Bộ trưởng Công Thương nêu 3 lý do xăng dầu Việt Nam khan hiếm

Ông Nguyễn Hồng Diên cho biết, mấy ngày qua, nguồn cung thế giới ngày càng khan hiếm, châu Âu và các nền kinh tế lớn tăng mua nguồn dầu lớn từ OPEC + và Nga, trước hạn 25/11 khi phương Tây tiếp tục áp lệnh cấm vận lên Nga, điều này ảnh hưởng trực tiếp đến thị trường Việt Nam.

Mặt khác tỷ giá ngoại tệ có thể nhập khẩu xăng dầu như USD, Euro liên tục thay đổi tỷ giá, tăng 0,75 điểm % trong tuần qua và dự báo sẽ tiếp tục được điều chỉnh trong thời gian tới, lên đến đến ngưỡng 4,25% với USD và trên dưới 5% với đồng Euro, gây khó khăn cho các doanh nghiệp nhập khẩu xăng dầu.

Cuối cùng là việc tiếp cận vốn, ngoại tệ để được bảo lãnh nhập, hỗ trợ thanh toán của nhiều doanh nghiệp đang hết sức khó khăn, nhiều doanh nghiệp không đáp ứng được yêu cầu cho vay và bảo lãnh của ngân hàng.

Do đó, tình trạng đứt gãy cục bộ nguồn cung trong hệ thống tiếp tục diễn ra thêm ở một số nơi, nhất là tại các thành phố lớn tập trung đông dân cư. Do đó, Chính phủ đã chỉ đạo ngành chức năng vào cuộc. Đến giờ này, theo Bộ trưởng Diên, mỗi ngành chức năng đều đã làm tốt hơn chức trách, nhiệm vụ của mình. Bộ Công Thương, Bộ Tài chính, Ngân hàng nhà nước đã vào cuộc tích cực và hiệu quả hơn.

"Chiều hôm qua, Bộ Tài chính đã có dự kiến phương án điều chỉnh chi phí đưa xăng dầu từ nước ngoài về Việt Nam và lấy ý kiến của Bộ Công Thương. Bộ Công Thương đã đồng thuận với Bộ Tài chính và nếu không có gì thay đổi lớn thì trong kỳ điều hành ngày 11/11 này sẽ có kết quả tốt, tháo gỡ tốt. Cùng với đó, Ngân hàng Nhà nước chỉ đạo các ngân hàng thương mại xem xét cụ thể đối với các doanh nghiệp khó khăn về vốn và bảo lãnh thanh toán", ông Diên dẫn chứng.

Cùng với đó, Bộ Công Thương chỉ đạo lực lượng quản lý thị trường tăng cường kiểm tra, giám sát, phát hiện sai phạm, bất cập để đề xuất hướng xử lý và áp dụng vào thời điểm phù hợp, đồng thời có văn bản gửi đến các địa phương để phối hợp quản lý nhà nước, giải quyết những vấn đề liên quan.

"Thị trường xăng dầu thế giới ảnh hưởng rất lớn đến chúng ta và xăng dầu sản xuất trong nước đảm bảo 80% nhu cầu thị trường. Tuy nhiên, một nửa lượng dầu thô để sản xuất xăng dầu chúng ta nhập khẩu từ thế giới, nên giá xăng dầu biến động sẽ có tác động trực tiếp đến xăng dầu trong nước. Ngoài ra, còn 20% xăng dầu thành phẩm nhập khẩu cũng ảnh hưởng đến giá xăng dầu trong nước. Đến nay, cả xăng dầu sản xuất trong nước và nhập khẩu của chúng ta đã đạt 86% kế hoạch năm, nguồn cung hoàn toàn đảm bảo kế hoạch", ông Diên nhấn mạnh.

Cũng theo Bộ trưởng Công Thương, đầu năm chúng ta dự kiến tăng trưởng 6,5% nhưng đến nay con số dự báo là khoảng 8%, do đó nhu cầu về xăng dầu cũng sẽ tăng rất lớn. "Bộ Công Thương đã phối hợp với các bộ, ngành liên quan tăng 20% sản lượng hàng năm, nâng lương xăng dầu lên 21 triệu tấn để đáp ứng nhu cầu xăng dầu trong nước", ông Diên nói.

Phát biểu tranh luận tại phiên chất vấn, đại biểu Quốc hội Nguyễn Anh Trí đánh giá cao sự nỗ lực của Bộ Công Thương trong việc khắc phục tình trạng rối loạn thị trường xăng dầu ở Việt Nam. Tuy nhiên thực tế cho thấy, quy định của Nghị định 95/2021/NQ-CP - lấy giá 10 ngày trước để tính giá bình quân cho 10 ngày sau - đã lạc hậu, cần phải xem xét.

Về việc cấp các loại giấy phép trong thời gian qua, đại biểu Trí cho rằng, Bộ Công Thương đã cấp phép quá nhiều đầu mối xuất nhập khẩu xăng dầu (36 đầu mối nhập khẩu và hơn 330 thương nhân phân phối) dẫn đến hệ lụy khó quản lý. Đại biểu đề nghị Bộ xem xét lại vấn đề này.

Trả lời phần tranh luận, Bộ trưởng Bộ Công Thương nêu rõ, việc điều hành giá xăng dầu phải thực hiện theo các quy định pháp luật hiện hành, 10 ngày điều chỉnh giá một lần và căn cứ điều chỉnh là giá bình quân 10 ngày trước của thị trường thế giới. Đây là quy định thực hiện trong lúc bình thường. 

Tuy nhiên, như đã phát biểu trước Quốc hội vào ngày 28/10, thị trường xăng dầu có những dị biệt, nhất là trong bối cảnh thế giới hỗn loạn cho nên quy định trên bộc lộ những khiếm khuyết. Chính phủ đã nhận thấy điều này và đã chỉ đạo Bộ Công Thương chủ trì phối hợp với các bộ, ngành nghiên cứu sửa Nghị định 95 cho phù hợp với thực tiễn. Bộ trưởng nhấn mạnh, thế giới thay đổi hằng ngày, thậm chí là hàng giờ nên dù cố gắng đến đâu thì quy định pháp luật bao giờ cũng có độ trễ so với thực tiễn. 

Về cấp phép kinh doanh xăng dầu, ông Diên cho biết, việc cấp phép được thực hiện theo đúng quy định hiện hành. Tuy nhiên, thực tế Ban Cán sự và lãnh đạo Bộ chủ trương không cấp mới thêm mà chỉ cấp đổi giấy phép. 

Theo Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên, hệ thống kinh doanh xăng dầu của nước ta hiện nay đa tầng nấc, dẫn đến rối, nhất là trong bối cảnh phức tạp như hiện nay, làm tăng chi phí. Do đó, trong thời gian tới, cần xem xét sắp xếp lại hệ thống từ doanh nghiệp đầu mối cho đến đại lý và cửa hàng bán lẻ.