Có nên giao công an xã làm nhiệm vụ điều tra?

Việc giao thêm một số hoạt động điều tra ban đầu cho Công an xã theo dự án Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự đang nhận nhiều ý kiến trái chiều.

(VTC News) - Việc giao thêm một số hoạt động điều tra ban đầu cho Công an xã theo dự án Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự đang nhận nhiều ý kiến trái chiều.

Sáng nay (27/2), tiếp tục chương trình phiên họp thứ 35, Ủy ban thường vụ Quốc hội đã thảo luận về các vấn đề lớn còn ý kiến khác nhau của dự án Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự.

Theo Ủy ban Tư pháp, việc giao thêm một số hoạt động điều tra ban đầu cho Công an xã sẽ vượt quá khả năng của Công an xã, dễ dẫn đến việc làm sai lệch trong điều tra vụ án hình sự, gây khó khăn cho Cơ quan điều tra chuyên trách hoặc làm bỏ lọt tội phạm, làm oan người vô tội.

Ủy ban thường vụ Quốc hội đã thảo luận về các vấn đề lớn còn ý kiến khác nhau của dự án Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự (Ảnh: Minh Chiến)

Bổ sung nhiệm vụ điều tra cho công an xã?

Đối với khoản 2 Điều 35 của dự thảo Luật bổ sung quy định Công an xã, phường, thị trấn, đồn Công an, trạm Công an là cơ quan khác của lực lượng cảnh sát trong Công an nhân dân được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra. 

Thường trực Ủy ban Tư pháp cho rằng, nhiệm vụ, quyền hạn của Công an xã đang được thực hiện theo Pháp lệnh Công an xã (tiếp nhận, phân loại xử lý theo thẩm quyền các vụ việc có dấu hiệu vi phạm pháp luật về an ninh, trật tự, an toàn xã hội trên địa bàn; kiểm tra người, đồ vật, giấy tờ tùy thân; lập hồ sơ ban đầu, lấy lời khai người bị hại….) và không được coi là Cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra. 

Theo ông Nguyễn Văn Hiện - Chủ nhiệm Ủy ban Tư Pháp, công an xã là lực lượng bán chuyên trách, trình độ của Công an cấp xã ở nhiều địa phương vẫn còn nhiều hạn chế, chưa được đào tạo cơ bản về chuyên môn, nghiệp vụ điều tra. 

"Việc giao thêm một số hoạt động điều tra ban đầu cho Công an xã sẽ vượt quá khả năng của Công an xã, dễ dẫn đến việc làm sai lệch trong điều tra vụ án hình sự, gây khó khăn cho Cơ quan điều tra chuyên trách hoặc làm bỏ lọt tội phạm hoặc làm oan người vô tội", Ủy ban Tư pháp cho biết trong báo cáo thẩm tra Dự án luật tổ chức cơ quan điều tra hình sự.

Vì vậy, Thường trực Ủy ban Tư pháp đề nghị Công an xã chỉ thực hiện nhiệm vụ theo Pháp lệnh Công an xã, không nên quy định Công an xã là cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra như quy định của dự thảo Luật.

Về vấn đề này, ông Phan Trung Lý - Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật nêu ý kiến, Hiến pháp 2013 quy định cụ thể những điều hạn chế quyền công dân thì phải quy định trong luật. Do đó cần rà soát các quyền của công an xã trong Pháp lệnh để thể hiện trong Luật này cho phù hợp với tinh thần Hiến pháp.

Phát biểu ý kiến tại phiên họp, Phó Chánh an Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Văn Thuân cũng cho rằng không nên giao thêm nhiệm vụ điều tra cho công an xã, phường. 

Đồng tình với ý kiến trên, ông Nguyễn Doãn Khánh - Phó Trưởng ban Nội chính Trung ương đề nghị không bổ sung thẩm quyền điều tra của các cơ quan nêu trên.

Bổ sung nhiệm vụ điều tra cho Kiểm ngư: 2 luồng ý kiến

Trong báo cáo thẩm tra dự án Luật tổ chức cơ quan điều tra hình sự, Thường trực Ủy ban Tư Pháp có hai ý kiến về đề xuất bổ sung quy định Kiểm ngư, cơ quan Thuế, Ủy ban chứng khoán nhà nước là cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra.

Thứ nhất, một số ý kiến đề nghị bổ sung quy định Kiểm ngư, cơ quan Thuế, Ủy ban Chứng khoán nhà nước là các cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra. Bởi vì đây là những cơ quan thuộc những lĩnh vực đặc thù (thuế, chứng khoán, thủy sản trên biển) là những lĩnh vực có số vụ vi phạm pháp luật ngày càng gia tăng, với thủ đoạn ngày càng tinh vi, phức tạp. 

Hiện nay, các cơ quan này chỉ có chức năng thanh tra các vụ việc và nếu nghi ngờ có dấu hiệu tội phạm thì chuyển cho cơ quan điều tra chuyên trách. Trong nhiều trường hợp, hoạt động này không đủ sức ngăn chặn, xử lý và răn đe vi phạm. 

Nếu cơ quan Thuế, Ủy ban chứng khoán nhà nước, Kiểm ngư được giao nhiệm vụ thu giữ, tạm giữ và bảo quản vật chứng, tài liệu liên quan trực tiếp giải quyết, xác minh, lấy lời khai ban đầu, trưng cầu giám định khi cần thiết, khởi tố vụ án hình sự và chuyển hồ sơ cho Cơ quan điều tra có thẩm quyền thì sẽ kịp thời ngăn chặn, xử lý tội phạm trong các lĩnh vực này.

Ngoài ra, việc giao các cơ quan này thẩm quyền điều tra ban đầu sẽ giảm tải cho các Cơ quan điều tra chuyên trách.

Thứ hai, có một số ý kiến đề nghị giữ nguyên như quy định của pháp luật hiện hành về các cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra vì cho rằng, khác với các cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra hiện nay có địa bàn hoạt động thường ở vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo; hoạt động xác minh, kiểm tra, thanh tra của các cơ quan Thuế, Ủy ban chứng khoán nhà nước chủ yếu làm việc tại trụ sở cơ quan, kiểm tra vụ việc trên giấy tờ, tài liệu, khi phát hiện vụ việc có dấu hiệu tội phạm thì có thể chuyển ngay hồ sơ vụ việc cho Cơ quan điều tra chuyên trách nên không cần thiết phải giao thẩm quyền tiến hành một số hoạt động điều tra cho các cơ quan này. 

Ủy ban Tư pháp cho rằng, đối với cơ quan Kiểm ngư mặc dù có địa bàn hoạt động trên biển nhưng cũng trên địa bàn này đã có lực lượng Cảnh sát biển hoạt động, nên việc bổ sung Kiểm ngư là cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra cũng không thực sự cần thiết.

Minh Chiến