'Bí thuật công nghệ' đưa Liverpool lên đỉnh cao

Tháng 11/2015 đánh dấu một bước ngoặt trong sự nghiệp của HLV Jurgen Klopp. Ông lần đầu tiên gặp Ian Graham, Giám đốc nghiên cứu hiện tại của Liverpool.

Graham muốn cho Klopp thấy những gì ông nghiên cứu là hữu hiệu và muốn chiến lược gia người Đức sử dụng nó.

Cuộc gặp gỡ định mệnh

Graham trải tờ giấy của mình lên bàn. Ông bắt đầu nói về trận đấu giữa Borussia Dortmund gặp Mainz 05, thời điểm Klopp còn dẫn dắt đội bóng áo vàng đen.

Graham nói rằng Dortmund đã tạo ra vô số cơ hội trước Mainz, đội bóng kết thúc mùa giải ở vị trí thứ 11. Nhưng kết quả là Dortmund thua 0-2. Graham cứ giải thích miệt mài mà không để ý rằng gương mặt của Klopp như bừng sáng lên.

Graham chưa hề xem trận đấu đó. Nhưng qua những con số thống kê về số đường chuyền tạo cơ hội, số lần dứt điểm và tắc bóng của các cầu thủ Dortmund dưới thời HLV Klopp ông có được nhờ một mô hình toán học tự mình xây dựng, Graham nói rằng Dortmund đáng lẽ phải là á quân Bundesliga.

Thực tế, Dortmund đứng ở vị trí thứ 7 vào cuối mùa. Ông cũng nói rằng đó không phải lỗi của Jurgen Klopp mà đơn giản là do thiếu may mắn.

Trong trận đấu với Mainz 05, biểu đồ cho thấy Dortmund tung ra 19 cú dứt điểm so với 10 của đối thủ. Thời lượng kiểm soát bóng của họ chiếm 2/3 thời gian trận đấu.

Dortmund đưa bóng vào khu vực tấn công 85 lần, con số đó của Mainz chỉ là 55,... Tất cả những con số thống kê đều nghiêng về đội chủ sân Signal Iduna Park, nhưng tỷ số thì không.

Graham tiếp tục đưa ra thống kê về một trận đấu khác của Jurgen Klopp, Dortmund gặp Hannover. Dortmund vẫn hoàn toàn vượt trội về số lần dứt điểm (18 so với 7), số lần đưa bóng vào vòng cấm (55 so với 13),... Nhưng kết quả, đoàn quân của Klopp thất bại 0-1, mặc dù tạo ra số cơ hội gấp đôi.

“Anh có xem trận đấu đó không”, Klopp hét lên.

“Không, không, đó chỉ là,...”, Ian Graham ngập ngừng.

“Chúng tôi như hủy diệt họ, tôi chưa bao giờ thấy những điều như vậy. Đáng lẽ chúng tôi phải thắng. Nhưng mà anh thấy đấy!”, Klopp nói tiếp.

Đương nhiên, Graham cũng không xem trận đấu này. Trên thực tế, ông chưa xem bất cứ trận đấu nào của Dortmund, kể cả trực tiếp lẫn xem lại. Graham không cần làm việc ấy, trừ khi ông muốn chứng kiến sự kịch tính trên sân như cách những người hâm mộ bình thường chờ đợi ở môn thể thao vua. Tất cả những gì Graham cần là số liệu.

Phân tích số liệu quan trọng như thế nào? 

Việc phân tích số liệu đã ảnh hưởng đến các môn bóng chày, bóng rổ chuyên nghiệp trong những năm gần đây. Nó cũng đã bắt đầu tác động đến bóng đá.

Trong bóng đá, cơ hội ăn bàn ảnh hưởng tới kết quả trận đấu lớn hơn nhiều so với các môn thể thao khác. Số bàn thắng trung bình ở Premier League chỉ ít hơn 3 bàn mỗi trận là một ví dụ cụ thể.

Graham, Tiến sĩ vật lý lý thuyết tại Đại học Cambridge đã xây dựng được một cơ sở dữ liệu của riêng mình để theo dõi sự phát triển của hơn 100.000 cầu thủ trên thế giới.

Từ đó, ông giới thiệu những gương mặt triển vọng cho Liverpool và định hướng cho câu lạc bộ cách phát triển, sử dụng những cầu thủ đó như thế nào. Hiệu quả đã đến, Liverpool giờ là đội bóng có lối chơi quyến rũ hàng đầu thế giới và trên đường trở lại đỉnh vinh quang.

Liverpool kết thúc mùa giải Premier League 2018-2019 với vị trí á quân, kém đội vô địch Manchester City 1 điểm. Lữ đoàn đỏ giành được 97 điểm, số điểm giúp họ trở thành nhà vô địch ở tất cả các mùa giải trước đây.

Không chỉ vậy, đội chủ sân Anfield còn tạo nên một trong những cuộc lội ngược dòng vĩ đại nhất lịch sử Champions League. Họ thua Barcelona 0-3 trên sân Nou Camp trong trận bán kết lượt đi. Sau đó, khi được chơi trên sân nhà, Liverpool đã giành chiến thắng 4-0 để lọt vào chung kết Champions League năm thứ 2 liên tiếp.

Liverpool chính là một trong những câu lạc bộ lớn đầu tiên đưa phân tích số liệu vào trong công tác huấn luyện. Khi Klopp còn ở Dortmund, ông chưa bao giờ nghĩ đến việc này. Ông chỉ tập trung hoàn toàn vào những yếu tố chuyên môn thuần túy trên sân. Nhưng khi Graham rời khỏi văn phòng của Klopp vào năm 2015, HLV người Đức đã có suy nghĩ khác.

Ông đã bị thuyết phục hoàn toàn bởi những bằng chứng sắc sảo mà Graham đưa ra. Vị tiến sĩ vật lý này không xem trận nào, nhưng đã nói chính xác như thể mình là người tận tay huấn luyện các cầu thủ. Mùa này, Liverpool đã chứng minh việc phân tích số liệu là cực kì hiệu quả trong bóng đá.

Trước đây, khán giả thường chỉ chú ý đến cầu thủ ghi bàn. Hiện tại, người ta bắt đầu tập trung vào những con số thống kê để đánh giá các đội bóng và cầu thủ. Tuy nhiên, đó mới chỉ là những con số chưa cụ thể và không thể giúp các đội bóng đánh giá thật chính xác.

Ví dụ, một pha tạt bóng bị đối phương cản phá có thể đem lại cho bạn một quả phạt góc, một cơ hội ghi bàn. Về lý thuyết, bạn được hưởng nhiều tình huống phạt góc hơn có nghĩa là bạn đang có thế trận tốt hơn đối thủ. Tuy nhiên, đó có thể là minh chứng cho việc vận hành không tốt lối chơi.

Thứ nhất, khi phương án tạt bóng không còn hữu hiệu, bạn có thể chuyển hướng để đưa bóng vào trung lộ bằng các đường chuyền ngắn. Thứ 2, chân chuyền của bạn không đủ tốt để tạo ra những pha tạt bóng chuẩn xác.

Ông trùm chuyển nhượng

Graham có một nhiệm vụ quan trọng khác là tìm ra những cầu thủ thích hợp với Liverpool. Ông từng chú ý đến Naby Keita, tiền vệ đa năng đang nổi lên trong màu áo của RB Leipzig tại Bundesliga. Những thống kê của ông cho thấy Keita có tỷ lệ chuyền chính xác thấp hơn nhiều so với những tiền vệ khác.

Tuy nhiên, cầu thủ người Guinea có khả năng đi bóng lắt léo. Và nếu Keita thực hiện thành công những tình huống qua người, cơ hội ăn bàn anh tạo ra là cao gần gấp đôi những tiền vệ khác. Liverpool đem Keita về với sân Anfield và cầu thủ này đã chứng minh được phần nào giá trị của mình.

Liverpool phải cảm ơn Graham vì ông là người khăng khăng muốn mua Mohamed Salah, ngôi sao sáng nhất của đội bóng hiện tại. Người ta cho rằng cầu thủ người Ai Cập không phù hợp với môi trường bóng đá Anh sau một lần thất bại trong màu áo Chelsea.

Nhưng theo những con số Graham có, Mohamed Salah đặc biệt phù hợp với Roberto Firmino, người đã có mặt tại Liverpool. Cùng với đó, sự hiệu quả trên sân mà Salah tạo ra ở Italy không khác gì so với thời ở Chelsea. Hè 2017, Liverpool đưa Salah về từ Roma với giá 41 triệu USD. Và phần còn lại là lịch sử, Salah lập hàng loạt kỉ lục ghi bàn trong màu áo Liverpool.

Người ta đang nhắc nhiều đến Virgil Van Dijk, trung vệ chưa bị qua người lần nào ở mùa giải này hay thủ thành Alisson Becker với những tình huống cứu thua xuất sắc. Ít ai biết được rằng Graham là người đứng sau những thương vụ đình đám đó.

Những cổ động viên Liverpool phát sốt vì sự xuất sắc của Philippe Coutinho với những cú đá phạt, sút xa còn với số liệu của Graham, giá trị lớn nhất của tiền vệ này mang lại là tài chính. Liverpool đã bán Coutinho cho Barca với giá 170 triệu USD. Sau đó, Lữ đoàn đỏ chi tiêu hiệu quả để có được 3 cầu thủ là Van Dijk, Alisson và Fabinho.

Khi Jurgen Klopp tiếp quản chiếc ghế nóng từ Brendan Rodgers, Liverpool chỉ là một tập thể rệu rã, thiếu sức sống. Nhưng sau đó, họ liên tục tiến bộ, lọt vào 1 trận chung kết Europa League, 2 trận chung kết Champions League liên tiếp.

Ở giải quốc nội, Liverpool từ vị thế của một đội top 6, dần trở lại top 4 và là á quân mùa này. Một phần quan trọng của những thay đổi đến từ nhận thức của HLV Klopp về việc phân tích số liệu sau lần đầu gặp mặt Tiến sĩ Ian Graham.