Dạy con cách quản lý tài chính từ chiếc phong bao lì xì

Theo nhà nghiên cứu văn hóa Trần Hữu Sơn, phong tục này bắt nguồn từ một sự tích. Sự tích kể rằng, phong tục lì xì ngày Tết Nguyên đán bắt nguồn từ Trung Quốc.

Theo truyền thuyết, có một con yêu quái thường xuất hiện vào đêm giao thừa, thích xoa đầu trẻ con đang ngủ ngon giấc khiến chúng giật mình khóc thét lên. Hôm sau, trẻ đau đầu, sốt cao. Vì vậy các bậc cha mẹ không dám ngủ để canh phòng.

Có một cặp vợ chồng ngoài 50 tuổi mới sinh được mụn con trai. Tết năm ấy, có 8 vị tiên dạo qua nhà, biết trước cậu bé này sẽ gặp tai họa với yêu quái liền hóa thành 8 đồng tiền, ngày đêm túc trực bên bé. Sau khi chú bé ngủ say, hai vợ chồng lấy giấy đỏ gói những đồng tiền này lại, đặt lên gối con rồi đi ngủ. Nửa đêm, con yêu quái xuất hiện, vừa giơ tay định xoa đầu đứa trẻ thì từ bên chiếc gối lóe lên những tia vàng sáng rực khiến nó sợ hãi bỏ chạy.

 Việc lấy giấy đỏ gói tiền được kể lại cho bà con làng xóm. Mọi người vui mừng, bắt chước làm theo và dần dần trở thành phong tục mừng tuổi đầu năm. Và cho đến bây giờ thì phong tục lì xì đầu năm đã trở thành nét đẹp văn hóa đậm đà của người Trung Quốc và người Việt.

Bên cạnh đó, lì xì là phiên âm của từ "lợi thị" trong tiếng Trung, có nghĩa là được lợi, được tiền, được may mắn. Do đó, tiền lì xì là tiền đem lại cái may mắn, điều lành, điều tốt cho trẻ em dịp đầu năm.

Về ý nghĩa của phong bao lì xì, theo chuyên gia văn hóa Trần Hữu Sơn, ý nghĩa của phong bao lì xì không nằm ở số tiền mừng mà quan trọng là ở thiện ý, ý nghĩa tốt đẹp của hành động. Tiền lì xì không quy định là mệnh giá nào, thường là những món tiền nhỏ, gồm cả tiền lẻ và tiền chẵn.

Lì xì là người trên giúp người dưới có cơ may, tạo cho người dưới có vốn làm ăn. Tiền lì xì thường là số lẻ để biểu trưng cho sự sinh sôi nảy nở. "Vốn" ở đây mang tính tượng trưng nên không quan trọng mệnh giá tiền trong phong bao lì xì.

Thông thường, cứ vào ngày đầu tiên của năm mới, mọi người đều xúng xính trong những bộ quần áo mới, chúc Tết họ hàng và bạn bè. Những người lớn tuổi sẽ trao cho các bạn nhỏ những phong bao lì xì với ý nghĩa chúc phúc, cầu may.

Theo PGS.TS Trần Thành Nam - Chủ nhiệm khoa Các khoa học Giáo dục, Trường ĐH Giáo dục (Đại học Quốc gia Hà Nội), việc mừng tuổi chính là cơ hội để người lớn giáo dục con trẻ về sự biết ơn, kỹ năng quản trị tài chính... Cha mẹ nên thống nhất với con rằng tiền lì xì không chỉ là món quà vật chất mà còn chứa đựng tình cảm của người tặng dành cho con. Đổi lại, cha mẹ cũng có trách nhiệm lì xì những bạn nhỏ khác.

Về cách sử dụng tiền lì xì sau Tết, PGS.TS Trần Thành Nam cho rằng, nếu con đã đến tuổi cần phải chi tiêu cho nhu cầu cá nhân như mua thiết bị học tập, quà sinh nhật tặng bạn... nên con sẽ giữ một phần, bố mẹ sẽ giữ một phần. Tỷ lệ như thế nào thì cha mẹ sẽ bàn bạc cùng con.

Cha mẹ phải tận dụng cơ hội này để cùng con lên kế hoạch chi tiêu phù hợp, giúp con nhận ra giá trị tốt đẹp của tiền mừng tuổi, không lệ thuộc vào giá trị vật chất đơn thuần trong những phong bao lì xì.

PGS.TS. Trần Thành Nam cũng cho rằng, các bậc cha mẹ cần xác định rõ rằng, nếu muốn giáo dục con hướng đến những giá trị của tình yêu thương và những nét đẹp văn hóa của dân tộc thông qua việc lì xì thì cách thức, tác phong, lời nói của người lớn khi đưa phong bao lì xì tặng trẻ cũng rất quan trọng. "Ý nghĩa của phong bao lì xì không chỉ nằm ở giá trị vật chất, mà còn được thể hiện qua thái độ, ở lời chúc tụng và gửi gắm tình cảm của người tặng đến người nhận. Bên cạnh đó, với những gia đình muốn tập trung vào giá trị tinh thần của phong tục mừng tuổi thì các bậc phụ huynh có thể chuyển những đồng tiền lì xì trở thành món quà sáng tạo, như lì xì hạt giống hoặc tự mình vẽ những phong bao lì xì mang lời chúc tốt đẹp".