Chiếu tia laser trong vùng máy bay cất, hạ cánh: Uy hiếp nghiêm trọng an toàn bay

Lãnh đạo Ủy ban An ninh Hàng không Dân dụng khẳng định, các vụ việc chiếu tia laser tại khu vực sân bay Nội Bài (Hà Nội) thời gian gần đây dù chưa để lại hậu quả nhưng tiềm ẩn nguy cơ cao, uy hiếp nghiêm trọng an toàn hàng không dân dụng, vi phạm các quy định của quốc tế và Việt Nam về bảo đảm an ninh, an toàn hàng không dân dụng.

Theo số liệu thống kê của cơ quan hàng không Việt Nam, từ đầu năm đến nay, đã xảy ra 6 vụ việc chiếu tia laser tại 2 khu vực sân bay Nội Bài (Hà Nội) và Pleiku (Gia Lai).

Ông Nguyễn Đắc Tuấn, Phó chánh Văn phòng thường trực Ủy ban An ninh Hàng không Dân dụng thông tin: Các vụ việc chiếc tia laser vào tàu bay khi đang cất hoặc hạ cánh xảy ra thời gian gần đây tại sân bay Nội Bài chưa gây thiệt hại, nhưng các hành vi này tiềm ẩn nguy cơ cao, uy hiếp nghiêm trọng an toàn hàng không dân dụng, vi phạm các quy định của quốc tế và Việt Nam về bảo đảm an ninh, an toàn hàng không dân dụng.

Cụ thể, “khi máy bay đang cất, hạ cánh là thời điểm phi công phải tập trung cao độ, việc các tia sáng laser chiếu vào sẽ gây xao lãng, mất kiểm soát, mất phương hướng trong một thời gian”, ông Đinh Đức Tuấn, Cơ trưởng máy bay Boeing 787 của Vietnam Airlines cho hay.

Theo khuyến cáo của Tổ chức Hàng không Dân dụng Quốc tế (International Civil Aviation Organization; viết tắt: ICAO), các quốc gia ngăn ngừa việc sử dụng đèn laser làm ảnh hưởng hoạt động bay, quy định vùng bảo vệ cho hoạt động bay với chỉ số các mức phát xạ tối đa của các chùm laser được 50nW/cm2 với bán kính 9300m, tính từ hai đầu đường cất hạ cánh và tới độ cao 600m.

Riêng đối với các hoạt động hàng không, laser chiếu vào buồng lái trong quá trình máy bay hạ cánh gây mất tập trung và xao lãng.

Nguy cơ được Cục quản lý hàng không Liên bang (FFA) Hoa Kỳ nhận thức rất rõ ràng. FFA đã hướng dẫn cho phi công xử lý trường hợp đặc thù này.

Tuy nhiên, tại Việt Nam, cho đến đầu năm 2016 mới xảy ra vụ việc đầu tiên ở sân bay Pleiku (Gia Lai), khi tàu bay của Vietnam Airlines hạ cánh, buồng lái bị chiếu ánh sáng laser gây chói mắt phi công đang điều kiển tàu bay. Và tới tháng 6 này, đã ghi nhận thêm 5 vụ việc liên tiếp tại khu vực sân bay quốc tế Nội Bài. Do vậy, đối với Vietnam Airlines hiện đã triển khai phổ biến, tập huấn và hướng dẫn đến tất cả các phi công các tình huống giả định khi gặp sự cố chiếu tia laser.

Đánh giá về nguồn gốc gây ra tia laser chiếu vào sân bay Nội Bài trong thời gian gần đây, ông Đinh Việt Sơn, Phó Cục trưởng Cục Hàng không cho rằng, có thể xuất phát từ những hoạt động tổ chức sự kiện ngoài trời ở các khu vực dân cư gần sân bay, đơn vị đã sử dụng đèn laser công suất lớn, chiếu thẳng lên trời.

“Có khi bản thân đơn vị tổ chức, người sử dụng cũng không biết việc sử dụng tia laser như vậy gây ảnh hưởng đến an toàn bay. Do đó, vào tháng 3/2016, Ủy ban An ninh hàng không Quốc gia đã có chỉ thị 02 yêu cầu các địa phương có sân bay vào cuộc, tuyên truyền cho người dân gần khu vự sân bay hiểu và hạn chế sử dụng loại tia này”, ông Sơn cho hay.

Mặc dù hành vi chiếu tia laser vào sân bay có thể gây hậu quả nghiêm trọng, song, theo ông Sơn, đến nay các cơ quan chức năng vẫn đang xem xét, sửa đổi lại Nghị định 147 về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực hàng không dân dụng, bổ sung hành vi này vào quy định xử phạt vi phạm.

Còn trước mắt, các cơ quan chức năng có liên quan đang phối hợp chặt chẽ, phía các cảng hàng khôn cũng đang thiết lập các quy định về vùng nhạy cảm với an toàn bay dựa trên khuyến cáo từ ICAO.

Dựa trên các cơ sở hướng dẫn của ICAO, ông Đinh Đức Tuấn, Cơ trưởng máy bay Boeing 787 của Vietnam Airlines – người đã có kinh nghiệm 38 năm trong ngành hàng không, đã lái qua tất cả các dòng máy bay từ thời Liên Xô đến Boeing đưa ra khuyến cáo về cách xử lý khi phi công gặp tình huống này: Cần hết sức bình tĩnh, không được dụi mắt. Cần đánh giá tình huống và có thể chuyển sang sử dụng lái tự động, sau đó nếu cần thiết nên chuyển quyền điều khiển cho phi công bên cạnh. Tuyệt đối tránh tiếp cận nguồn sáng. Nếu không thể hạ cánh thì nên dừng hoặc đổi đầu đường bay khác để tránh. Sau đó cần viết báo cáo chi tiết với kiểm soát viên không lưu, nhà chức trách đánh giá vị trí cụ thể, màu sắc tia laser, bức xạ là tia hay chùm.