Đề xuất cấm lưu hành thuốc lá điện tử tại Việt Nam

Đó là đề xuất của TS.BS Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội) tại Hội nghị tập huấn nâng cao năng lực truyền thông về phòng chống tác hại thuốc lá do Bộ Thông tin và Truyền thông tổ chức.

TS.BS Nguyễn Trung Nguyên khẳng định, thuốc lá điện tử là sản phẩm gây hại, hầu như tuần nào trung tâm cũng tiếp nhận các ca ngộ độc thuốc lá điện tử. Gần đây nhất là bệnh nhân nam, 17 tuổi, hút cả thuốc lá thường và thuốc lá điện tử, nhập viện ngày 21/11. 

Bệnh nhân nhập viện với trạng thái hoảng hốt, biểu hiện rối loạn ý thức, không thể giao tiếp, kích động co giật, kích thích, vã mồ hôi. Đó là các triệu chứng điển hình của tình trạng ngộ độc. 

TS Nguyên cho biết, hàm lượng nicotine trong thuốc lá điện tử cao hơn rất nhiều lần so với thuốc lá thông thường. Đây là chất độc, khả năng gây nghiện cao.

Theo một nghiên cứu trên thế giới vào năm 2018, ước tính cứ 1 người bỏ được thuốc lá khi dùng thuốc lá điện tử thì có thêm 80 trẻ vị thành niên nghiện nicotine. 

Ngoài ra, các loại thuốc lá điện tử chứa rất nhiều loại hóa chất, đều là các hóa chất nhân tạo tổng hợp với số lượng khổng lồ, thay đổi các hóa chất liên tục. Điều này làm phát sinh loạt bệnh/ngộ độc mới nổi, thậm chí y học chưa biết. Bên cạnh đó, thuốc lá điện tử còn tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ. 

"Thuốc lá điện tử chứa quá nhiều chất, phức tạp hơn cả thuốc lá truyền thống. Nó còn là nơi "núp bóng" của ma túy thế hệ mới, cần sa tổng hợp. Hiện nay cần sa tổng hợp chủ yếu tồn tại dưới dạng thuốc lá điện tử, một số ít tồn tại dưới dạng cỏ Mỹ", TS Nguyên nhấn mạnh. 

Theo bác sĩ, thuốc lá điện tử khó xét nghiệm, khó kiểm tra, chứa toàn các loại hóa chất mới, độc tính rất mạnh, không khác gì ma túy đá, thậm chí còn phức tạp hơn.

"Quá nhiều vấn đề bệnh tật liên quan đến thuốc lá điện tử. Chúng ta hít vào người là hít vào đường hô hấp, hấp thu gần như 100% giống như tiêm thuốc thẳng vào tĩnh mạch, tiêm hóa chất trực tiếp vào máu", TS Nguyên nói. 

Thuốc lá điện tử mới hoàn toàn có hại nên phải cấm tuyệt đối để bảo vệ thế hệ trẻ tương lai. Các sản phẩm thuốc lá mới còn làm tăng nguy cơ bắt đầu hút thuốc lá điếu ở giới trẻ, cản trở nỗ lực giảm sử dụng thuốc lá. Các sản phẩm này tiếp cận chủ yếu đến người trẻ, chưa sử dụng thuốc lá bao giờ.

Trên thị trường còn nhiều sản phẩm thuốc lá điện tử được thiết kế nhỏ gọn, bắt mắt, đóng gói như sữa, kẹo, đồ chơi, USB, thỏi son, nhiều hương vị (1.800 hương vị) có thể gây nghiện và giá rẻ.

Theo Quỹ Phòng chống tác hại của thuốc lá, Bộ Y tế, thuốc lá điện tử là sản phẩm có hại cho sức khỏe và đang có thực trạng trà trộn ma túy. Đây là sản phẩm gây nghiện. Thực trạng sử dụng thuốc lá điện tử trong học sinh, sinh viên tăng lên nhưng chưa phải là phổ biến. Vì thế, chúng ta phải ngăn chặn ngay khi còn có thể ngăn ngừa được. 

Việt Nam cần cấm hoàn toàn dưới mọi hình thức mua bán, sản xuất, nhập khẩu đối với các sản phẩm mới này (thuốc lá điện tử, thuốc lá làm nóng, shisha). 

Chúng ta cũng cần tăng cường truyền thông, nâng cao nhận thức về tác hại của thuốc lá mới và ngăn chặn việc bắt đầu sử dụng thuốc lá mới tại Việt Nam, chú trọng đến trẻ em. Đồng thời, tăng cường và nỗ lực hơn trong phòng chống buôn lậu thuốc lá mới, kinh doanh, quảng cáo bất hợp pháp trên môi trường mạng.

Hút thuốc lá là nguyên nhân dẫn tới 8 triệu ca tử vong mỗi năm trên thế giới (trong đó khoảng 1 triệu ca tử vong do hút thuốc thụ động).

Theo ước tính của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), tổn thất kinh tế toàn cầu do thuốc lá gây ra mỗi năm là 1.400 tỷ USD. Thuốc lá cũng là nguyên nhân làm cho rừng bị tàn phá và ô nhiễm môi trường.

Ông Hồ Hồng Hải, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ Thông tin và Truyền thông, cho biết, hàng năm, khoảng 5% diện tích rừng bị phá để trồng cây thuốc lá, cũng như lấy gỗ để sấy thuốc lá. Ước tính, mỗi năm cần 18 tỷ cây xanh để làm củi sấy thuốc lá. 

Việc sử dụng thuốc lá, thải ra môi trường mỗi năm khoảng từ 3.000 đến 6.000 tấn formaldehyde, từ 12 nghìn đến 47 nghìn tấn nicotine và từ 300 đến 600 triệu kilogram chất thải độc hại của các mẩu thuốc lá.