ, trú tại phố Hoàng Hoa Thám (Ba Đình, Hà Nội) cho biết chính mắt chị trông thấy 1 nhà hàng dùng một chất bột mà chị cho rằng đó là chất sodium bircabonate (Soda), hoặc 1 chất tương tự để làm mềm và trắng thịt gà.
Vì là người làm trong lĩnh vực hóa học nên chị cho rằng: Chiêu dùng soda làm mềm thịt thì không đâu xa lạ, nhà hàng T.C và A.C chắc chắn đã sử dụng phụ gia này để hầm bò vì khi ăn thịt bò thấy thớ thịt mềm và giãn ra chứ không mềm theo kiểu nấu thông thường.
Theo khảo sát của chúng tôi tại một số chợ trên địa bàn Hà Nội ghi nhận, tại chợ Đồng Xuân, (quận Hoàn Kiếm) là “lò" bán buôn các chất phụ gia thực phẩm không có nguồn gốc xuất xứ. Bà chủ quầy Lợi Nghĩa cho biết hiện cửa hàng bà có bán “cần sủi” là bột để làm nhừ thịt. Khi muốn thịt bò, chân giò hay bất cứ cái gì dai và muốn nhừ nhanh thì chỉ cần cho ít bột này vào thịt cùng với nước lạnh, sau đó đun sôi là nhừ. Chân giò, thịt bò khi dùng bột này vừa nhừ mà không bị nát.
Với thịt ế trước khi dùng cần rửa sạch rồi cho vào nước lã có pha bột cần sủi sau đó chế biến sẽ không còn mùi thịt ôi.
Mức giá bà chủ Lợi Nghĩa đưa ra là 25 ngàn đồng/kg, nếu khách hàng mua cả tải 25 kg thì có giá 22 ngàn đồng/kg. Khi chúng tôi hỏi về xuất xứ bột này, bà chủ quầy khẳng định: “Cái này (bột làm mềm thịt) là của Trung Quốc, còn Việt Nam chưa đủ trình độ làm!”.
Khác với tên gọi “cần sủi” của bà chủ quầy Lợi Nghĩa, tại chợ Thành Công A (Đống Đa, Hà Nội), chị bán hàng khô tên Huệ giới thiệu cho khách bột làm mềm thịt được đóng trong hộp nhựa trắng, có nhãn màu xanh đề là chất “bicarbonnate of soda” có trọng lượng 100gr.
Chị Huệ cho biết: “Bột soda này dùng để ướp cho móng giò, thịt bò cho ngấm và khi đun sẽ rất nhanh chín và mềm. 1kg thịt chỉ cần 1 thìa nhỏ bột. Nhà hàng họ toàn dùng. Chị hay đưa hàng cho nhà hàng, khách sạn. Cứ mua về dùng đi, thích lắm vì không có mùi vị gì đâu. Em cho vào bất cứ loại nào em thích dừ nhanh. Dùng cái này có đáng bao nhiêu tiền đâu em”.
Khi chúng tôi hỏi về nguồn gốc sản phẩm này, chị chủ hàng ngập ngừng nói: “Chị cũng chả nhớ của nước nào”. Cuối cùng, chúng tôi mua hộp bột làm mềm thịt với giá 28 ngàn đồng và chị chủ nói hàng này đang lên giá.
Theo quan sát của chúng tôi, vỏ hộp làm khá đơn giản, chỉ cần cậy nhẹ là nắp bật ra, trên nắp không hề có niêm phong. Mở ra bên trong có bột mịn màu trắng, không mùi, tuy nhiên bột đã vón cục.
Ngoài bao bì nêu rõ thương hiệu của sản phẩm này là “Kings” có chứa chất bicardbonate of soda, ngoài ra, thông tin trên bao bì bằng tiếng Anh với dòng chữ “product of Australia” (sản phẩm của Úc – pv), imported by Barkath stores ltd, Singapore (nhập khẩu bởi công ty TNHH Barkath Stores, Singapore). Đồng thời, trên vỏ còn có thông tin “imported and packed by Barkath foods, Mailaysia (nhập khẩu và đóng gói bởi công ty thực phẩm Barkath, Malaysia – pv).
Dù có những thông tin trên nhưng liệu đây có thực sự là thông tin trung thực khi bao bì làm quá đơn giản, không nêu rõ công dụng, điện thoại, địa chỉ cơ sở sản xuất?
Còn tại chợ Ngọc Hà (Ba Đình) khi chúng tôi hỏi mua “cần sủi” bà chủ sạp thứ 2 trong dãy hàng khô lôi ngay ra một hộp trắng trên có in nhãn hiệu màu xanh giống hệt hộp bột nhừ chúng tôi mua tại chợ Thành Công A. Bà chủ đon đả giới thiệu: “Cái này cho vào thịt thì nhừ luôn mà không độc hại gì, nó là của mình (của Việt Nam sản xuất – pv). Cái này gọi là gì cô quên mất rồi, nhưng chắc chắn nó là bột nhừ.
Cháu mua lọ này dùng mới ngon, nó không có mùi chứ cháu dùng bột khai thì mùi nó kinh khủng lắm. Nếu cháu mua bột khai bán theo cân thì nó rẻ”.
Còn bà Năm, bán hàng khô ở quầy bên cạnh khi được chúng tôi hỏi mua bột khai (một loại bột nhừ khác), bà liền lôi ra một hộp sắt, phía trong là túi ni lông bọc thứ bột trắng. Chỉ vừa mở nắp, dù đứng cách bà Năm đến 3 mét mà chúng tôi vẫn ngửi thấy mùi khai bốc lên rất khó chịu và gây ngạt thở.
Bà Năm nói nếu mua cả kg thì giá là 30 ngàn đồng, mua lẻ giá 5 ngàn đồng/lạng.
Chúng tôi thấy người bán hàng gọi bột để làm nhừ thịt nhanh là bột khai liền thắc mắc có phải là bột “cần sủi”? Bà Năm giọng gắt lên: “Còn là cái gì nữa, cứ cho bột vào nồi hầm cho nhừ hoặc cho vào bánh bao, bánh chuối, bánh khoai cho nó phồng lên”. Đặt thêm vài câu hỏi, bà cụ trên 70 tuổi này cao giọng nói: “Hỏi người ta chứ tôi biết đâu, đi hỏi người ta rồi đến đây tôi bán cho”.
Miệng nói vậy, nhưng bà Năm vẫn lấy ra một lạng bột khai và bán cho chúng tôi.
Lập lờ hóa chất công nghiệp và phụ gia thực phẩm
Sau khi có 2 mẫu bột làm mềm thịt, chúng tôi đã hỏi ý kiến của tiến sĩ Bùi Quang Thuật, chủ nhiệm bộ môn Dầu, Hương Liệu và Phụ gia thực phẩm, Viện Công nghệ Thực phẩm, 301 Nguyễn Trãi, Thanh Xuân, Hà Nội.
TS Thuật cho biết: “Sodium bicarbonate (còn có tên gọi khác là baking soda; sodium hydrogen carbonate; sodium acid carbonate; bicarbonate of soda, công thức hóa học: NaHCO3) là hóa chất thông dụng trong công nghiệp và dùng trong lĩnh vực y tế, thực phẩm. Nhưng dùng trong thực phẩm và y tế đòi hỏi chất này tinh khiết.
Cụ thể, bicarbonate of soda trong công nghiệp là chất tẩy rửa, làm mềm nước nhiễm axit… Trong y học là thuốc làm trung hòa axit ở người mắc bệnh đau dạ dày. Trong thực phẩm dùng để làm mềm thịt, làm bánh…”
Vậy có khả năng, người bán hàng không có kiến thức hay chính họ lờ đi để kiếm được lợi nhuận?
Ngoài việc chất làm mềm thịt được bán ở các chợ như khảo sát sơ lược của chúng tôi thì ở các công ty bán hóa chất cũng rao bán bột bicarbonate of soda với mức giá từ 5.200 đồng – 5.500 đồng/kg.
Cụ thể, công ty TNHH An Phú (Thái Thịnh, Đống Đa, Hà Nội; ĐT: 04-38354720 ) bán bicarbonate of soda với giá 5.500 đồng/kg (chưa thuế VAT). Ở đây chỉ bán bao 25 kg trở lên, không bán lẻ.
Trong thông tin giới thiệu, người bán hàng cũng nói rõ sản phẩm này dùng trong lĩnh vực công nghiệp, không phải thực phẩm bởi tỉ lệ sodium bicarbonate (NaHCO3) là 99%. Ngoài ra, trong chất này còn có lẫn kim loại nặng như Pb, Asen…
Như vậy, liệu sản phẩm này nếu được mua về để bán ngoài chợ cho người chế biến thực phẩm thì sẽ ảnh hưởng sức khỏe cho người ăn.
TS Thuật cho rằng: “Vấn đề sai của những người tiêu dùng là chất dùng trong công nghiệp nhưng lại mua về dùng trong thực phẩm. Hoặc có thể họ mua nhầm sản phẩm công nghiệp để dùng trong thực phẩm”.
Vì vậy, theo TS Thuật, cần các cơ quan quản lý và thanh tra về vệ sinh an toàn thực phẩm đồng thời phải có chế tài nghiêm minh xử đúng người đúng tội may ra mới có hiệu quả trong vệ sinh an toàn thực phẩm.
Bài, ảnh:Nguyễn Tâm
Bột làm mềm thịt bốc mùi nghẹt thở
Chị Thu Huệ, trú tại phố Hoàng Hoa Thám (Ba Đình, Hà Nội) cho biết chính mắt chị trông thấy 1 nhà hàng dùng một chất bột mà chị cho rằng đó là chất sodium bircabonate (Soda), hoặc 1 chất tương tự để làm mềm và trắng thịt gà.
| Bột khai mua tại chợ Ngọc Hà bốc lên mùi khai đến nghẹt thở. Theo bà bán hàng tên Năm, bột khai cho vào làm nhừ thịt rất nhanh, cho vào bánh bao, bánh khoai để bánh phồng lên. |
Vì là người làm trong lĩnh vực hóa học nên chị cho rằng: Chiêu dùng soda làm mềm thịt thì không đâu xa lạ, nhà hàng T.C và A.C chắc chắn đã sử dụng phụ gia này để hầm bò vì khi ăn thịt bò thấy thớ thịt mềm và giãn ra chứ không mềm theo kiểu nấu thông thường.
Theo khảo sát của chúng tôi tại một số chợ trên địa bàn Hà Nội ghi nhận, tại chợ Đồng Xuân, (quận Hoàn Kiếm) là “lò" bán buôn các chất phụ gia thực phẩm không có nguồn gốc xuất xứ. Bà chủ quầy Lợi Nghĩa cho biết hiện cửa hàng bà có bán “cần sủi” là bột để làm nhừ thịt. Khi muốn thịt bò, chân giò hay bất cứ cái gì dai và muốn nhừ nhanh thì chỉ cần cho ít bột này vào thịt cùng với nước lạnh, sau đó đun sôi là nhừ. Chân giò, thịt bò khi dùng bột này vừa nhừ mà không bị nát.
Với thịt ế trước khi dùng cần rửa sạch rồi cho vào nước lã có pha bột cần sủi sau đó chế biến sẽ không còn mùi thịt ôi.
Mức giá bà chủ Lợi Nghĩa đưa ra là 25 ngàn đồng/kg, nếu khách hàng mua cả tải 25 kg thì có giá 22 ngàn đồng/kg. Khi chúng tôi hỏi về xuất xứ bột này, bà chủ quầy khẳng định: “Cái này (bột làm mềm thịt) là của Trung Quốc, còn Việt Nam chưa đủ trình độ làm!”.
| Hộp bột làm mềm thịt có ghi thành phần là chất bicarbonate of soda mua với gía 28 ngàn đồng/hộp. |
Khác với tên gọi “cần sủi” của bà chủ quầy Lợi Nghĩa, tại chợ Thành Công A (Đống Đa, Hà Nội), chị bán hàng khô tên Huệ giới thiệu cho khách bột làm mềm thịt được đóng trong hộp nhựa trắng, có nhãn màu xanh đề là chất “bicarbonnate of soda” có trọng lượng 100gr.
Chị Huệ cho biết: “Bột soda này dùng để ướp cho móng giò, thịt bò cho ngấm và khi đun sẽ rất nhanh chín và mềm. 1kg thịt chỉ cần 1 thìa nhỏ bột. Nhà hàng họ toàn dùng. Chị hay đưa hàng cho nhà hàng, khách sạn. Cứ mua về dùng đi, thích lắm vì không có mùi vị gì đâu. Em cho vào bất cứ loại nào em thích dừ nhanh. Dùng cái này có đáng bao nhiêu tiền đâu em”.
Khi chúng tôi hỏi về nguồn gốc sản phẩm này, chị chủ hàng ngập ngừng nói: “Chị cũng chả nhớ của nước nào”. Cuối cùng, chúng tôi mua hộp bột làm mềm thịt với giá 28 ngàn đồng và chị chủ nói hàng này đang lên giá.
| Bột trong hộp có nhãn hiệu "Kings" đã bị vón cục. |
Theo quan sát của chúng tôi, vỏ hộp làm khá đơn giản, chỉ cần cậy nhẹ là nắp bật ra, trên nắp không hề có niêm phong. Mở ra bên trong có bột mịn màu trắng, không mùi, tuy nhiên bột đã vón cục.
Ngoài bao bì nêu rõ thương hiệu của sản phẩm này là “Kings” có chứa chất bicardbonate of soda, ngoài ra, thông tin trên bao bì bằng tiếng Anh với dòng chữ “product of Australia” (sản phẩm của Úc – pv), imported by Barkath stores ltd, Singapore (nhập khẩu bởi công ty TNHH Barkath Stores, Singapore). Đồng thời, trên vỏ còn có thông tin “imported and packed by Barkath foods, Mailaysia (nhập khẩu và đóng gói bởi công ty thực phẩm Barkath, Malaysia – pv).
Dù có những thông tin trên nhưng liệu đây có thực sự là thông tin trung thực khi bao bì làm quá đơn giản, không nêu rõ công dụng, điện thoại, địa chỉ cơ sở sản xuất?
| Vỏ đề sản phẩm của Úc, nhưng không biết đơn vị nào sản xuất và không có địa chỉ cụ thể. |
Còn tại chợ Ngọc Hà (Ba Đình) khi chúng tôi hỏi mua “cần sủi” bà chủ sạp thứ 2 trong dãy hàng khô lôi ngay ra một hộp trắng trên có in nhãn hiệu màu xanh giống hệt hộp bột nhừ chúng tôi mua tại chợ Thành Công A. Bà chủ đon đả giới thiệu: “Cái này cho vào thịt thì nhừ luôn mà không độc hại gì, nó là của mình (của Việt Nam sản xuất – pv). Cái này gọi là gì cô quên mất rồi, nhưng chắc chắn nó là bột nhừ.
Cháu mua lọ này dùng mới ngon, nó không có mùi chứ cháu dùng bột khai thì mùi nó kinh khủng lắm. Nếu cháu mua bột khai bán theo cân thì nó rẻ”.
Còn bà Năm, bán hàng khô ở quầy bên cạnh khi được chúng tôi hỏi mua bột khai (một loại bột nhừ khác), bà liền lôi ra một hộp sắt, phía trong là túi ni lông bọc thứ bột trắng. Chỉ vừa mở nắp, dù đứng cách bà Năm đến 3 mét mà chúng tôi vẫn ngửi thấy mùi khai bốc lên rất khó chịu và gây ngạt thở.
Bà Năm nói nếu mua cả kg thì giá là 30 ngàn đồng, mua lẻ giá 5 ngàn đồng/lạng.
Chúng tôi thấy người bán hàng gọi bột để làm nhừ thịt nhanh là bột khai liền thắc mắc có phải là bột “cần sủi”? Bà Năm giọng gắt lên: “Còn là cái gì nữa, cứ cho bột vào nồi hầm cho nhừ hoặc cho vào bánh bao, bánh chuối, bánh khoai cho nó phồng lên”. Đặt thêm vài câu hỏi, bà cụ trên 70 tuổi này cao giọng nói: “Hỏi người ta chứ tôi biết đâu, đi hỏi người ta rồi đến đây tôi bán cho”.
| Món thịt bò, chân giò heo thường được nhiều nhà hàng dùng bột làm nhừ vừa đỡ tốn công ninh vừa giữ nguyên hình dáng món ăn. Nhưng điều quan trọng là nhà hàng dùng bột soda trong thực phẩm hay bột soda công nghiệp? |
Miệng nói vậy, nhưng bà Năm vẫn lấy ra một lạng bột khai và bán cho chúng tôi.
Lập lờ hóa chất công nghiệp và phụ gia thực phẩm
Sau khi có 2 mẫu bột làm mềm thịt, chúng tôi đã hỏi ý kiến của tiến sĩ Bùi Quang Thuật, chủ nhiệm bộ môn Dầu, Hương Liệu và Phụ gia thực phẩm, Viện Công nghệ Thực phẩm, 301 Nguyễn Trãi, Thanh Xuân, Hà Nội.
TS Thuật cho biết: “Sodium bicarbonate (còn có tên gọi khác là baking soda; sodium hydrogen carbonate; sodium acid carbonate; bicarbonate of soda, công thức hóa học: NaHCO3) là hóa chất thông dụng trong công nghiệp và dùng trong lĩnh vực y tế, thực phẩm. Nhưng dùng trong thực phẩm và y tế đòi hỏi chất này tinh khiết.
Cụ thể, bicarbonate of soda trong công nghiệp là chất tẩy rửa, làm mềm nước nhiễm axit… Trong y học là thuốc làm trung hòa axit ở người mắc bệnh đau dạ dày. Trong thực phẩm dùng để làm mềm thịt, làm bánh…”
| Hàng khô chợ Đồng Xuân luôn có các phụ gia thực phẩm không rõ nguồn gốc.Chủ sạp chỉ bày lên những hàng có nhãn mác, còn hàng không nhãn mác thì cất phía trong quầy. |
TS Thuật nhấn mạnh về độ tinh khiết của chất NaHCO3 vì nếu không sẽ có tạp chất kim loại nặng như chì, asen, thủy ngân. Khi đó, người ăn vào sẽ có nguy cơ tích tụ trong cơ thể và gây bệnh ung thư.
Còn chất bột khai, TS Thuật cho rằng, nếu nhìn cảm qua thì không thể biết đó là chất gì mà phải đi xét nghiệm. Tuy nhiên, với mùi khai đó TS Thuật cho rằng bột này có thể là Ammodium bicarbonate.
Với chất bột làm mềm thịt trên, câu hỏi đặt ra là người mua về để ướp thịt đã mua đúng chất đó dùng cho thực phẩm hay họ mua chất dùng trong công nghiệp để dùng vào thực phẩm. Vì theo TS. Nguyễn Xuân Lãng, Trưởng Phòng Thí nghiệm trọng điểm, Viện Hóa học Công nghiệp Việt Nam thì cùng chất đó, nhưng dùng trong lĩnh vực công nghiệp giá sẽ rẻ hơn rất nhiều so với cùng một hóa chất đó nhưng được phép dùng trong thực phẩm.
Vậy có khả năng, người bán hàng không có kiến thức hay chính họ lờ đi để kiếm được lợi nhuận?
| Với đống thịt bò lèo nhèo gân này, chỉ cần bóp với ít bột bicarbonate of soda sẽ rất nhanh nhừ như lời của bà chủ sạp Lợi Nghĩa nói. |
Ngoài việc chất làm mềm thịt được bán ở các chợ như khảo sát sơ lược của chúng tôi thì ở các công ty bán hóa chất cũng rao bán bột bicarbonate of soda với mức giá từ 5.200 đồng – 5.500 đồng/kg.
Cụ thể, công ty TNHH An Phú (Thái Thịnh, Đống Đa, Hà Nội; ĐT: 04-38354720 ) bán bicarbonate of soda với giá 5.500 đồng/kg (chưa thuế VAT). Ở đây chỉ bán bao 25 kg trở lên, không bán lẻ.
Trong thông tin giới thiệu, người bán hàng cũng nói rõ sản phẩm này dùng trong lĩnh vực công nghiệp, không phải thực phẩm bởi tỉ lệ sodium bicarbonate (NaHCO3) là 99%. Ngoài ra, trong chất này còn có lẫn kim loại nặng như Pb, Asen…
Như vậy, liệu sản phẩm này nếu được mua về để bán ngoài chợ cho người chế biến thực phẩm thì sẽ ảnh hưởng sức khỏe cho người ăn.
TS Thuật cho rằng: “Vấn đề sai của những người tiêu dùng là chất dùng trong công nghiệp nhưng lại mua về dùng trong thực phẩm. Hoặc có thể họ mua nhầm sản phẩm công nghiệp để dùng trong thực phẩm”.
Vì vậy, theo TS Thuật, cần các cơ quan quản lý và thanh tra về vệ sinh an toàn thực phẩm đồng thời phải có chế tài nghiêm minh xử đúng người đúng tội may ra mới có hiệu quả trong vệ sinh an toàn thực phẩm.
Công dụng của sodium bicarbonate Trong thực phẩm, chất sodium bicarbonate dùng để nở bột, nhanh mềm thịt…nhưng cần có nhãn mác đầy đủ nêu rõ dùng trong thực phẩm. Nếu không đạt độ tinh khiết, sẽ có lẫn tạp chất như asen, thủy ngân, chì có nguy cơ gây ung thư… Trong công nghiệp hay gia đình dùng chất này để: Làm mềm nước nhiễm axit, làm sạch ghế sofa, cho vào tủ lạnh để khỏi bị ám mùi, tẩy đồ bạc bị đen, cọ toa lét, cọ vết dầu mỡ… |
Bài, ảnh:Nguyễn Tâm
Bình luận