Ông Trương Hoàng Hưng - bác sĩ Nhi khoa và giảng dạy lâm sàng tại Texas Tech University (TTU), Texas (Mỹ) có chia sẻ về sử dụng sao cho đúng khẩu trang N95 - được cho là loại tốt nhất hiện này - trong bối cảnh dịch corona diễn biến phức tạp:
Khẩu trang N95 là gì?
Thị trường hiện nay có 2 loại khẩu trang chính là: Khẩu trang y tế 3 lớp (Surgical mask) và N95 (có hoặc không có van thở). Việc sử dụng loại khẩu trang nào sẽ tuỳ thuộc vào mục đích, môi trường nào và tuổi tác của mỗi người.
Khẩu trang N95 có thể lọc được 95% bụi mịn 0.3 micron trong không khí. Như vậy N95 lọc tốt hơn khẩu trang y tế.
Tuy nhiên, N95 phải đeo khít kín khuôn mặt thì mới đạt được hiệu quả mong muốn. Đây là lợi điểm cũng là khuyết điểm, trong khi khẩu trang y tế thì hai bên đều hở.
N95 phải đeo kín, nên trẻ con không dùng được vì mặt nhỏ, người râu nhiều cũng không đeo được, vì kín làm hơi khó thở nên người có bệnh phổi. Người bệnh tim mạch cũng không đeo lâu được. Nhà sản xuất có làm thêm bộ phận van để khắc phục nhược điểm này cho mỗi chiếc khẩu trang.
N95 giá thành mắc hơn nên đeo thường xuyên mỗi ngày sẽ làm chi phí cao hơn.
Đeo khẩu trang có thể giảm nguy cơ mắc bệnh. (Ảnh: AFP)
Chữ KÍN khi đeo N95 tuy nghe nhẹ nhàng nhưng không phải dễ. Ở các bệnh viện ở Mỹ, khi vào làm việc hay đăng ký được vào khám chữa bệnh tại bệnh viện đó, người ta phải làm một cái thử nghiệm mang N95 đúng cách (fitting test).
Lần trước tôi làm test này, người ta đưa tôi một cái N95 đeo và sau đó xịt một thứ dung dịch có mùi khá nồng vào mặt. Hễ tôi còn ngửi được mùi đó là chưa đạt, phải chỉnh lại thanh kim loại ở mũi sao cho ôm kín sống mũi, chỉnh phần dưới cho ôm sát mặt, tới lần thứ 3-4 mới đạt.
Thử xong tôi đi về, vừa đi vừa nghĩ bụng, đeo 3-4 lần mới đạt, mỗi lần đeo một cái N95 lên không biết làm sao cho nó khít khao hoàn toàn như vừa thử nghiệm. Nói như vậy để biết rằng đeo N95 đúng cách rất khó, mà nếu đeo không đúng cách thì lại không khá hơn khẩu trang y tế là bao nhiêu.
Nói như vậy để thấy thật sự đeo N95 đúng cách rất khó, nếu đeo không đún thì hiệu quả không bằng khẩu trang y tế.
Đeo khẩu trang chống ô nhiễm
Chống ô nhiễm, cụ thể hơn là chống bụi mịn vì bụi to thì đường hô hấp cản gần hết, nên dùng khẩu trang N95 mới có khả năng chặn bụi mịn. Khẩu trang thường không lọc được các hạt bụi cực nhỏ, chủ yếu là chống nắng và chống đen thôi chứ không chống bụi mịn bao nhiêu.
Khi đeo thì phải cố gắng đeo sát với khuôn mặt, không thì tác dụng lại không như ý muốn.
Trẻ con thì không thể đeo được nên phải dùng khẩu trang thường và hạn chế tiếp xúc không khí ô nhiễm.
Đeo khẩu trang ngừa lây nhiễm bệnh
N95 lọc tốt hơn khẩu trang y tế nên ngừa lây nhiễm tốt hơn? Không hẳn vậy.
Kích thước virus nhỏ hơn khả năng lọc của hai loại nên đều có khả năng xuyên qua hai loại khẩu trang, tuy nhiên virus trong không khí thường không đi một mình mà nằm trong các hạt chất tiết li ti trong đàm nhớt, mà kích thước các hạt này lớn hơn, đều bị chặn lại bởi 2 loại.
Cho nên lợi thế về khả năng lọc của N95 không quá cao.
N95 kín hơn nên có thể giúp hạn chế hít các hạt nước chứa virus trong không khí, đúng, nhưng chỉ khi đeo N95 đúng cách và không có kẻ hở giữa khẩu trang và da mặt.
Chính vì hai nguyên nhân này mà khiến cho khả năng ngừa lây nhiễm bệnh của N95 chỉ tốt hơn kt y tế chút ít (10% và 20% trên nghiên cứu với virus cúm mùa).
Chỉ khi kết hợp với rửa tay thì khả năng ngừa bệnh mới tăng lên 30%
Khách du lịch thăm quan Vịnh Hạ Long được hướng dẫn cách phòng ngừa dịch viêm phổi cấp do virus corona (nCoV).
Ai nên đeo khẩu trang?
Có người cho rằng chỉ có người bệnh mới cần đeo khẩu trang để hạn chế phát tán mầm bệnh ra môi trường xung quanh. Thật ra không phải vậy.
Người bệnh thì chắc chắn là cần đeo rồi vì mỗi lần ho hay hắt hơi là phát tán hàng chục ngàn con virus vào không khí, phải đeo khẩu trang hay ho có che chắn.
Còn người không bệnh nên đeo khẩu trang khi phải làm việc hay đi vào môi trường có nguy cơ nhiễm bệnh cao. Khẩu trang giúp ngăn chặn các chất tiết như nước bọt bắn vào mặt hay vào không khí xung quanh khi người bệnh xung quanh ho khạc.
Nguy cơ cao khi:
- Tiếp xúc trực tiếp với người bệnh truyền nhiễm.
- Trong một môi trường có khả năng tiếp xúc virus gây bệnh qua đường hô hấp, vùng dịch.
- Phải sống, sinh hoạt trong một không gian kín trong thời gian kéo dài như xe bus, máy bay.
- Đám đông trong vùng dịch.
Không có cái khẩu trang nào ngăn cản hoàn toàn mầm bệnh.
Nếu có thể thì tôi đeo N95 nhất là trong môi trường nguy cơ cao. Nhưng không có thì khẩu trang y tế vẫn rất tốt, nhớ lèm rửa tay thường xuyên.
N95 chỉ đeo một ngày rồi bỏ, đừng tiếc tiền rồi đeo đi đeo lại nhiều lần. Lúc đó không phải bạn đang phòng bệnh mà là đang nuôi một đống vi trùng trong đó rồi hít đi hít lại.
Bình luận